Η ουκρανική κρίση και η ευρωπαϊκή πανωλεθρία

Για μια ακόμα φορά στην ουκρανική κρίση, που υποδαυλίζεται από τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ και της Ρωσίας, ανεξαρτήτως του ποια πλευρά έχει δίκιο ή όχι (έχουμε αναφέρει περί των δικαίων των ρωσικών ενστάσεων, ως προς το ζήτημα της ασφάλειας λόγω της υπερέκτασης του ΝΑΤΟ), η ΕΕ που εκπροσωπεί το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, φανέρωσε την απόλυτη γύμνια της, ως εν δυνάμει γεωπολιτικό μέγεθος.

Αν και το θέατρο αυτής της κρίσης αφορά απόλυτα την ευρωπαϊκή ήπειρο, αφού η Ρωσία και η Ουκρανία αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτής, ελάχιστες υπήρξαν οι πρωτοβουλίες από πλευράς ΕΕ, χωρίς καμία ουσιαστική βαρύτητα. Κυριαρχούν τα επιμέρους συμφέροντα κάθε χώρας, με αποτέλεσμα να σύρεται εν συνόλω ως πειθήνιο όργανο σε στρατηγικές στοχεύσεις των ΗΠΑ, που επιδιώκουν η Ευρώπη να αποτελεί απλώς το προγεφύρωμα τους απέναντι στο αναδυόμενο ασιατικό μπλοκ, με επελαύνουσα την Κίνα.

Πρέπει να σημειωθεί ως κρίσιμη παράμετρος σε αυτήν την κρίση, ότι τον απόλυτα ηγεμονικό ρόλο των ΗΠΑ στο δυτικό στρατόπεδο ενίσχυσε και η στάση της Μόσχας, η οποία ξεκαθάρισε με τον πιο καθαρό τρόπο ότι ομιλεί μόνο με αυτές. Τους, δε, ευρωπαίους ηγέτες που επιχείρησαν να παρέμβουν (Μακρόν, Σολτς) τους απέδωσε τον ρόλο του απλού διαμεσολαβητή των ΗΠΑ και όχι αυτού των εκπροσώπων της ΕΕ, ως αυτοτελούς γεωπολιτικής συνιστώσας.

Πρόκειται για τη θλιβερή διαπίστωση της πλήρους γεωπολιτικής εκπτώσεως της ΕΕ, η οποία έχει μετατραπεί σε “σάκο του μποξ” των υπό διαμόρφωση πόλων του παγκόσμιου συστήματος (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Ινδία). Και όχι μόνο αυτό, αλλά έχει και το ρόλο του χρήσιμου ηλιθίου, αφού συνεχίζει να μετατρέπεται σε χρηματοδότη των πολιτικών αποφάσεων και στοχεύσεων των τρίτων.

Οι κερδισμένοι από την ουκρανική κρίση

Είναι χαρακτηριστικό ότι, πέραν του ισχυρού γεωπολιτικού αποτυπώματος της ουκρανικής κρίσης (που είναι η επαναφορά της Ρωσίας ως επίσημης συνομιλήτριας των ΗΠΑ στο υπό διαμόρφωση πλαίσιο ασφαλείας στην ευρωπαϊκή ήπειρο και η πιστοποίηση του απόλυτου ηγεμονικού ρόλου των ΗΠΑ στο δυτικό στρατόπεδο) κρίσιμο ρόλο έχει και η οικονομική διάσταση, μέσω της ενεργειακής κρίσης που αποδίδεται πρωτίστως στην ουκρανική κρίση.

Η μεν Ρωσία λόγω της τρομακτικής αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου έχει αποθηκεύσει μέσα σε λίγους μήνες θηριώδη συναλλαγματικά αποθέματα, που αντιστοιχούν σε παροχή αερίου για πέντε έτη με βάση τις προηγούμενες τιμές, οι δε ΗΠΑ αποκτούν με τον τρόπο αυτό σοβαρό ρόλο στην παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου, μέσω της διάθεσης του υγροποιημένου σχιστολιθικού φυσικού αερίου.

Δηλαδή ακόμα και σε αυτόν τον τομέα, τον ενεργειακό, το οικονομικό βάρος του οποίου καλείται να πληρώσει η ευρωπαϊκή οικονομία και οι ευρωπαϊκές κοινωνίες που πλήττονται δραματικά, υπάρχει τρομακτική αβελτηρία της ΕΕ να αποκτήσει στοιχειώδη ενεργειακή αυτονομία αξιοποιώντας τα ευρωπαϊκά κοιτάσματα φυσικού αερίου, δηλαδή τα ελληνικά και κυπριακά, σπεύδοντας πριν λίγο καιρό να υπονομεύσει χάριν των αμερικανικών οικονομικών συμφερόντων, αλλά και των τουρκικών επιδιώξεων στην Ανατολική Μεσόγειο τον αγωγό Eastmed, που αντικειμενικά ως αυτοτελής ευρωπαϊκός οδηγός θα αποτελούσε την πρώτη σοβαρή προσπάθεια για την ευρωπαϊκή ενεργειακή αυτονομία.

Πρόκειται για τα επίχειρα της επιδιωκόμενης γερμανοποίησης της ΕΕ κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, που είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη αδυναμία αυτής να αποκτήσει αυτόνομο γεωπολιτικό ρόλο σε ένα κόσμο, ο οποίος διαμορφώνεται σε πολυπολική μορφή μετά την εμφάνιση των “ρυτίδων” της αμερικανικής ηγεμονίας στις προηγούμενες δεκαετίες.

Χαμένη ευκαιρία για την Ευρώπη

Είναι η απώλεια μιας μεγάλης ιστορικής ευκαιρίας για την Ευρώπη, η οποία θα μπορούσε λόγω της οικονομικής της δύναμης και του πολιτισμικού βάρος που διαθέτει (αν είχε προχωρήσει σε σοβαρή πολιτική ενοποίηση με κοινή εξωτερική πολιτική και αμυντική θωράκιση) να παίξει τον καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της νέας παγκόσμιας ισορροπίας και όχι να αποτελεί απλώς τον γραμματοκομιστή των ΗΠΑ, οι οποίες σημειωτέον από απόλυτος παγκόσμιος ηγεμόνας, μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ το 1989, προσπαθούν να κατοχυρώσουν τον ρόλο τους ως έναν εκ των ισχυρών παγκόσμιων πόλων.

Η αποτύπωση αυτής της ευρωπαϊκής πανωλεθρίας εμφανίζεται χωρίς αμφιβολία στο πολιτικό προσωπικό, που διαχειρίζεται κρίσιμους τομείς, και ενεπλάκη στην ουκρανική κρίση. Είτε ομιλεί κανείς για τον ανεκδιήγητο Μπορέλ (ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ για την Εξωτερική και Αμυντική Πολιτική) είτε για τον φιλότουρκο Στόλτενμπεργκ (Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ) στο ίδιο τραγικό συμπέρασμα θα καταλήξει. Πρόκειται για υπαλλήλους μειωμένης ευθύνης και αντίληψης με πλουσιοπάροχες παροχές, που επιτείνουν περαιτέρω την τραυματισμένη ευρωπαϊκή εικόνα.

Μπροστά σε αυτή την οδυνηρή πραγματικότητα αναζητείται ματαίως η υπέρβαση της ευρωπαϊκής αφωνίας, ακόμα και σε ένα ζήτημα που πρωτίστως αφορά την ευρωπαϊκή ασφάλεια και ενότητα. Οι σημερινές θλιβερές ηγεσίες, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, για μια ακόμα φορά σύρουν τον χορό του ενταφιασμού της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και της προοπτικής της Ευρώπης ως αυτόνομου γεωπολιτικού πόλου. Όμως, όπως είναι ιστορικά διαπιστωμένο οι μεγάλες ιστορικές ευκαιρίες δεν επαναλαμβάνονται και όποιος τις χάνει, χάνει και το τρένο ανέλιξης. Και σε αυτό το σημείο βρίσκεται σήμερα η ΕΕ.