Η προσωπική διπλωματία του Τραμπ
30/04/2025
Κατά τις πρώτες 100 ημέρες της δεύτερης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, η αμερικανική διπλωματία φαίνεται να έχει υποβαθμιστεί δραστικά, με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να αποδυναμώνεται τόσο θεσμικά όσο και επιχειρησιακά. Η προσωπική διπλωματία του προέδρου αντικαθιστά τα διπλωματικά κανάλια, ενώ ο Μάριο Ρούμπιο περιορίζει δραστικά τις δαπάνες και την παρουσία των ΗΠΑ στο εξωτερικό. Το αποτέλεσμα είναι στασιμότητα σε κρίσιμες διεθνείς εξελίξεις και αμφισβήτηση του παγκόσμιου ηγετικού ρόλου της Ουάσινγκτον.
Το αφανές θύμα των 100 πρώτων ημερών του Ντόναλντ Τραμπ στη δεύτερη προεδρία των ΗΠΑ δεν είναι τόσο η πτώση 20% της Γουόλ Στριτ ή του δολαρίου κατά 12%, όσο το γεγονός ότι οι επαγγελματίες διπλωμάτες υποκαταστάθηκαν από την προσωπική διπλωματία του Προέδρου Τραμπ.
Το αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, κατέστη εμφανώς άσχετο με τον υπουργό Μάριο Ρούμπιο, και η σπουδαία θέση του ΥΠΕΞ στην ιεραρχία της αμερικανικής κυβέρνησης — από την εποχή των Τόμας Τζέφερσον, Τζον Μάρσαλ και Τζέιμς Μονρόε — άρχισε να φθίνει ήδη από την εποχή του Άντονι Μπλίνκεν επί Τζο Μπάιντεν ή ακόμη και επί υπουργίας Μάικ Πομπέο στην προηγούμενη προεδρία Τραμπ.
Με τον Ρούμπιο, η διπλωματία των ΗΠΑ περιθωριοποιήθηκε, με τον Τραμπ να διαπραγματεύεται προσωπικά με τον Πούτιν, τον Ζελένσκι ή να στέλνει προσωπικό απεσταλμένο στους μουλάδες του Ιράν. Όταν ο Τραμπ αδυνατεί να παραστεί αυτοπροσώπως στο Κρεμλίνο, λόγω φόρτου εργασίας, τον αντικαθιστά ο εκατομμυριούχος Στιβ Γουίτκοφ, που γνωρίζει από πωλήσεις ακινήτων αλλά όχι από πολυσύνθετες διεθνείς συμφωνίες. Δεν είναι τυχαίο ότι η εκεχειρία με τη Χαμάς απέτυχε στη Γάζα, και ο Πούτιν δεν έκανε καμία υποχώρηση για την ειρήνευση της Ουκρανίας. Στις διαπραγματεύσεις για τους δασμούς με την Κίνα υπάρχει στασιμότητα, ενώ τώρα προστίθεται και η διένεξη Πακιστάν και Ινδίας, η οποία απειλεί με στρατιωτικά αντίποινα μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Κασμίρ.
Αποδυνάμωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και επιλεκτικές σχέσεις
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απογυμνώθηκε από προσωπικό και χρηματοδότηση. Δεν είναι η πρώτη φορά: επί Κλίντον, το 1999, καταργήθηκε η Υπηρεσία Αφοπλισμού, αλλά τώρα ο Ρούμπιο περιέκοψε τις δαπάνες του ΥΠΕΞ κατά 50%, από 56 σε 28 δισ. δολάρια. Η πολυδιαφημισμένη αναδιοργάνωση του αμερικανικού ΥΠΕΞ («shake-up»), κατάργησε πρεσβείες και προξενεία των ΗΠΑ στο εξωτερικό, μεταξύ των οποίων και αυτό της Θεσσαλονίκης.
Με οριζόντιο περιορισμό επαφών, όπως αυτή με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και το «σνομπάρισμα» της προέδρου φον ντερ Λάιεν, δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν δεν έχει δει ακόμη τον Τραμπ, ενώ ο Έλληνας πρωθυπουργός προσπαθεί να εξασφαλίσει μια πρόσκληση στην Ουάσιγκτον, όπου άλλοτε ήταν ευπρόσδεκτος.
Γενικά, θα λέγαμε ότι η διπλωματία Ρούμπιο είναι επιλεκτική. Ο Πρόεδρος δέχεται ευχάριστα μόνο τη χαριτωμένη Ιταλίδα πρωθυπουργό Μελόνι.
