Η ψήφος στην Γερουσία και το αντί-Ερντογάν κλίμα στην Ουάσιγκτον

Τον δρόμο για την επιβολή κυρώσεων προς την Τουρκία άνοιξε η αμερικανική Γερουσία, ψηφίζοντας το σχέδιο νόμου για την Εθνική Άμυνα, με συντριπτική μάλιστα πλειοψηφία, καθώς 84 γερουσιαστές ψήφισαν υπέρ του σχετικού νομοσχεδίου με μόλις 13 κατά. Είχε προηγηθεί η ψήφιση του νομοσχεδίου και από την αμερικανική Βουλή, επίσης με συντριπτική πλειοψηφία.

Οι κυρώσεις αποτελούν μία επιμέρους διάταξη του νομοσχεδίου και αφορούν την προμήθεια των ρωσικών πυραυλικών S-400 από την τουρκική κυβέρνηση. Προβλέπονται από τον αμερικανικό νόμο “Countering America’s Adversaries Through Sanctions”, γνωστού ως CAATSA. Προηγουμένως ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ απειλούσε πως θα ασκούσε βέτο, όχι όμως για τις διατάξεις του νομοσχεδίου που αφορούσαν την Τουρκία.

Στο στόχαστρο του Τραμπ βρέθηκε το άρθρο για την μη αναθεώρηση της νομοθεσίας για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ένα άρθρο που περιορίζει την δυνατότητα μείωσης των αμερικανικών δυνάμεων που σταθμεύουν το Αφγανιστάν. Ο Αμερικανός πρόεδρος, λίγο πριν εκπνεύσει η θητεία του, είναι αποφασισμένος να προχωρήσει στην απόσυρση αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων, από το Αφγανιστάν μέχρι την Σομαλία, εμμένοντας μέχρι τέλους σε μία κεντρική προεκλογική του υπόσχεση.

Όπως αναμένονταν ο Τραμπ είχε την στήριξη του ιδιόρρυθμου γερουσιαστή Ραντ Πολ, του πιο επιφανούς θιασώτη του απομονωτισμού στο εσωτερικό των ΗΠΑ, όμως όχι του ίδιου του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, το οποίο ελέγχει την Γερουσία. Προηγουμένως, ο Τραμπ είχε καλέσει τους Ρεπουμπλικάνους γερουσιαστές να μην ψηφίσουν το νομοσχέδιο, οι οποίοι τελικώς δεν πειθάρχησαν. Το αποτέλεσμα αποτελεί πολιτική του ήττα, την οποία δεν αποκλείεται ο Τραμπ να είχε τελικώς υπολογίσει.

Πολιτική ήττα του Τραμπ

Σύμφωνα με δημοσιεύματα διεθνών πρακτορείων, ο Τραμπ είχε ήδη καταλήξει στην ψήφιση ορισμένων κυρώσεων προς την Τουρκία, προκαταλαμβάνοντας την ψηφοφορία της Γερουσίας. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, οι κυρώσεις πιθανότατα θα στοχεύουν τους αμυντικούς αξιωματούχους της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου του αρχηγού της κορυφαίας υπηρεσίας προμηθειών άμυνας.

Η είδηση ήταν αρκετή για να προκαλέσει νέα “βουτιά” της τουρκικής λίρας, σχεδόν την ίδια στιγμή που ο Τούρκος πρόεδρος πανηγύριζε τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ, που παρέπεμψε (για ακόμα μία φορά) τις ευρωπαϊκές κυρώσεις στις καλένδες. Σχολιάζοντας την αβελτηρία της ΕΕ στην επιβολή κυρώσεων κατά της γείτονος, ο Έλληνας πρωθυπουργός φέρεται να δήλωσε: «Είναι τουλάχιστον παράδοξο ότι ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες ετοιμάζονται να επιβάλουν κυρώσεις στην Τουρκία, ένα μέλος του ΝΑΤΟ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο βαλτώνει σε “αν” και “αλλά”».

Βέβαια, όπως προαναφέραμε οι αμερικανικές κυρώσεις δεν αφορούν την τουρκική προκλητικότητα στην Μεσόγειο και τις παραβιάσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά την προμήθεια των S-400 από την τουρκική κυβέρνηση. Η προμήθεια των υπερσύγχρονων ρωσικών πυραύλων είχαν οδηγήσει στην αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα των αμερικανικών αεροσκαφών F-35, απόφαση που ο πρόεδρος Τραμπ πήρε “με βαριά καρδιά”. Χαρακτηριστικά, σε παλαιότερες δηλώσεις του, “θρηνούσε” για την προοπτική απόλυσης των Αμερικανών εργαζομένων στην πολεμική βιομηχανία.

Ο Αμερικανός πρόεδρος, που είχε καλλιεργήσει μία ιδιαίτερη σχέση με τον Ερντογάν κατά την διάρκεια της επεισοδιακής θητείας του, φαίνεται να είχε την προσδοκία πως ο Τούρκος ομόλογος του θα κατέληγε σε κάποια συμβιβαστική λύση για τους S-400, την προμήθεια των οποίων είχε σχεδόν δικαιολογήσει από τον Ερντογάν. Όμως ο Τούρκος πρόεδρος, όχι μόνο δεν κινήθηκε στην κατεύθυνση ενός συμβιβασμού, αλλά το περασμένο Νοέμβριο ανακοίνωσε την ενεργοποίηση των ρωσικών πυραύλων, ενέργεια που απειλεί την ασφάλεια του νατοϊκού εξοπλισμού που διαθέτει η Τουρκία.

Το μπαλάκι στον Αμερικανό πρόεδρο

Η ενεργοποίηση των ρωσικών πυραύλων ήταν η επιτομή μιας σειράς “οθωμανικών χαστουκιών” του Τούρκου προέδρου (έκφραση του ιδίου) προς τις ΗΠΑ, που ξεκινούν από την αντιαμερικανική ρητορική του Τούρκου προέδρου, μέχρι το “διπλό παιχνίδι” που μονίμως παίζει με αντιδυτικές δυνάμεις, όπως το Ιράν και την Ρωσία. Ένα “παιχνίδι” για το οποίο οι Αμερικανοί αρχίζουν πλέον να χάνουν την υπομονή τους και σε αυτήν την κατεύθυνση μπορούμε να ερμηνεύσουμε το ψήφισμα της Γερουσίας.

Το μπαλάκι πέφτει πάνω στον Τραμπ, ο οποίος αν τελικώς προβάλει βέτο κινδυνεύει να έρθει σε σύγκρουση με τους ίδιους τους γερουσιαστές του, τους οποίους χρειάζεται εν όψει της εμμονής του να αμφισβητεί την ήττα του στις προεδρικές εκλογές, αλλά και των σχεδίων του να διεκδικήσει εκ νέου την προεδρία. Βέβαια, καθώς ο Τραμπ δεν είναι διατεθειμένος να ακολουθήσει την παράδοση της “κουτσής πάπιας”, θα μπορούσε να βάλει βέτο για να πετάξει την “καυτή πατάτα” στον Τζο Μπάιντεν, την θητεία του οποίου επιδιώκει διακαώς να υπονομεύσει.

Όμως, εάν τελικώς καταλήξει στην ψήφιση κυρώσεων, όπως προανήγγειλε το Bloomberg και το Reuters, αυτές φαίνεται πως θα κινηθούν στην “συμμόρφωση” της Τουρκίας, όχι στην προοπτική πλήρους ρήξης των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, αν και αυτό θα εξαρτηθεί από την απάντηση της τουρκικής κυβέρνησης, που μέχρι στιγμής φαίνεται “μουδιασμένη”. Πάντως ακόμα και αυτές οι κυρώσεις θα αρκούν για να εκθέσουν πολιτικά την στάση της ΕΕ, που αρκείται να αναμένει την ορκωμοσία Μπάιντεν, για να «συντονιστεί» με τις ΗΠΑ για τον χειρισμό της Τουρκίας, όπως ανέφερε η ίδια η Γερμανίδα καγκελάριος.