Η “πισώπλατη μαχαιριά” εγείρει υπαρξιακά ζητήματα για την ΕΕ

Το ζήτημα της αυτόνομης ευρωπαϊκής άμυνας καλείται να εξετάσει η ΕΕ μετά την συμφωνία ΗΠΑ-Αυστραλίας-Βρετανίας που εξόργισε το Παρίσι, αλλά βάζει στο περιθώριο ολόκληρη την Ευρώπη. Από τη στιγμή που ανακοινώθηκε η AUΚUS, η ΕΕ καλείται να μαζέψει τα κομμάτια της. Επιχειρεί να βρει έναν κοινό βηματισμό και να αποδείξει την ενότητά της. «Αν όχι τώρα, πότε;» αναρωτιούνται παίκτες-κλειδιά στις Βρυξέλλες.

Μέχρι στιγμής, έχουν χυθεί τόνοι μελανιού για τη μυστικότητα της συμφωνίας και την υφαρπαγή του γαλλο-αυστραλιανού συμβολαίου των 31 δισ. ευρώ. Η συνέχεια είναι γνωστή. Η Γαλλία είναι στα κάγκελα, ανακαλώντας τους πρεσβευτές της στις ΗΠΑ και στην Αυστραλία. Ο Γάλλος πρεσβευτής, έκανε λόγο για τεράστιο διπλωματικό λάθος εκ μέρους της Αυστραλίας. Ο δε Γάλλος υπουργός Εξωτερικών μίλησε για πισώπλατη μαχαιριά.

Η επικείμενη τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ Εμμανουέλ Μακρόν και Τζο Μπάιντεν αναμένεται να μην αλλάξει ιδιαίτερα το κλίμα. Εξάλλου, ο πολιτικός σύμβουλος του Γάλλου προέδρου ξεκαθάρισε ότι θα είναι μια «συνδιάλεξη διευκρινίσεων κι όχι συμφιλίωσης». H απόφαση του Μακρόν να συγκαλέσει Διάσκεψη για τη Λιβύη λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση της στρατηγικής συνεργασίας ΗΠΑ-Βρετανίας-Αυστραλίας, μπορεί να ερμηνευτεί ως διπλωματική αντεπίθεση που θα σκοπό έχει να σώσει το γόητρο της Γαλλίας, υπενθυμίζοντας ότι παραμένει διαμορφωτής αποφάσεων.

Μπορεί ο θόρυβος για τη συμφωνία να εστιάζεται στη δυσαρέσκεια του Παρισιού και στο πληγωμένο γόητρο του Γάλλου προέδρου, αλλά στην πραγματικότητα το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο. Έχουμε ένα σύμφωνο, το οποίo έχει ως κεντρικό στρατηγικό στόχο να ανασχέσει την Κίνα. Τα υποβρύχια είναι μόνο μία πτυχή της συμφωνίας, η οποία περιλαμβάνει πολλούς ακόμα κομβικούς τομείς, όπως η συνεργασία για την κυβερνοασφάλεια, την τεχνητή νοημοσύνη και άλλα.

Οι μεγάλοι ηττημένοι

Το Παρίσι μπορεί να είναι ο μεγάλος ηττημένος, αλλά δεν είναι ο μοναδικός. Ολόκληρη η ΕΕ έμεινε εκτός της συμφωνίας AUKUS. Οι ΗΠΑ την υποτίμησαν ως σύμμαχό τους και τώρα η Ευρώπη καλείται να λύσει υπαρξιακά ζητήματα. Δεν είναι μυστικό ότι η κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική είναι εγκλωβισμένη στα ξεχωριστά και συχνά αποκλίνοντα συμφέροντα του κάθε κράτους μέλους.

Εξάλλου, τα τελευταία χρόνια κυριαρχεί η “γερμανική Ευρώπη”, η οποία εκ των πραγμάτων αποξενώνει τα άλλα κράτη-μέλη. Αναμένεται, λοιπόν, να δούμε, τί θα συμβεί μετά τις επικείμενες γερμανικές εκλογές. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η ΕΕ οφείλει να επανεξετάσει το ζήτημα της αυτόνομης ευρωπαϊκής άμυνας, αρχής γενομένης από τη συγκρότηση ευρωστρατού.

Ένα ακόμα πρόβλημα που προκύπτει είναι και η προγραμματισμένη διεξαγωγή της πρώτης συνεδρίασης του νεοσυσταθέντος Συμβουλίου ΕΕ-ΗΠΑ που καλείται να συντονίσει τις πολιτικές των δύο πλευρών στον τομέα της τεχνολογίας και του εμπορίου. Το νέο αυτό όργανο υποτίθεται ότι θα αναζωογωνούσε τις ευρωαμερικανικές σχέσεις μετά από τα δύσκολα χρόνια της προεδρίας Τραμπ. Και ενώ οι Ευρωπαίοι είχαν χαιρετήσει με ενθουσιασμό την εκλογή Μπάϊντεν και όλοι μιλούσαν για μία νέα εποχή στενότατης ευρωαμερικανικής συνεργασίας, η πισώπλατη μαχαιριά της κυβέρνησης Μπάιντεν αλλάζει τελείως το τοπίο…