Η σερβική διπλωματία των εμβολίων λύνει προβλήματα στα Βαλκάνια

Η Σερβία κατέχει τα πρωτεία στον εμβολιασμό κατά του Covid-19 στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, εφαρμόζοντας και μια διπλωματία εμβολίων, καθώς συρρέουν στο Βελιγράδι πολίτες από τις γειτονικές της χώρες για να εμβολιαστούν. Η επιλογή του κατασκευαστή εμβολίων για το Βελιγράδι δεν άπτεται μόνο στην καταπολέμηση της πανδημίας, αλλά αποτελεί και ζήτημα εξωτερικής πολιτικής, καθώς έχει αγοράσει από Ρωσία και Κίνα

Αποφάσισε να μην εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον μηχανισμό απόκτησης εμβολίων COVAX που υποστηρίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και την ΕΕ. Η Σερβία, μαζί με άλλες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, συμμετέχουν στο μηχανισμό COVAX –για ισότιμη πρόσβαση σε οικονομικά προσιτά εμβόλια κατά της COVID-19 παντού στον κόσμο– με τη βοήθεια της ΕΕ. Όμως, ο μαζικός εμβολιασμός στη Σερβία ξεκίνησε πριν το COVAX επιφέρει τα πρώτα του αποτελέσματα.

Η βραδύτητα του COVAX, η έλλειψη εφοδιασμού από τους δυτικούς κατασκευαστές εμβολίων, οι επιλογές της Κομισιόν, έστρεψαν το Βελιγράδι και στα ρωσικά και κινεζικά εμβόλια που είναι πιο φτηνά και έχουν υψηλό ποσοστό διαθεσιμότητας. Η κυβέρνηση του Βελιγραδίου με τον εμβολιασμό των πολιτών από γειτονικά κράτη δείχνει στην ευρωπαϊκή διπλωματική σκηνή, ότι διαθέτει τις απαραίτητες δόσεις εμβολίων και ότι έχει τις υποδομές για να το κάνει. Επιπλέον, σύμφωνα με ξένα δημοσιεύματα φέρεται να κατασκευάζει εγκαταστάσεις για την παραγωγή του ρωσικού και του κινεζικού εμβολίου.

Περίπου 8.500 επιχειρηματίες από όλη την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων έλαβαν στη Σερβία την πρώτη δόση του εμβόλιο τους κατά του COVID-19 κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου.  Η πρωτοβουλία εμβολιασμού διοργανώθηκε από το Εμπορικό Επιμελητήριο της Σερβίας. Ουρές πολιτών από τις γειτονικές χώρες σχηματίστηκαν μπροστά από τα εμβολιαστικά σε Βελιγράδι και Νόβι Σαντ, καθώς και στα συνοριακά περάσματα με Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βόρεια Μακεδονία και Μαυροβούνιο.

Η διαδικτυακή αίτηση για εμβολιασμό στη Σερβία ξεκίνησε στις 11 Ιανουαρίου και η τηλεφωνική στις 14 Ιανουαρίου, για τους Σέρβους πολίτες αλλά και για τους αλλοδαπούς που διαμένουν ή δεν διαμένουν στη χώρα. Η μόνη προϋπόθεση είναι η να έχουν σέρβικο αριθμό κινητού τηλεφώνου, προκειμένου να λάβουν SMS, με την προγραμματισμένη ημερομηνία, ώρα και τοποθεσία. Οι άλλες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων προσπαθούν ακόμα να λύσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν με τον εμβολιασμό, για να περιορίσουν την εξάπλωση του Covid-19.

Προβλήματα εμβολίων

Η Βόρεια Μακεδονία ξεκίνησε, σύμφωνα με τοπικά ΜΜΕ, την Τετάρτη τον μαζικό εμβολιασμό των πολιτών με το εμβόλιο AstraZeneca κατά του COVID-19. Ο υπουργός Υγείας σε δηλώσεις του ανέφερε ότι δεν θα γίνεται το εμβόλιο της AstraZeneca σε άτομα κάτω των 60 ετών. Η χώρα έλαβε την πρώτη παρτίδα των 24.000 δόσεων εμβολίου AstraZeneca από τον μηχανισμό COVAX στις 28 Μαρτίου, εκ των οποίων 20.000 δόσεις θα χρησιμεύσουν για τον εμβολιασμό πολιτών άνω των 77 ετών, οι οποίοι ανήκουν στην πρώτη ομάδα προτεραιότητας. Το εμβολιαστικό κέντρο COVAX αναμένεται να είναι έτοιμο τις προσεχείς εβδομάδες με σκοπό να συμβάλει στην επιτάχυνση της διαδικασίας του εμβολιαστικού προγράμματος.

Η Αλβανία μόλις ξεκίνησε και αυτή την μαζική εκστρατεία εμβολιασμού για να είναι έτοιμη για πριν από την τουριστική περίοδο, μετά από την απόκτηση 192.000 δόσεων κινεζικού εμβολίου Sinovac. Εκατοντάδες άτομα ηλικίας 70 ετών και άνω συγκεντρώθηκαν στην κεντρική πλατεία Σκεντέρμπεη των Τιράνων για να εμβολιαστούν στα εμβολιαστικά κέντρα που  ήταν δύο μεγάλες σκηνές. Το Μαυροβούνιο έλαβε και αυτό 24.000 δόσεις του εμβολίου της AstraZeneca μέσω του COVAX. Η αποστολή αφορά την πρώτη παρτίδα που περιλαμβάνει 84.000 δόσεις που έφτασα. Επίσης, η χώρα έλαβε και 30.000 δόσεις από το κινεζικό εμβόλιο της Sinopharm.

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη αντιμετωπίζει, από την πλευρά της, σοβαρά προβλήματα εμβολιασμού, με αποτέλεσμα οι πολιτικοί ηγέτες να δέχονται επικρίσεις για την αποτυχημένη προμήθεια εμβολίων. Το κύμα της πανδημίας μαστίζει τη χώρα και την Τετάρτη καταγράφηκαν 2.000 κρούσματα κορονοϊού. Συνολικά 6.598 άνθρωποι έχουν πεθάνει -531 μόνο τις τελευταίες επτά ημέρες. Ωστόσο, σε μια χώρα με πληθυσμό περίπου 3,5 εκατομμυρίων άτομα, υπάρχουν στη διάθεση των υγειονομικών αρχών μόνο 130.000 εμβόλια, τα περισσότερα προέρχονται από δωρεές.   Όταν οι βοσνιακές αρχές συνειδητοποίησαν ότι τα εμβόλια που παραγγέλθηκαν μέσω του CΟVAX θα καθυστερούσαν, αποφάσισαν να αρχίσουν απευθείας διαπραγματεύσεις με τους κατασκευαστές.

Ωστόσο, εξαιτίας της περίπλοκης πολιτικής δομής της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, υπήρχε πρόβλημα σχετικά με το ποιος έπρεπε να κάνει τις διαπραγματεύσεις. Υπάρχουν δεκατρία υπουργεία Υγείας στη χώρα –ένα σε κάθε οντότητα, ένα σε κάθε από τα δέκα καντόνια και ένα στο διαμέρισμα Brcko. Η πανδημία έχει επηρεάσει τις γεωπολιτικές ισορροπίες στα Δυτικά Βαλκάνια. Ρωσία και Κίνα χρησιμοποιούν τα εμβόλια ως εργαλείο “ήπιας ισχύος” για επιτύχουν συμμαχίες και να διεισδύσουν σε συμμαχικές χώρες της Δύσης. Πεκίνο και Μόσχα εκμεταλλεύονται τις καθυστερήσεις των δυτικών φαρμακευτικών εταιρειών στην παραγωγή εμβολίων, το υψηλό κόστος των εμβολίων, τις αντιπαλότητες εντός ΕΕ, καθώς και τη μέχρι στιγμής δυσλειτουργία του μηχανισμού COVAX.