Η “σκακιέρα” του πολέμου, η Κύπρος και οι βρετανικές βάσεις

Οι πληροφορίες και οι κινήσεις, τόσο στο προσκήνιο όσο και στο παρασκήνιο αξιολογούνται, ώστε να γίνονται ανάλογες κινήσεις από πλευράς της Κυπριακής Δημοκρατίας, σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο. Τα δεδομένα, που διαμορφώνονται αυτή τη στιγμή σε σχέση με τα όσα συμβαίνουν στην περιοχή, με ανοικτά τρία πολεμικά μέτωπα και επηρεάζουν την Κύπρο έχουν ως εξής: Πρώτο, η Κύπρος γειτνιάζει με το θέατρο του πολέμου και στο στρατιωτικό πεδίο όλα φαίνεται να είναι ανεξέλεγκτα.

Πρόκειται για ένα πόλεμο, που κλιμακώνεται και κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει μέχρι που θα φθάσει. Η Κύπρος, αν και δεν εμπλέκεται, επηρεάζεται από τα όσα διαδραματίζονται. Οι επιπτώσεις έχουν να κάνουν με τη σταθερότητα στην περιοχή, ενώ προδήλως ελλοχεύει ο κίνδυνος ραγδαίας εκτράχυνσης, που θα σημαίνει τη διαμόρφωση μιας ανεξέλεγκτης κατάστασης. Μπορεί να οδηγηθούν οι συγκρούσεις αυτές σε παγκόσμιο πόλεμο;

Μπορεί. Στην περίπτωση, που εμπλακούν κι άλλες χώρες. Δηλαδή, πέραν από τις ΗΠΑ, που είναι με το ένα πόδι στον πόλεμο για γεωπολιτικούς λόγους, αλλά και για να στηρίξει το σύμμαχο τους Ισραήλ, να εμπλακούν κι άλλοι είτε με την μια πλευρά, είτε με την άλλη. Εάν στη μεγάλη εικόνα ενταχθεί και ο συνεχιζόμενος πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας, τότε μπορεί ο καθένας να αναλογιστεί τι θα συμβεί, βλέποντας το χάρτη στην περιοχή.

Δεύτερο, η παρουσία των βρετανικών Βάσεων στο νησί, παραμένει πάντα ένα πρόβλημα καθώς συχνά-πυκνά γίνεται στόχος. Μέχρι στιγμής όχι στην πράξη. Αν και το Λονδίνο έσπευσε δυο φορές να ξεκαθαρίσει πως δεν έχουν χρησιμοποιηθεί οι Βάσεις, μια με την ανακοίνωση της Διοίκησης τους και η δεύτερη με την τοποθέτηση της Μόνιμης Αντιπροσώπου στα Ηνωμένα Έθνη, ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας, απαντώντας σε ρωσικούς ισχυρισμούς, το θέμα παραμένει στο προσκήνιο.

Είναι, λοιπόν, σαφές πως σε αυτή τη φάση οι βρετανικές Βάσεις δεν χρησιμοποιούνται για εμπλοκή στον εν εξελίξει πόλεμο, αλλά δεν γνωρίζει κανείς τη συνέχεια. Υπενθυμίζεται ότι οι Βρετανοί θεωρούν ότι οι Βάσεις είναι κυρίαρχο έδαφος της χώρας τους και δεν υποχρεούνται να ενημερώνουν την Κυπριακή Δημοκρατία για δράσεις τους, αν και τις πλείστες φορές το πράττουν. Η Λευκωσία, πάντως, παρακολουθεί και το ζήτημα αυτό από κοντά και διατηρεί ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με το Λονδίνο. Είναι σαφές πως η χρήση από τους Βρετανούς των Βάσεων σε εμπλοκή τους στον πόλεμο, θα θέσει σε κίνδυνο την Κύπρο. Θα είναι στόχος.

Τρίτο, είναι σε σαφές πως σε περιόδους εντάσεων πολέμων, η προσοχή των διεθνών παικτών επικεντρώνεται στις κρίσεις και υποβαθμίζονται άλλα ανοικτά μέτωπα. Αυτό γίνεται και τώρα. Υπενθυμίζεται ότι αυτές τις ημέρες θα πραγματοποιείτο στα Ηνωμένα Έθνη διεθνής σύναξη για το Παλαιστινιακό. Η Γαλλία και η Σαουδική Αραβία θα συμπροέδρευαν συνόδου για την ώθηση της λύσης δυο κρατών στο Μεσανατολικό (17-20 Ιουνίου), στην οποία θα συμμετείχε και η Κυπριακή Δημοκρατία. Η σύνοδος – που προκάλεσε με την ανακοίνωση της πραγματοποίησης της, την αντίδραση ΗΠΑ και Ισραήλ – λόγω των εξελίξεων αναβλήθηκε. Συνεπώς, είναι σαφές πως δεν υπάρχει χρόνος και προσοχή για άλλα θέματα.

Το Κυπριακό ζήτημα

Με βάση αυτά τα δεδομένα επηρεάζεται και το Κυπριακό, στο οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη μια νέα προσπάθεια των Ηνωμένων Εθνών ενόψει και της προγραμματισμένης για τον Ιούλιο, 24-25 του μηνός αυτού, άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης, που συγκαλεί ο Γενικός Γραμματέας, Αντόνιο Γκουτέρες, στη Νέα Υόρκη. Παράλληλα με τα πιο πάνω, υπάρχει και ο αποσταθεροποιητικός παράγοντας, η κατοχική Τουρκία, η οποία σε περιόδους που διαπιστώνεται κενό (διαδικασίας στο Κυπριακό ή πρωτοβουλιών, διεθνούς προσοχής κλπ) προχωρεί σε κινήσεις επιβολής νέων τετελεσμένων επί του εδάφους. Ιδιαίτερα τώρα, που η Άγκυρα παρουσιάζεται αναβαθμισμένη λόγω των εξελίξεων.

Βεβαίως, ο αγώνας επικράτησης στην περιοχή, δυο συμμάχων των ΗΠΑ, όπως είναι η Τουρκία και το Ισραήλ, επηρεάζει κι άλλους. Είναι σαφές πως η κρίση στην περιοχή αναδεικνύει κι άλλους παίκτες, έτοιμους να διαδραματίσουν ρόλο. Όπως είναι, για παράδειγμα, η Σαουδική Αραβία, η οποία έχει ήδη ρόλο στη Μέση Ανατολή, πλην όμως κάνει κινήσεις αναβάθμισης της παρουσίας της. Παράλληλα, σε σχέση με την Τουρκία, υπάρχουν αντιδράσεις στον μεγαλοϊδεατισμό, που χαρακτηρίζει το καθεστώς Ερντογάν και τις κινήσεις του στην περιοχή. Είναι σαφές πως υπάρχει ένα ρευστό και επικίνδυνο σκηνικό, το οποίο δεν είναι μιας ανάγνωσης και προβλέψεις, λόγω των απρόβλεπτων εμπλεκόμενων, δεν μπορούν να γίνουν με ασφάλεια.