Η στρατηγική τύφλωση της ισραηλινής ηγεσίας και τα αναπάντητα ερωτήματα

Από την πλευρά του, το Ισραήλ προέβη σε σειρά χτυπημάτων εναντίον ανθρώπινων και υλικών στόχων σε Ιράν, Συρία και Λίβανο, με αποκορύφωμα την εισβολή στον τελευταίο και τα αντίποινα έναντι του Ιράν που προανήγγειλε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός σε δήλωση του. Η δε ανείπωτη καταστροφή στη Γάζα πυροδότησε κύμα υποστήριξης από μεγάλη μερίδα πολιτών της Δύσης υπέρ των Παλαιστινίων και της δημιουργίας ανεξάρτητου κράτους.

Παράλληλα υπάρχει εκτεταμένη αναταραχή και στη Δυτική Όχθη. Οι παλαιστινιακής καταγωγής ισραηλινοί πολίτες αποξενώνονται ολοένα και περισσότερο, ενώ η καχυποψία και ο φόβος έχουν διεισδύσει στην ισραηλινή κοινωνία. Το Ισραήλ εγκλωβίστηκε σε έναν αέναο κύκλο βίας και αντεκδικήσεων που σταδιακά το απομονώνουν διπλωματικά και του κοστίζουν οικονομικά και κοινωνικά.

Τα τελευταία εντυπωσιακά χτυπήματα κατά στελεχών κυρίως της Χεζμπολά (και δευτερευόντως τα όσα έχουν προηγηθεί κατά του Ιράν) με τους παγιδευμένους τηλεειδοποιητές θα αποτελέσουν υλικό για μελέτη και ενδελεχείς αναλύσεις από κρατικές και ιδιωτικές υπηρεσίες ασφαλείας, ένοπλες δυνάμεις, εταιρείες λογισμικού και κατασκευής συσκευών επικοινωνίας, τρομοκρατικές οργανώσεις, οργανωμένο έγκλημα κλπ. Τα χτυπήματα ακολούθησε η εξίσου εντυπωσιακή απάντηση του Ιράν, με την εκτόξευση περίπου 200 βαλλιστικών πυραύλων εναντίον του Ισραήλ. Κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει τι μέλλει γενέσθαι.

Παρακολουθώντας τις αναλύσεις περί την γεωπολιτική και την άμυνα-ασφάλεια, είναι εξόφθαλμος ένας “τεχνοφετιχισμός” και μία λατρεία της οργανωμένης βίας, η οποία μετονομάζεται σε “αποτροπή” ή “τιμωρία”. Δηλαδή υπάρχει η πεποίθηση ότι τα προβλήματα στις συγκρουσιακές διεθνείς σχέσεις λύνονται από την πλευρά που διαθέτει την ανώτερη τεχνολογία και είναι πιο αμείλικτη στη χρήση βίας, προκειμένου να πετύχει τους σκοπούς της.

Χωρίς στρατηγικό όραμα

Τόσο η ανώτερη τεχνολογία όσο και η χρήση βίας, όμως, είναι εργαλεία που πρέπει να υπηρετούν μία μακροπρόθεσμη στρατηγική. Στην περίπτωση κρατικών οντοτήτων αυτή πρέπει να είναι η διαιώνιση της υπόστασής τους, η ομαλή λειτουργία των διαφόρων δομών και θεσμών και η ευημερία και ασφάλεια των πολιτών τους, προκειμένου να διατηρείται ένα ελάχιστο κοινωνικής ειρήνης. Η πολιτειακή μορφή που θα έχουν τα κράτη είναι ανεξάρτητη από την στρατηγική.

Τα τελευταία χρόνια το πρόβλημα είναι ότι το Ισραήλ δείχνει να στερείται στρατηγικού οράματος και μιας πειστικής πρότασης για επίλυσης του Μεσανατολικού, τουλάχιστον σε ό,τι το αφορά. Όσο ανώτερες από τους διάφορους αντιπάλους τους και εάν είναι οι ένοπλες δυνάμεις και οι υπηρεσίες ασφαλείας του, το μόνο που πετυχαίνει είναι να κερδίζει χρόνο. Και το μεγάλο ερώτημα είναι: τι κάνει η ισραηλινή ηγεσία με τον χρόνο που κερδίζεται;

Η ιστορική εμπειρία έχει αποδείξει ότι οργανώσεις όπως η Χαμάς, η Χεζμπολά και οι Χούθι δεν μπορούν να καταστραφούν με αποκεφαλισμό της ηγεσίας ή ικανού αριθμού στελεχών τους. Οι οργανώσεις αυτές δεν υπήρξαν ποτέ προσωποπαγείς. Έχουν βαθιές ρίζες εντός των κοινωνιών που δρουν και ένα αποκεντρωτικό μοντέλο διοίκησης και ελέγχου. Έχουν δημιουργήσει θεσμούς και μηχανισμούς που τους επιτρέπουν να αναπληρώνουν τις απώλειες και να αναδεικνύουν νέα στελέχη και ηγεσίες. Άλλωστε έχουν μάθει να δρουν συνωμοτικά και σε καθεστώς παρανομίας.

Ερωτήματα για το Ισραήλ

Η τωρινή σύγκρουση για το Ισραήλ έχει αποκτήσει χαρακτηριστικά της εμπλοκής των ΗΠΑ στο Βιετνάμ. Όταν οι Αμερικανοί διαπίστωσαν ότι δεν μπορούσαν να εξαλείψουν τους Βιετκόνγκ, εισέβαλαν στην Καμπότζη και το Λάος, διευρύνοντας τον πόλεμο, με τα γνωστά αποτελέσματα. Το Ισραήλ βλέποντας ότι αδυνατεί να ειρηνεύσει την περιοχή με τους δικούς του όρους, έχει εισβάλει στον Λίβανο, με πρόθεση τη δημιουργία μίας Ζώνης Ασφαλείας στα νότια της χώρας. Σκοπός είναι η προστασία από πυρά πυροβολικού και ρουκετών των ισραηλιτικών οικισμών στα βόρεια σύνορα, ώστε να επανέλθουν οι εκτοπισμένοι κάτοικοι και η εξάλειψη των δομών και θέσεων της Χεζμπολά εντός της ζώνης.

Πέραν του γεγονότος ότι η παρούσα πολιτική έχει δοκιμαστεί και απέτυχε στο παρελθόν, τα ερωτήματα που τίθενται είναι: Τι θα πράξει το Ισραήλ εάν η Χεζμπολά αντί να δώσει μάχη μέχρις εσχάτων, αποτραβηχτεί προς τα βόρεια του Λιβάνου; Ποιος και για πόσο καιρό θα επιτηρεί την Ζώνη Ασφαλείας; Αντέχει το Ισραήλ τη μακροχρόνια ανάπτυξη εφέδρων σε μια εχθρική περιοχή που θα έχουν συνεχώς απώλειες από τον “πόλεμο του ψύλλου”; Γιατί η ισραηλινή ηγεσία πιστεύει ότι θα βρει πρόθυμους Λιβανέζους ή άλλους να αναλάβουν τη φύλαξη της ζώνης ασφαλείας, γενόμενοι αυτοί θύματα της Χεζμπολά; Τι θα κάνει εάν εξαπολύονται χτυπήματα με πυραύλους μεγαλύτερου βεληνεκούς από τα βόρεια του Λιβάνου; Θα συνεχίσει την εισβολή για την πλήρη κατοχή της χώρας; Και μετά την κατάκτησή της τι;

Σχολιαστές ισχυρίζονται ότι μετά τη Χαμάς και τη Χεζμπολά σειρά έχει το Ιράν. Τι ακριβώς εννοούν; Σήμερα καμία από τις δύο οργανώσεις δεν έχει εξαλειφθεί, απλώς έχουν αποδυναμωθεί σε μεγάλο βαθμό. Εάν θεωρηθούν αυτές οι οργανώσεις ως τα πλοκάμια ενός χταποδιού με κεφάλι το Ιράν, είναι γνωστό ότι τα πλοκάμια ξαναφυτρώνουν. Πιστεύει η Ισραηλινή ηγεσία ότι θα σύρει τις ΗΠΑ σε πόλεμο εναντίον του Ιράν; Πώς φαντάζονται έναν τέτοιο πόλεμο; Ποιες όμορες χώρες θα παράσχουν το έδαφός τους για να αναπτυχθούν τα στρατεύματα πριν εισβάλλουν; Γιατί να το κάνουν; Πιστεύουν οι Ισραηλινοί ότι οι ΗΠΑ διαθέτουν πλέον τη δυνατότητα να σχηματίσουν μία νέα “Συμμαχία Προθύμων” και είναι πρόθυμες να εμπλακούν ξανά σε έναν μακροχρόνιο πόλεμο φθοράς στη Μέση Ανατολή μετά το φιάσκο σε Ιράκ και Αφγανιστάν;

Προσπερνώντας το γεγονός ότι σε έναν αποστασιοποιημένο αναλυτή φαίνεται ακατανόητη η άνευ όρων και ορίων στήριξη του Ισραήλ από τις ΗΠΑ ακόμη και εις βάρος των εθνικών συμφερόντων τους, ποιο είναι το ζωτικό διακύβευμα για τις ΗΠΑ, ώστε να καταβάλουν τέτοιο κόστος για χάριν του Ισραήλ; Πολλοί αναλυτές και Ισραηλινοί πολιτικοί μιλάνε πλέον με φράσεις όπως “οριστική λύση” ή “το Ισραήλ θα πάει μέχρι τέρμα” ή ότι το Ισραήλ “μάχεται εναντίον της ισλαμιστικής τρομοκρατίας εν ονόματι της Δύσης”.

Στρατηγική τύφλωση της ισραηλινής πλευράς

Ξεχνάνε ότι παρόμοιες φράσεις χρησιμοποιούσαν οι Ναζί για το “Εβραϊκό Πρόβλημα” (“Τελική Λύση”) κι ότι ισχυρίζονταν πως “μάχονταν εν ονόματι του Δυτικού Πολιτισμού εναντίον της Ασιατικής Μπολσεβίκικης βαρβαρότητας”; Ποια ακριβώς λύση θέλουν για το Παλαιστινιακό Πρόβλημα; Παρακολουθώντας τις δράσεις των Ισραηλινών είναι εμφανής η στρατηγική τύφλωση των ηγετών τους. Ενεργούν σαν να πιστεύουν ότι οι διεθνείς σχέσεις είναι αγώνας δρόμου που πρέπει να τερματίσουν πρώτοι. Δείχνουν να αγνοούν ότι είναι μαραθώνιος χωρίς τερματισμό. Διακατέχονται από βουλησιαρχία, σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχουν οι υπόλοιπες χώρες με δικά τους συμφέροντα και επιδιώξεις και οι ίδιοι, για να πετύχουν τους σκοπούς τους, αρκεί να το θέλουν πολύ και να προσπαθήσουν σκληρά.

Ακόμα και εάν ταπεινώσουν σήμερα το Ιράν και του προκαλέσουν μεγάλη οικονομική, γεωπολιτική και αμυντική ζημιά, τι το εμποδίζει να ανακάμψει στο μέλλον και να επανέλθει δριμύτερο; Πώς είναι σίγουροι ότι από το χάος θα προκύψει ένα φιλικό νέο καθεστώς; Οι Ιρανοί είναι λαός με συνείδηση ιστορικού βάθους, ο οποίος αν και κατακτήθηκε πολλές φορές στο παρελθόν πάντα κατάφερνε να ανασυγκροτηθεί και είτε απορρόφησε τους κατακτητές του είτε τους εξεδίωξε. Επιπρόσθετα δεν υπήρξε ποτέ αποικία, οπότε δεν γνωρίζει την ταπείνωση που αυτή προκάλεσε στους αραβικούς λαούς.

Δυστυχώς για τους Ισραηλινούς, οι θεαματικές νίκες επί των Αράβων (1956, 1967 και 1973) τους δημιούργησε ένα αίσθημα ανωτερότητας που έφτασε στα όρια της ύβρεως. Έπεσαν στην παγίδα που έπεσε η Γερμανία μετά το 1871 και τις νίκες της επί Δανίας, Αυστροουγγαρίας και Γαλλίας. Πίστεψε ότι μπορούσε με τα όπλα να επιβάλει τη θέλησή της, δημιουργώντας αντισυσπειρώσεις. Δημιούργησε ένα στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα το οποίο ήταν εξαιρετικό στο τακτικό και επιχειρησιακό επίπεδο, καθώς και ικανό να διεξάγει νικηφόρους βραχύβιους πολέμους. Παρέμεινε όμως σε νηπιακό επίπεδο στη στρατηγική σκέψη, η οποία απαιτεί από τις ηγεσίες να βλέπουν ξεκάθαρα τη μεγάλη εικόνα και να σχεδιάζουν ρεαλιστικά και με μετριοπάθεια το μέλλον.

Έχει περάσει από την σκέψη της ισραηλινής ηγεσίας ότι αν συνεχίσει την ίδια αυτοκαταστροφική πορεία θα σπαταλήσει τον χρόνο που της προσφέρουν με τόσο αίμα και πόνο οι πολίτες της χώρας; Εάν δεν διαπραγματευθεί τώρα που βρίσκεται σε θέση ισχύος, το μόνο που θα έχει πετύχει είναι να επαναληφθούν μελλοντικά με άλλη μορφή τα περυσινά γεγονότα. Υπάρχει περίπτωση να ξεχάσουν ή να συγχωρήσουν οι Παλαιστίνιοι ή οι Ιρανοί; Στα Ορλωφικά οι Οθωμανοί έσφαξαν τους επαναστατημένους Έλληνες στην Πελοπόννησο (κυρίως) και ξεκλήρισαν την στρατιωτική ηγεσία τους. Πίστεψαν ότι τελείωσαν με τα επαναστατικά κινήματα των Ελλήνων. Τα παιδιά των ξεκληρισμένων όμως ήταν αυτά που πλήρωσαν την ύβρη των πατεράδων τους στην Τρίπολη το 1821. Ούτε οι Έλληνες είχαν ξεχάσει ή συγχωρήσει.