Η συμφωνία Ισραήλ-Εμιράτων είναι προάγγελος, αλλά και μήνυμα προς τον Ερντογάν

Την στιγμή που μαίνεται η ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο, μία πολύ σημαντική εξέλιξη αναμένεται να αλλάξει τις ισορροπίες στην Μέση Ανατολή. Ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε πως το Ισραήλ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, συμφώνησαν να αποκαταστήσουν τις διπλωματικές τους σχέσεις. Σε απάντηση του ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ανάρτησε στο twitter την φράση «ιστορική μέρα», γραμμένη στα εβραϊκά.

Στην ουσία τα Εμιράτα γίνονται η πρώτη χώρα του Περσικού Κόλπου και η τρίτη αραβική χώρα (μετά την Αίγυπτο το 1979 και την Ιορδανία το 1994), που αναγνωρίζει το εβραϊκό κράτος. Πρέπει να σημειώσουμε πως είναι άλλες δύο χώρες του αραβικού κόσμου που βρίσκονται ένα βήμα πριν την πλήρη αποκατάσταση των σχέσεων τους με το Ισραήλ. Καταρχήν, είναι το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας, ο παραδοσιακός σύμμαχος των Εμιράτων.

Υπάρχει μάλιστα η εκτίμηση πως το Άμπου Ντάμπι, στην ουσία προαναγγέλλει μία αντίστοιχη απόφαση του Ριάντ. Η Σαουδική Αραβία έχει συγκροτήσει μία άτυπη συμμαχία με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ εις βάρος του Ιράν, υποστηρίζοντας την πολιτική “μέγιστης πίεσης” που ακολουθεί η κυβέρνηση Τραμπ, έναντι της επιρροής της Τεχεράνης στην Μέση Ανατολή. Η δεύτερη χώρα που μοιάζει έτοιμη να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με το Ισραήλ είναι το Σουδάν, που αποτελεί την “γέφυρα” της Μέσης Ανατολής με την Αφρική.

Τον περασμένο Φεβρουάριο ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, κατά την επίσκεψη του στην Ουγκάντα, αναφέρθηκε σε μια προοπτική «εξομάλυνσης» των σχέσεων με το Σουδάν. Το Σουδάν, μία χώρα κομβική στην ιστορία του πολιτικού Ισλάμ, έχει μεταβάλει τον γεωπολιτικό του προσανατολισμό, μετά την ανατροπή του δικτάτορα Ομάρ Μπασίρ (συμμάχου του Ερντογάν) από αναίμακτο πραξικόπημα τον Απρίλη του 2019.

Κερδισμένοι Τραμπ και Νετανιάχου

Κερδισμένος από αυτήν την εξέλιξη είναι φυσικά ο πρόεδρος Τραμπ. Ο Τραμπ γίνεται ο πρώτος ρεπουμπλικάνος πρόεδρος, που επί θητείας του ένα αραβικό κράτος υπογράφει συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ. Οι προηγούμενες ειρηνευτικές συμφωνίες έγιναν επί θητείας δύο δημοκρατικών προέδρων, του Τζίμι Κάρτερ, έξι χρόνια μετά τον πόλεμο του Γιομ-Κιπούρ και του Μπιλ Κλίντον, τέσσερα χρόνια μετά τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου.

Μάλιστα ο νυν πρόεδρος (που αντιμετωπίσει σωρεία επικρίσεων για την εξωτερική του πολιτική) μπορεί να ισχυριστεί πως για πρώτη φορά ένα αραβικό κράτος αναγνωρίζει το Ισραήλ, χωρίς να έχει προηγηθεί ένας μεγάλος πόλεμος στην Μέση Ανατολή. Κερδισμένος είναι όμως και ο Νετανιάχου, παρόλο που υποχρεώθηκε να αναστείλει το σχέδιο του να προσαρτήσει τους (παράνομους βάση διεθνούς δικαίου) εβραϊκούς εποικισμούς στην Δυτική Όχθη.

Ουσιαστικά έχουμε μία νέα εκδοχή του δόγματος “γη έναντι ειρήνης”. Ο Μεναχέμ Μπεγκίν είχε εγκαταλείψει το Σινά, για να υπογραφεί η ειρηνευτική συμφωνία με την Αίγυπτο. Ο Νετανιάχου υποχρεούται να αναστείλει την προσάρτηση των εποικισμών στην Δυτική Όχθη, για να εξασφαλίσει την εξομάλυνση των σχέσεων του Ισραήλ με τα Εμιράτα (και δευτερευόντως με την Ιορδανία). Το Αμμάν είχε απειλήσει πως θα επανεξετάσει την συνθήκη ειρήνης, εάν ο Νετανιάχου προχωρούσε στα επικίνδυνα σχέδια του.

Μήνυμα με αποδέκτη τον Ερντογάν

Χαμένοι είναι προφανώς οι Παλαιστίνιοι, που αισθάνονται ακόμα μία φορά προδομένοι. Με εξαίρεση μία αναστολή στην προσάρτηση των εποικισμών στην Δυτική Όχθη (που παραμένει στις προθέσεις του Νετανιάχου), δεν γίνεται η παραμικρή αναφορά στο Παλαιστινιακό στην συμφωνία Εμιράτων-Ισραήλ. Η Παλαιστινιακή Αρχή και η Χαμάς αντέδρασαν στην υπογραφή της, αλλά είναι κοινό μυστικό πως το Παλαιστινιακό θεωρείται πια “βαρίδι” για την πλειονότητα των αραβικών κρατών, που έχουν πλέον άλλες γεωπολιτικές προτεραιότητες.

Η συμφωνία Ισραήλ-Εμιράτων ήρθε όμως την στιγμή που οι τουρκικές πολεμικές απειλές εντείνονται στην Ανατολική Μεσόγειο. Το Ισραήλ καταδίκασε σθεναρά τις τουρκικής προκλήσεις, ενώ τα Εμιράτα, από κοινού με την Αίγυπτο (αλλά και τη Σαουδική Αραβία) αντιστρατεύονται τα νεοοθωμανικά σχέδια του Ερντογάν στην Μέση Ανατολή. Υπάρχουν μάλιστα πολλές ενδείξεις πως στους “ορφανούς” βομβαρδισμούς στην (κατ’ ουσία τουρκική) αεροπορική βάση της Αλ-Ουατίγια στην Λιβύη, είχαν κάποια συμμετοχή και τα Εμιράτα.

Σε αυτό συνηγορούν οι πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Άμυνας που διαμαρτυρήθηκε για την «κακοπιστία» που δείχνουν τα Εμιράτα, έναντι της Τουρκίας. Το Άμπου Ντάμπι μίλησε για «αποικιοκρατικές φιλοδοξίες», που τρέφει η Τουρκία. Στην ουσία αναφέρονταν στο σύνολο της νεοοθωμανικής ατζέντας του Ερντογάν, που ξεκινά από την πολεμική εμπλοκή στην Λιβύη, τους βομβαρδισμούς των Κούρδων στο Ιράκ και φτάνει μέχρι την μετατροπή της Αγίας Σοφία σε τζαμί (την οποία καταδίκασε έντονα το Άμπου Ντάμπι).

Επομένως, η συμφωνία Τελ Αβίβ και Άμπου Ντάμπι ήρθε την στιγμή που η Τουρκία “ανοιγοκλείνει” πολεμικά μέτωπα στην Ανατολική Μεσόγειο, πότε απειλώντας με επίθεση εναντίον της Σύρτης στην Λιβύη, πότε με τις προκλήσεις του Oruc Reis. Δεν αποκλείεται ο τελικός καταλύτης για την υπογραφή της ιστορικής συμφωνίας, να μην αποτέλεσε η απειλή του Ιράν, αλλά οι νεοοθωμανικές φιλοδοξίες του Ερντογάν, που ειδικά στα μάτια των Εμιράτων εξελίσσεται σε έναν “σουνίτη Χομεϊνί”.