Η Τουρκία διεισδύει στα Βαλκάνια
26/04/2025
Αμυντικές συμφωνίες, εκπαιδευτικά προγράμματα και ναυτική βάση στην Αυλώνα συνθέτουν το νέο γεωπολιτικό παζλ της Άγκυρας. Μεθοδικά και αθόρυβα, η Τουρκία επεκτείνει την αμυντική της διείσδυση στα Βαλκάνια. Μόλις πριν από λίγες ημέρες, η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας επικύρωσε σειρά αμυντικών συμφωνιών με τέσσερις βαλκανικές χώρες: την Αλβανία, το Κόσοβο, τη Ρουμανία και τη Βόρεια Μακεδονία, οι οποίες είχαν υπογραφεί τους τελευταίους μήνες. Η πιο χαρακτηριστική και ταυτόχρονα ανησυχητική περίπτωση είναι εκείνη της Αλβανίας, όπου η Άγκυρα επιδιώκει όχι μόνο την πώληση οπλικών συστημάτων και την εκπαίδευση προσωπικού, αλλά και την ίδρυση ναυτικής βάσης, με το πρόσχημα της ενίσχυσης του ΝΑΤΟ στην περιοχή.
Όπως αποκάλυψε η Real News, οι συμφωνίες έχουν αρχική διάρκεια πέντε ετών και δυνατότητα ανανέωσης. Περιλαμβάνουν κοινές και επιμέρους ρήτρες που αποτυπώνουν ξεκάθαρα την πρόθεση της Τουρκίας να εδραιώσει επιρροή στους στρατιωτικούς και θεσμικούς μηχανισμούς των χωρών αυτών.
Μεταξύ των κοινών όρων ξεχωρίζουν η ανταλλαγή διαβαθμισμένων πληροφοριών, η εκπαίδευση στελεχών σε τουρκικές στρατιωτικές σχολές, η μεταφορά τεχνογνωσίας και τεχνολογίας, η πραγματοποίηση κοινών ασκήσεων, καθώς και η παροχή υλικοτεχνικής υποστήριξης, είτε μέσω επιχορηγήσεων είτε με ευνοϊκούς χρηματοδοτικούς όρους. Η τουρκική αμυντική βιομηχανία, και δη η Baykar, του γαμπρού του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αναδεικνύεται σε βασικό ωφελημένο, με αιχμή τα περίφημα drones Bayraktar.
Σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εκπαίδευση νεαρών αξιωματικών, γεγονός που υποδηλώνει μακροπρόθεσμη στρατηγική: την ενσωμάτωση τουρκικών προτύπων, αντιλήψεων και επιχειρησιακών μεθόδων στις ένοπλες δυνάμεις των συνεργαζόμενων κρατών. «Η Άγκυρα επιχειρεί να οικοδομήσει δεσμούς εξάρτησης και επιρροής σε στρατιωτικό επίπεδο με τις χώρες αυτές», επισημαίνουν χαρακτηριστικά αξιωματούχοι του ελληνικού υπουργείου Άμυνας.
Το τουρκικό σχέδιο δεν είναι νέο, αλλά εφαρμόζεται για πρώτη φορά με τόσο μεθοδικό και οργανωμένο τρόπο. Η Αλβανία αποτελεί τον βασικό δίαυλο: οι σχέσεις Ερντογάν-Ράμα είναι διαχρονικά στενές, ενώ ήδη από το 2022 έχουν υπογραφεί συμφωνίες για την προμήθεια drones Bayraktar TB2, πέραν αυτών που προσφέρθηκαν ως δωρεά τον Δεκέμβριο του 2023. Παράλληλα, η Τουρκία εμφανίζεται διατεθειμένη να κατασκευάσει ναυτική βάση στην Αυλώνα (Vlorë), εξέλιξη με σαφείς επιπτώσεις για την ασφάλεια στο Ιόνιο.
Στο Κόσοβο, η Άγκυρα διατηρεί ισχυρή στρατιωτική παρουσία μέσω της KFOR, με δύναμη 780 στρατιωτών, ενώ χαρακτηρίζει τη χώρα «στρατηγικό εταίρο». Η συνεργασία εστιάζει κυρίως στην εκπαίδευση της Δύναμης Ασφαλείας του Κοσόβου (KSF), με ορίζοντα τη σταδιακή ενσωμάτωση τουρκικών δογμάτων. Αντίστοιχα, στη Βόρεια Μακεδονία η Τουρκία έχει ήδη παραδώσει τεθωρακισμένα οχήματα τουρκικής κατασκευής, ενώ με τη Ρουμανία φέρεται να βρίσκεται κοντά σε συμφωνία για την κατασκευή τεσσάρων κορβετών τύπου Hisar, εξέλιξη των κορβετών κλάσης Ada, με ενισχυμένα χαρακτηριστικά.
Με την επικύρωση αυτών των συμφωνιών από την τουρκική Εθνοσυνέλευση και τη δημοσίευσή τους στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις αποκτούν πλέον τη δυνατότητα να προχωρούν σε επιμέρους συνεργασίες με ξένους εταίρους, χωρίς την ανάγκη κοινοβουλευτικής έγκρισης. Ελληνικές στρατιωτικές πηγές δεν κρύβουν την ανησυχία τους.
Όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά, «η Τουρκία οικοδομεί ένα πλέγμα στρατιωτικής παρουσίας στα Βαλκάνια, με σαφή στόχο την περικύκλωση της Ελλάδας και την ανατροπή των ισορροπιών στον άξονα βορρά–νότου». Η εγκατάσταση ναυτικής βάσης στην Αυλώνα και η ενίσχυση της παρουσίας τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων σε χώρες που συνορεύουν με την Ελλάδα δημιουργούν νέα δεδομένα και πιθανώς να οδηγήσουν σε αναθεώρηση των επιχειρησιακών σχεδιασμών του ελληνικού Πενταγώνου, ιδιαίτερα στον θαλάσσιο χώρο του Ιονίου.