Ιδού η αιτία της εκατόμβης νεκρών στην Λιβύη

Συγκλονισμένη είναι η χώρα από τον θάνατο των πέντε μελών της ελληνικής αποστολής στην Λιβύη, ένα στέλεχος του Ειδικού Τμήματος Αλεξιπτωτιστών της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου, δύο νοσηλεύτριες του Υγειονομικού των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς και δύο πολίτες, σύμφωνα με πληροφορίες, παιδιά του προέδρου της ελληνικής κοινότητας Βεγγάζης. Η ελληνική αποστολή βρέθηκε στην Λιβύη ως αποστολή βοήθειας για την καταστροφική καταιγίδα που έπληξε την αραβική χώρα, την περασμένη Δευτέρα, 11 Σεπτεμβρίου.

Στο παρών σημείωμα δεν θα εξετάσουμε τις συνθήκες του θανάτου των Ελλήνων (όπου ακόμα δεν είναι ξεκάθαρη η εικόνα), αλλά τα αίτια για την ανθρωπιστική καταστροφή που προηγήθηκε, όπου πάνω από 11.000 άτομα έχασαν την ζωή τους στις καταστροφικές πλημμύρες που προκάλεσε ο “Daniel”, ενώ οι εκτιμήσεις των τοπικών αρχών μιλούν για περισσότερους νεκρούς. Στην Ελλάδα μάλιστα κάποιοι, προσπαθούν να επιβάλουν την άποψη ότι το φαινόμενο αυτό οφείλεται αποκλειστικά στην Κλιματική Αλλαγή. Είναι έτσι ή μήπως τελικά η τεράστια καταστροφή στη Λιβύη, οφείλεται σε κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτά που αναλύουν οι δημοσιολογούντες εδώ στην Ελλάδα;

Ας δούμε λοιπόν τα γεγονότα με ψυχραιμία και απόλυτη πίστη στα επιστημονικά δεδομένα του τραγικού και πολύνεκρου αυτού φαινομένου! Ο μεγάλος αριθμός των νεκρών, πρέπει να παραδεχτούμε ότι οφείλεται στην ώρα που συνέβη. Η πλημμύρα ξεκίνησε στις 3 τα ξημερώματα (ώρα Λιβύης) της Δευτέρας, όταν οι κάτοικοι μιας μεγάλης πόλης που επλήγη, πιάστηκαν κυριολεκτικά στον ύπνο. Και δεν λειτούργησε κανένα σύστημα προειδοποίησης, πολύ απλά, διότι δεν ήταν δυνατόν να λειτουργήσει κάτι τέτοιο. Ο λόγος, δεν ήταν ότι έπεσε μεγάλη ποσότητα νερού.

Αυτό ισχυρίζονται κάποιοι στην Ελλάδα, αλλά δυστυχώς αποτελεί την μισή αλήθεια, και ίσως να μην αποτελεί καν ένα αληθές γεγονός που μπορεί να δικαιολογήσει τέτοια μαζική καταστροφή. Η αλήθεια βρίσκεται αλλού. Ο λόγος για τον οποίο η Λιβύη θρηνεί εκατόμβη θυμάτων, είναι μεν ένα τεράστιο κύμα νερού, αλλά αυτό που δεν λέγεται, είναι ότι προήλθε από το γεγονός, ότι σχεδόν ταυτόχρονα, έσκασαν δύο μεγάλα φράγματα νερού.

Το επίκεντρο της καταστροφής αφορά στην πόλη Ντέρνα της ανατολικής Λιβύης, η οποία έχει πληθυσμό περίπου 100.000 κατοίκους. Οι οποίοι καθώς κοιμόντουσαν, δέχτηκαν ένα κύμα νερού ύψους επτά ολόκληρων μέτρων. Με αποτέλεσμα, κτήρια, σπίτια και υποδομές να εξαφανιστούν από τον χάρτη, σπέρνοντας τον θάνατο σε χιλιάδες ανθρώπους. Στις ακτές της Ντέρνα, ξεβράστηκαν εκατοντάδες πτώματα, ενώ ακόμη και σήμερα οι αγνοούμενοι είναι χιλιάδες. Ας δούμε όμως την φωτογραφία που ακολουθεί για να κατανοήσουμε καλύτερα την πραγματική αιτία της τραγωδίας αυτής.

Όπως βλέπετε στην παραπάνω φωτό, η Ντέρνα βρίσκεται στις όχθες ενός ποταμού ο οποίος την κόβει στην μέση. Από το μεγάλο ύψος της βροχόπτωσης έσπασε πρώτα το φράγμα Wadi και ο μεγάλος όγκος νερού, έσπασε σε χρόνο ρεκόρ και το δεύτερο φράγμα που ήταν πλησιέστερα στην πόλη Ντέρνα (φράγμα Μανσούρ). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, τεράστιοι όγκοι νερού που έφτασαν ακόμα και τα 7 μέτρα ύψος, με τόνους φερτών υλικών, να οδηγηθούν μέσα από τον ποταμό, στο κέντρο της πόλης των 100.000 κατοίκων και κυριολεκτικά να την ισοπεδώσουν.

Έφταιγε όμως μόνο αυτό;

H καταιγίδα Ντάνιελ, που έπληξε την Ανατολική Μεσόγειο, ήταν όντως μια ακραία βροχόπτωση. Γιατί έσπασαν όμως τα φράγματα στην Ντέρνα; Διότι ήταν γερασμένα είναι η απάντηση. Ο μεγαλύτερος όγκος νερού έπεσε στην Αλ Μπάιντα, μια πόλη δυτικά της Ντέρνα. Αλλά εκεί δεν σημειώθηκαν τόσοι θάνατοι. Γιατί λοιπόν αφανίστηκε η Ντέρνα;

Η Ντέρνα είναι επιρρεπής σε πλημμύρες και οι ταμιευτήρες των φραγμάτων της έχουν προκαλέσει τουλάχιστον πέντε θανατηφόρες πλημμύρες από το 1942, η τελευταία από τις οποίες ήταν το 2011, σύμφωνα με μια ερευνητική εργασία που δημοσιεύτηκε από το Πανεπιστήμιο Σεμπχά της Λιβύης το 2022.

Τα δύο αυτά φράγματα που έσκασαν τη Δευτέρα κατασκευάστηκαν πριν από περίπου μισό αιώνα. Και συγκεκριμένα του 1973 και 1977, από μια γιουγκοσλαβική εταιρία. Το φράγμα της Ντέρνα έχει ύψος 75 μέτρα, με χωρητικότητα αποθήκευσης 18 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Το δεύτερο φράγμα που έσκασε και θα το δείτε στο χάρτη, είναι το φράγμα Μανσούρ, έχει ύψος 45 μέτρα με χωρητικότητα 1,5 εκατομμύριο κυβικά μέτρα. Αυτά τα φράγματα σύμφωνα με δήλωση του αντιδημάρχου της πόλης Αχμέντ Μαντρούντ, δεν έχουν υποστεί συντήρηση από το 2002. Δηλαδή για πάνω από 21 χρόνια δεν είχαν καν συντηρηθεί με αποτέλεσμα να γνωρίζουν σχεδόν όλοι στην περιοχή ότι η τραγωδία ήταν θέμα χρόνου.

Μάλιστα η εφημερίδα του Πανεπιστημίου Σεμπχά είχε προειδοποιήσει ότι τα φράγματα στη Ντέρνα είχαν υψηλή πιθανότητα κινδύνου πλημμύρας και ότι απαιτείται περιοδική συντήρηση για να αποφευχθούν οι καταστροφικές πλημμύρες. Η τρέχουσα κατάσταση στη δεξαμενή (Wadi Derna) απαιτεί από τους αξιωματούχους να λάβουν άμεσα μέτρα για την περιοδική συντήρηση των υφιστάμενων φραγμάτων, συνιστούσε το έγγραφο του Πανεπιστημίου, ένα χρόνο πριν. Υπογραμμίζοντας ότι «σε περίπτωση τεράστιας πλημμύρας, το αποτέλεσμα θα είναι καταστροφικό για τους κατοίκους της κοιλάδας και της πόλης».

Για το ζήτημα αυτό, φιλοξενήθηκαν σε διεθνή ΜΜΕ όπως το CNN και το AL JAZZERA, απόψεις πολλών επιστημόνων που μιλούν ξεκάθαρα για την αιτία της καταστροφής, που δεν ήταν άλλη παρά τα γηρασμένα αυτά δύο φράγματα της Ντέρνα.

Μια διαλυμένη πόλη 

Η Ντέρνα, επίσης έχει και ένα άλλο μειονέκτημα (σημαντικό και για τις συνθήκες θανάτου των μελών της ελληνικής αποστολής). Στο παρελθόν, έχει χτυπηθεί η υποδομή της από πολυετείς μάχες. Και τα κτήρια ήταν σε άθλια κατάσταση, λόγω των πολυετών μαχών με το ISIS και τον εμφύλιο μεταξύ του στρατηγού Χαλίφα Χαφτάρ (LNA) και του Σάρατζ (GNA). Η στατικότητα των σπιτιών είχε τρωθεί τόσο πολύ από τις πολεμικές επιχειρήσεις, που ουσιαστικά τα κτήρια ήταν σαν πύργος από τραπουλόχαρτα μπροστά στην καταστροφική ορμή του νερού.

Φυσικά, εάν υπήρχε στην χώρα ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης πιθανόν θα είχαμε λιγότερους νεκρούς. Αλλά τι σύστημα να έχει μια χώρα η οποία μαστίζεται από εμφυλίους ακόμα και σήμερα; Εν κατακλείδι, μπορεί ένα σύστημα ανάλογο με τος δικό μας (112) να είχε σώσει περισσότερες ζωές, αλλά σίγουρα δεν θα είχε σώσει την πόλη της Ντέρνα από τον αφανισμό. Τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης ακόμα και τα πολύ ισχυρά, δεν αποτελούν εγγύηση ότι μπορούν να σωθούν όλες οι ζωές.

Τα φράγματα σχεδιάζονται για να αντέχουν ακόμα και ακραία καιρικά φαινόμενα. Αλλά με μια συνθήκη: Ότι συντηρούνται τακτικά και κανονικά. Κατά γενική ομολογία και τα δύο αυτά φράγματα, αποτελούσαν “σαπάκια” και απέδειξαν, ότι μπορεί να ξοδεύονται τόνοι “ζεστού” χρήματος για το μάρκετινγκ της κλιματικής αλλαγής, αλλά στον αντίποδα, ουδείς επενδύει στα έργα υποδομής, ειδικά σε αυτά που είναι κατασκευασμένα πριν από πολλές δεκαετίες.

Κι ανεξάρτητα τι πιστεύει κάποιος για την Κλιματική Αλλαγή ως θεωρία, η τραγωδία στη Λιβύη απέδειξε κάτι πολύ συγκεκριμένο. Ότι ο πλανήτης, μπορεί να ξοδεύει δισεκατομμύρια για το πολιτικό μάρκετινγκ, αλλά δεν ξοδεύει ούτε ένα σεντ σε έργα υποδομής και υποστήριξής τους. Και εάν η κλιματική αλλαγή είναι μία φορά επικίνδυνη για την ανθρωπότητα, εντούτοις η εγκληματική απάθεια για έργα υποστήριξης και ασφάλειας των πόλεων είναι εκατό φορές πιο επικίνδυνη.

Τέλος, θα ήθελα να επισημάνω κάτι που κατά την άποψή μου είναι πολύ σοβαρό. Στον Θεσσαλικό Κάμπο που επλήγη από το ίδιο σύστημα (καταιγίδα Ντάνιελ) όπου οι καταστροφές ήταν τεραστίων διαστάσεων, τα νερά δεν λένε να υποχωρήσουν. Ενώ στον Βόλο, για παράδειγμα, υποχώρησαν μετά από 48 ώρες, στην Λάρισα δεν συμβαίνει το ίδιο, ακόμα και μετά από 10 μέρες παύσης των βροχοπτώσεων.

Στην Ντέρνα τα νερά υποχώρησαν, μετά την δεύτερη μέρα παύσης των βροχοπτώσεων! Και γεννάται το εξής ερώτημα: Τι ακριβώς συνέβη στον Θεσσαλικό Κάμπο και κόπηκε η χώρα στα δύο; Ήταν κάποιο φαινόμενο που άπτεται της Κλιματικής Αλλαγής, ή πρόκειται για κάτι που στην χώρα μας αρνούμαστε πεισματικά να … συζητήσουμε;

ΥΓ. Είναι προφανές ότι σύντομα θα ξαναβρέξει στην Θεσσαλία. Και οι κίνδυνοι για μια νέα καταστροφή είναι πάρα πολύ πιθανοί. Μήπως υπάρχει λοιπόν κάτι που δεν το έχουμε συζητήσει ακόμα δημόσια στην Ελλάδα, ενώ θα έπρεπε, και άπτεται του συνόλου των ποταμών της Θεσσαλίας;