ΗΠΑ και Ταλιμπάν ψάχνουν στο Κατάρ modus vivendi

Την πρώτη τους συνάντηση με ανώτατα στελέχη των Ταλιμπάν, από όταν οι τελευταίοι κατέλαβαν την εξουσία στο Αφγανιστάν, θα πραγματοποιήσουν αξιωματούχοι του State Department στην πρωτεύουσα του Κατάρ Ντόχα, λίγες μέρες μετά την θερμή υποδοχή που είχε στην Καμπούλ από την ηγεσία των “μπαρουτοκαπνισμένων” ισλαμιστών μαχητών  ο Βρετανός απεσταλμένος Σάιμον Γκας.

Είναι αλήθεια πως η κατάληψη της εξουσίας αποδείχτηκε ανέλπιστα εύκολη για τους Ταλιμπάν: Μία σειρά από επαρχίες παραδόθηκαν στα χέρια τους, κυριολεκτικά χωρίς ούτε έναν πυροβολισμό, με τους Ταλιμπάν να αποκτούν υπερσύγχρονα αμερικανικά όπλα που εγκατέλειψε κακήν-κακώς ο αφγανικός στρατός, τον οποίο είχαν εκπαιδεύσει και εξοπλίσει οι Αμερικανοί.

Για πρώτη φορά στην νεότερη ιστορία του Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν μπορούν να ισχυριστούν ότι ελέγχουν την συντριπτική επικράτεια της χώρας, ακόμα και την “απόρθητη” κοιλάδα του Παντσίρ, η οποία τελικώς δεν μετατράπηκε σε “Βιετνάμ” για τους ισλαμιστές μαχητές, με τους ηγέτες της αντίστασης να υποχρεώνονται τελικώς, εγκαταλειμμένοι από τους Αμερικανούς, να καταφύγουν στο εξωτερικό.

Όμως η μεγάλη πρόκληση για τους Ταλιμπάν παραμένει η διακυβέρνηση μιας πολυεθνοτικής χώρας που βρίσκεται στο χείλος της απόλυτης οικονομικής κατάρρευσης, ενώ υπάρχει πάντα η απειλή (ή «πονοκέφαλος», όπως το χαρακτηρίζουν οι ίδιοι) του Ισλαμικού Κράτους. Το αφγανικό παρακλάδι του ISIS ανέλαβε την ευθύνη για την χτεσινή αιματηρή επίθεση σε τζαμί σιιτών, που προκάλεσε δεκάδες θύματα, επίθεση που αποτελεί συνέχεια του πολέμου που έχει κηρύξει εις βάρος των “αιρετικών” σιιτών.

“Αγκάθι” τα ανθρώπινα δικαιώματα

Με την οικονομία μιας υπό κατάρρευση χώρας να είναι απόλυτα εξαρτημένη από την διεθνή αρωγή και τους Αμερικανούς να έχουν δεσμεύσει όλο το απόθεμα συναλλάγματος του Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν προσπαθούν να εξασφαλίσουν την διεθνή τους αναγνώριση. Μέχρι στιγμής καμιά χώρα δεν βιάζεται να τους αναγνωρίσει, αν και είναι πολλοί που τους “σφίγγουν τα χέρια” και ακόμα περισσότεροι αυτοί που συνομιλούν μαζί τους.

Βρετανοί και Αμερικανοί θέτουν έντονα το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ειδικότερα της θέσης των γυναικών, με τους Ταλιμπάν να σχεδόν να “διαφημίζουν” την παρουσία των γυναικών σε ορισμένους χώρους δουλειάς, στα Πανεπιστήμια και στα σχολεία του δημοτικού (πάντα φυσικά με την ισλαμική ενδυμασία), όμως την ίδια στιγμή τα γυμνάσια και τα λύκεια παραμένουν αποκλεισμένα για τα κορίτσια.

Ήδη οι Ταλιμπάν απαγόρευσαν το… ξύρισμα της γενειάδας στην Χελμάντ, αν και περισσότερη ανησυχία προκαλούν οι ανατριχιαστικές εικόνες που έχουν ήδη κάνει τον γύρο των διεθνών ΜΜΕ, από τις εκτελέσεις που έχει ξεκινήσει το καθεστώς των Ταλιμπάν, οι οποίοι μάλιστα κρεμάνε «εγκληματίες» (σύμφωνα με τους ισχυρισμούς τους) από γερανούς, για παραδειγματισμό!

Επιπλέον, δεν είναι ήσσονος σημασίας οι εσωτερικές διενέξεις που παρατηρούνται στο εσωτερικό των Ταλιμπάν, όσο και αν οι ίδιοι επισήμως τις διαψεύδουν. Διεθνή μέσα ενημέρωσης απέδιδαν την πολυήμερη “εξαφάνιση” από την δημοσιότητα του αντιπροέδρου της χώρας και επικεφαλής του πολιτικού γραφείου των Ταλιμπάν, Αμπτνούλ Γκάνι Μπαραντάρ, σε τραυματισμό του από συμπλοκή με υποστηρικτές του υπουργού Εσωτερικών Σιρατζουντίν Χακάνι, τον επικεφαλής του ομώνυμου τρομοκρατικού δικτύου και υπ’ αριθμό ένα καταζητούμενο από τις ΗΠΑ!

Ο “πονοκέφαλος” του Ισλαμικού Κράτους

Είναι κοινό μυστικό πως τον διορισμό του Χακανί σχεδόν τον επέβαλε το Πακιστάν, το οποίο που δεν εμπιστεύεται τον Μπαραντάρ, λόγω των επαφών του τελευταίου με τους Αμερικανούς. Ήταν οι Αμερικανοί που είχαν πιέσει το Πακιστάν να απελευθερώσει τον Μπαραντάρ, ο οποίος υποστήριζε την “πολιτικοποίηση” των Ταλιμπάν, κάτι που δεν προκαλεί ενθουσιασμό στο σύνολο των μαχητών τους.

Όμως, αναμφισβήτητα, η μεγαλύτερη πρόκληση για το καθεστώς τους είναι η δραστηριοποίηση του Ισλαμικού Κράτους, το οποίο δεν είναι διατεθειμένο να σταματήσει τις αιματηρές του επιθέσεις μετά την αποχώρηση των Αμερικανών, όπως αφελώς προσδοκούσαν εκπρόσωποι των Ταλιμπάν, λίγο μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στο αεροδρόμιο της Καμπούλ. Η αιματηρή επίθεση σε τζαμί των σιιτών Χαζάρα, δείχνει πως το Ισλαμικό Κράτος είναι διατεθειμένο να συνεχίσει την αντιπαράθεση σουνιτών-σιιτών και στο εσωτερικό του Αφγανιστάν, ειδικά μετά την μετριοπαθή στροφή των Ταλιμπάν.

Αν σε κάτι όντως έχουν αλλάξει οι Ταλιμπάν είναι στην αντιμετώπιση των σιιτών, τους οποίους παλαιότερα, κυριολεκτικά, κατέσφαζαν. Τώρα εμφανίζονται να επιδιώκουν γέφυρες με το Ιράν, το οποίο φέρεται να βρίσκεται παρασκηνιακά πίσω από την παράδοση του σιίτη μουτζαχεντίν Ισμαήλ Χαν στην Χεράτ, το προπύργιο των Αφγανών σιιτών, που είχε επιτρέψει στους σουνίτες Ταλιμπάν να καταλάβουν αναίμακτα την επαρχία, κάτι που μερικά χρόνια θα έμοιαζε πρωτοφανές.

Το τζιχάντ κατά των σιιτών που ξεκίνησε το Ισλαμικό Κράτος σε Συρία και Ιράκ, τώρα μεταφέρεται στο Αφγανιστάν, με τις γνώριμες μεθόδους που εγκαινίασε η Αλ Κάιντα, οι παλιοί συμπολεμιστές των Ταλιμπάν: τυφλά χτυπήματα, με σκοπό να προκληθούν όσο γίνεται περισσότερα θύματα. Ένα αιματηρό τζιχάντ εναντίων των “αιρετικών” σιιτών που δεν είχε εγκρίνει ούτε ο Οσάμα Μπιν Λάντεν και είχε αποτελέσει μία από τις αιτίες της ρήξης τον ηγέτη της Αλ Κάιντα του Ιράκ, τον Αμπού αλ Ζαρκάουι, η οποία αργότερα επάνδρωσε το Ισλαμικό Κράτος.

Ο πόλεμος συνεχίζεται 

Το Ισλαμικό Κράτος μπορεί να οδηγήσει τους Αμερικανούς να τα προσεγγίσουν περαιτέρω τους Ταλιμπάν. Εξάλλου η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων δεν έγινε τόσο λόγω των δεσμεύσεων τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα, όσο για την κατηγορηματική βεβαίωση τους να μην αφήσουν την διεθνή ισλαμική τρομοκρατία να “αλώσει” το Αφγανιστάν. Οι ίδιοι οι Αμερικανοί ομολόγησαν πως είχαν δώσει «περιορισμένη υποστήριξη» στους Ταλιμπάν τον Μάρτιο του 2020, όταν άρχισαν να συγκρούονται με το Ισλαμικό Κράτος.

Με τον Μπάιντεν να έχει ως προτεραιότητα την ανάσχεση της Κίνας, μοιάζει περιττή πολυτέλεια να αφεθούν οι Ταλιμπάν στην “αγκαλιά” του Πεκίνου, το οποίο έχει δηλώσει πως αδημονεί για businness μαζί τους. Το Αφγανιστάν είναι πλούσιο σε σπάνιες γαίες, που ενδιαφέρουν τόσο την Κίνα, όσο και της ΗΠΑ. Εξάλλου οι ίδιοι οι Ταλιμπάν φρόντισαν από την πρώτη μέρα της κατάληψης της Καμπούλ να “κλείσουν το μάτι” στους Αμερικανούς: δήλωσαν πως παραμένουν θετικοί στοναγωγό ΤΑΡΙ, ένα παλιό αμερικανικό σχέδιο μεταφοράς φυσικού αερίου από το Τουρκμενιστάν στο Πακιστάν, μέσω Αφγανιστάν, ένα σχέδιο που είχε τότε τις ευλογίες του Χένρι Κίσινγκερ.

Πόσο μάλλον που οι Ταλιμπάν μοιάζουν ακόμα πιο απαραίτητοι μετά το φιάσκο της αμερικανικής επίθεσης με μη επανδρωμένο drone στην Καμπούλ, η οποία αρχικά είχε παρουσιαστεί ως εξόντωση ενός πυρήνα του Ισλαμικού Κράτους που προετοίμαζε επίθεση αυτοκτονίας. Μέχρι που ο αμερικανικός στρατός παραδέχτηκε πως από την επίθεση σκοτώθηκε μία απλή αφγανική οικογένεια και πως πως μεταξύ των θυμάτων υπήρχαν εφτά παιδιά.

Με το Ισλαμικό Κράτος να διαθέτει ενεργούς πυρήνες στις πυκνοκατοικημένες πόλεις του Αφγανιστάν, τα αμερικανικά πλήγματα με drone κατά “τρομοκρατικών στόχων” είναι άκρως αναποτελεσματικά, όπως ακριβώς αποδείχτηκαν και στον πόλεμο στο Αφγανιστάν: Όσο πύκνωναν οι σχετικές επιθέσεις των Αμερικανών, όλο και περισσότεροι Αφγανοί εντάσσονταν στους Ταλιμπάν. Τώρα η ιστορία κινδυνεύει να επαναληφθεί με έναν πιο επικίνδυνο αντίπαλο το Ισλαμικό Κράτος, που έχει βρει στο Αφγανιστάν ένα νέο πεδίο δράσης για τον θρησκευτικό του πόλεμο, στρεφόμενο κατά τραγική ειρωνεία, ακόμα και των παλιών συμπολεμιστών της Αλ Κάιντα.