Και με την βούλα αποικία της Τουρκίας η Δυτική Λιβύη

Η συμφωνία είναι συνέχεια του Μνημονίου Ασφάλειας και Στρατιωτικής Συνεργασίας που υπογράφηκε το 2019 με την Τρίπολη, ενώ μαίνονταν η πολιορκία της πρωτεύουσας από τον στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ και εμβαθύνει την στρατιωτική συνεργασία των δύο χωρών, σε τέτοιο βαθμό ώστε εξασφαλίζουν σχεδόν πλήρη ασυλία οι τουρκικές δυνάμεις που δρουν στην Λιβύη!

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με όσα αποκαλύπτει το Nordic Monitor, η Τουρκία δεν θα συμβάλει απλώς στην υποστήριξη των ενόπλων δυνάμεων και των δυνάμεων ασφαλείας της Λιβύης. Οι τουρκικές δυνάμεις θα δρουν σε καθεστώς ασυλίας: Σύμφωνα με το άρθρο 11 «τυχόν εγκλήματα που διαπράττονται από το τουρκικό στρατιωτικό προσωπικό κατά τη διάρκεια των επίσημων καθηκόντων τους ή εντός του πεδίου των αρμοδιοτήτων τους θα διέπονται αποκλειστικά από το τουρκικό δίκαιο», με μόνη εξαίρεση τα εγκλήματα του τουρκικού προσωπικού που δεν εμπίπτουν στα επίσημα καθήκοντα τους.

Η συμφωνία επιπλέον επιτρέπει στο τουρκικό προσωπικό να φέρει κανονικά τον οπλισμό και την επίσημη στολή του, παρέχοντας απεριόριστη πρόσβαση στον εναέριο χώρο και τα χωρικά ύδατα της Λιβύης, θυμίζοντας την αντίστοιχη συμφωνία που υπέγραψε η Τουρκία με την Σομαλία, με την Άγκυρα να αναλαμβάνει την υπεράσπιση των χωρικών υδάτων της αφρικανικής χώρας, στην οποία έχει πολυετή παρουσία, σε τέτοιο βαθμό ώστε οι Σομαλοί αξιωματικοί να εκπαιδεύονται… στα τουρκικά!

Να σημειωθεί πως με το πρόσφατο επεισόδιο στην Κάσο η Τουρκία επιχείρησε την “νομιμοποίηση” του παρανόμου βάση διεθνούς δικαίου μνημονίου Άγκυρας-Τρίπολης, το οποίο επίσης υπεγράφη με την κυβέρνηση Σαράζ της Τρίπολης, τον Νοέμβριο του 2020, ενώ μαίνονταν ο εμφύλιος με τις δυνάμεις του Χαφτάρ. Όπως σημειώνει και το Nordic Monitor, «η θαλάσσια συμφωνία, που δεν αναγνωρίζεται από καμία άλλη μεσογειακή χώρα, οριοθετεί την υφαλοκρηπίδα Τουρκίας-Λιβύης και την αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ), ενώ η συμφωνία ασφαλείας επιτρέπει στην τουρκική κυβέρνηση να αναπτύξει τα στρατεύματά της στη Λιβύη».

Χωρίς καμία υπερβολή η Τρίπολη καθίσταται κανονική αποικία της Τουρκίας, καθώς οι τουρκικές δυνάμεις έχουν το ελευθέρας να εγκαθιστούν και να διαχειρίζονται κάθε λογής συστήματα επικοινωνίας, ενώ μπορούν να δημιουργήσουν από ταχυδρομεία και υποκαταστήματα τραπεζών, μέχρι και χώρους αναψυχής για το προσωπικό τους! Η δε κυβέρνηση της Τρίπολης υποχρεούται να πληρώνει το ρεύμα, την ύδρευση και το διαδίκτυο που χρησιμοποιεί στις εγκαταστάσεις του το τουρκικό προσωπικό – όπως και τα καύσιμα για τα οχήματα που αυτό χρησιμοποιεί – το οποίο μάλιστα προσωπικό απαλλάσσεται από κάθε φορολογική υποχρέωση προς τις λιβυκές αρχές!

Αποικία της Τουρκίας η Δυτική Λιβύη

Διόλου άσχημα για μία χώρα που παραβιάζει απροκάλυπτα το λιβυκό εμπάργκο όπλων – σύμφωνα με τον ΟΗΕ – και έφτασε να υπογράφει μία αποικιακού τύπου συμφωνία με μία (υποτίθεται) μεταβατική κυβέρνηση – ως μεταβατική η κυβέρνηση Ντμπειμπά δεν νομιμοποιείται να υπογράφει τέτοιου τύπου συμφωνίες. Ως γνωστόν οι υποστηριζόμενες από την διεθνή κοινότητα εκλογές στην Λιβύη έχουν αναβληθεί επ’ αόριστον, κάτι που εξυπηρετεί την Τουρκία που επιδιώκει την παγίωση της διχοτόμησης της χώρας, προκειμένου να διευρύνεται διαρκώς η επιρροή της στο καθεστώς της Τρίπολης και να επιβληθεί ως “κανονικότητα” το παράνομο μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης.

Εξάλλου ήταν η πολύτιμη τουρκική στήριξη με drones, όπλα και με μεταφερόμενους από την Συρία τζιχαντιστές (όπως και η εμπλοκή του τουρκικού στρατού) που επέτρεψε στην Τρίπολη να επιβιώσει από την πολιορκία του Χαφτάρ. Όμως η τουρκική επιρροή δεν περιορίζεται πλέον στην λιβυκή πρωτεύουσα, καθώς έχει φτάσει ακόμα και προς τα ανατολικά, το προπύργιο του Χαφτάρ, τον οποίο παλαιότερα αποκαλούσε «πραξικοπηματία» και «τρομοκράτη»! Η Τουρκία έχει ανοίξει προξενείο στην Βεγγάζη, με τον υιό του Χαφτάρ να υπογράφει, ως Γενικός Διευθυντής του Ταμείου Ανάπτυξης και Ανασυγκρότησης που διόρισε το τουρκικό κοινοβούλιο (που εδρεύει στην ανατολική Λιβύη) μπαράζ συμφωνιών με τουρκικές εταιρείες.

Πριν την συμφωνία με την Τρίπολη που έφερε στην δημοσιότητα το Nordic Monitor, η Τουρκία υπέγραψε τον περασμένο Μάρτιο συμφωνία με τον (κατ’ όνομα) μεταβατικό πρωθυπουργό της χώρας Ντμπειμπά για αύξηση των τουρκικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τον λιβυκό στρατό, ενώ βεβαίως ουδόλως “ιδρώνει το αυτί της” από την ακύρωση από το Εφετείο της Τρίπολης του Μνημονίου Κατανόησης για τους υδρογονάνθρακες που έχει επίσης υπογράψει η Τουρκία με τον Ντμπειμπά.

Nα σημειωθεί ότι η εν λόγω αμυντική συμφωνία υπογράφηκε εν μέσω των πρόσφατων καταγγελιών της Τρίπολης για επικείμενη επίθεση από τις δυνάμεις του Χαφτάρ, γεγονός που θα παραβιάσει την εκεχειρία του 2020 (την οποία οι δύο πλευρές γενικά τηρούν, με την εξαίρεση μεμονωμένων συγκρούσεων). Το στρατόπεδο Χαφτάρ απέδωσε την αυξανόμενη κινητοποίηση των δυνάμεων του σε ζητήματα ασφαλείας που σχετίζονται με την αστάθεια στο Σαχέλ (με χώρες του οποίου η Λιβύη συνορεύει) και όχι σε κάποιο σχέδιο του να επιτεθεί στην Τρίπολη. Οι πρόσφατες δε συγκρούσεις στην πρωτεύουσα ήταν μεταξύ φιλοκυβερνητικών πολιτοφυλάκων και όχι με τις δυνάμεις του Χαφτάρ.

Η Αίγυπτος 

Την ίδια στιγμή, σε σημερινό δημοσίευμα της “Καθημερινής της Κυριακής” (που υπογράφει ο Βασίλης Νέδος) επισημαίνεται ο προβληματισμός της Αθήνας για την προσέγγιση της Τουρκίας με την Αίγυπτο, όπως έδειξε η πρόσφατη επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Φιντάν στο Κάιρο για την συνάντηση του με τον νέο ομόλογο του, Μπαντρ Αμπντελάτι. Βέβαια, αν και οι σχέσεις Τουρκίας και Αιγύπτου σε καμία περίπτωση δεν θυμίζουν την πολεμική του παρελθόντος, εντούτοις ακόμα δεν έχει ακόμα πραγματοποιηθεί η επίσημη συνάντηση του Τούρκου προέδρου με τον Αιγύπτιο ομόλογο του (η οποία έχει αναβληθεί δύο φορές).

Όπως επισημαίνει το δημοσίευμα «για την Αθήνα η προσέγγιση Aγκυρας – Καΐρου σχετίζεται κατά κύριο λόγο με τη συναντίληψη που έχει διαμορφωθεί… ανάμεσα σε Αίγυπτο και Ελλάδα για την Ανατολική Μεσόγειο και έχει καταλήξει από το 2020 στην τμηματική συμφωνία οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ)»… η οποία «αποτελεί έως αυτή τη στιγμή το πλέον ισχυρό, ουσιαστικό και νομικό επιχείρημα της Αθήνας έναντι των αυθαίρετων απόψεων που προβάλλει η Τουρκία με το αποκαλούμενο τουρκολιβυκό μνημόνιο».

Η Αίγυπτος ουδόλως επιθυμεί την μακροημέρευση του Ντμπειμπά στην εξουσία, ενώ βλέπει με μεγάλη ανησυχία την επιρροή της λιβυκής Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Τρίπολη (την οποία η Αίγυπτος θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση και καταδιώκει στο εσωτερικό της). Η Λιβύη είναι ζήτημα προτεραιότητας για την ασφάλεια της Αιγύπτου, με την Τουρκία και την Αίγυπτο να υποστηρίζουν αντίθετα στρατόπεδα, χωρίς όμως την σύγκρουση του παρελθόντος.

Όμως, από την άλλη, η Αίγυπτος ακολουθεί την οδό της εξομάλυνσης με την Τουρκία, στο ίδιο μήκος κύματος με άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής, όπως η Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα. Επιπλέον, το Κάιρο – η πρώτη αραβική χώρα που αναγνώρισε το Ισραήλ, με την Τουρκία να αποτελεί την πρώτη μουσουλμανική – συμπίπτει σε κάποιο βαθμό με την Άγκυρα για την Γάζα, χωρίς βεβαίως να υιοθετεί την αντισημιτική ρητορική της τουρκικής κυβέρνησης και χωρίς βεβαίως να ενθουσιάζεται με την Τουρκία σε ρόλο εγγυήτριας δύναμης στην Γάζα, όπως φιλοδοξεί να καταστεί η Άγκυρα.

Η “Καθημερινή” υπενθυμίζει ότι η ένοπλη δράση των σιιτών ανταρτών Χούτι στους κόλπους της Υεμένης – που εντάθηκε ακριβώς λόγου του πολέμου στην Γάζα – έχει στερήσει πολύτιμα ναυτιλιακά έσοδα από τις διελεύσεις των πλοίων στην Διώρυγα του Σουέζ, με την Άγκυρα να δελεάζει το Κάϊρο με οικονομικές και εμπορικές συμφωνίες, μέσω των οποίων η Τουρκία γεφύρωσε εντελώς το χάσμα που την χώριζε από την Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα. Ο δε εμφύλιος που μαίνεται στο Σουδάν μεταξύ του στρατού και παραστρατιωτικών ομάδων, αποτελεί ένα επιπλέον “αγκάθι” για το Κάιρο.

Τα μέτωπα της Αιγύπτου

Όμως, εκτός της Γάζας, υπάρχει ένα άλλο πεδίο σύγκλισης μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου, που υπενθυμίζει το δημοσίευμα: Πρόκειται για την Σομαλία, η οποία πέραν των συμφωνιών που έχει υπογράψει με την Τουρκία, υπέγραψε προ ημερών στρατιωτική συμφωνία και με την Αίγυπτο. Ο στρατηγός Σίσι ανέφερε «η Αίγυπτος δεν θα επιτρέψει σε κανέναν να απειλήσει τη Σομαλία ή να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλειά της», αναφερόμενος στον πάγιο εχθρό της Σομαλίας – από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου – την Αιθιοπία. Η Αιθιοπία σχεδιάζει να εγκαταστήσει στρατιωτική βάση στην αποσχισθείσα περιοχή της Σομαλίας, Σομαλιλάνδη, μισθώνοντας και το λιμάνι της Berbera στην Ερυθρά Θάλασσα, για 50 χρόνια.

Να σημειωθεί πως η Σομαλία είναι μέρος του Αραβικού Συνδέσμου, ο οποίος επίσης καταδίκασε τις ενέργειες της Αιθιοπίας, με την οποία η Αίγυπτος είναι σε αντιπαράθεση για τα ύδατα του Νείλου. Η Αιθιοπία προχώρησε στην κατασκευή του Φράγματος της Αναγέννησης, παραβλέποντας παντελώς τις ανησυχίες του Καίρου και την συμφωνία που είχαν καταλήξει οι δύο χώρες μαζί με το Σουδάν.

Όπως αναφέρει η “Καθημερινή”, η εδαφική ακεραιότητα της Σομαλίας, που έχει πλέον μετατραπεί σε “αποτυχημένο κράτος” λόγω των πολυετών εμφύλιων συγκρούσεων, έχει μεγάλη σημασία για την Αίγυπτο, με τον Σίσι να θυμίζει στην πρόσφατη συνάντηση με τον Σομαλό ομόλογο του, ότι «είναι ένα αραβικό κράτος με δικαιώματα βάσει του καταστατικού του Αραβικού Συνδέσμου για συλλογική άμυνα έναντι οποιωνδήποτε απειλών εναντίον της». Επομένως, με δύο πολέμους να μαίνονται στην γειτονία της, το Σουδάν και την Γάζα, τον κίνδυνο ξεσπάσματος ενός τρίτου (Αιθιοπία-Σομαλία) η Αίγυπτος δεν επιδιώκει ευθεία σύγκρουση με την Τουρκία, παρά την όλο και μεγαλύτερη εδραίωση της τελευταίας στην Λιβύη, έστω και αν “σπεύδει βραδέως” στις σχέσεις της με την Άγκυρα. Η δε Ελλάδα μοιάζει απλώς να παρατηρεί…