Και οι πολιτικές ίντριγκες ματώνουν τη Λιβύη

Οι αντιμαχόμενες πλευρές της Λιβύης, παρά τη συμφωνία για την κατάπαυση του πυρός, συνεχίζουν τις πολιτικές και διπλωματικές ίντριγκες, ώστε να επηρεάσουν τις ισορροπίες της επόμενης μέρας. Ταυτόχρονα, επαναλαμβάνονται και οι συνομιλίες υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, για το σχηματισμό μεταβατικής κυβέρνησης, την εφαρμογή της εκεχειρίας και την απομάκρυνση των ξένων μαχητών.

Η αναγνωρισμένη από τα Ηνωμένα Έθνη κυβέρνηση της Τρίπολης και ο στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ δεν έχουν ακόμα καταφέρει να βρουν τη χρυσή τομή, εξαιτίας της εμμονής τoυς για την εξουσία. Οι κινήσεις τους επεκτείνονται και στο διπλωματικό πεδίο για περαιτέρω ενίσχυση των συμμαχιών τους. Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Λιβύης Αχμέτ Μαϊτίγκ, στο πλαίσιο αυτό, επισκέφθηκε τη Ρώμη και είχε συνομιλίες με τον Ιταλό υπουργό Εξωτερικών Λουίτζι Ντι Μάιο.

Η ατζέντα τους περιλάμβανε και την ενδυνάμωση των οικονομικών τους σχέσεων. Ο Ντι Μάιο επιβεβαίωσε επίσης το ιταλικό ενδιαφέρον για ενίσχυση της Μικτής Οικονομικής Επιτροπής Ιταλίας-Λιβύης, καθώς και τη συνεργασία στην ασφάλεια και την μετανάστευση, με την αναθεώρηση του διμερούς μνημονίου που είχαν υπογράψει οι δυο χώρες το 2017.

Η Ρώμη και η κυβέρνηση της Τρίπολης έχουν το τελευταίο διάστημα αναπτύξει στενή συνεργασία, με την Ιταλία να επιδιώκει να διασφαλίσει τα ενεργειακά συμβόλαια της ENI στη Λιβύη.Η ιταλική εφημερίδα La Repubblica είχε αναφέρει σε δημοσίευμά της, ότι ο Ιταλός πρωθυπουργός Κόντε και ο Ντι Μάιο μετέφεραν πρόταση από τον Λίβυο πρωθυπουργό Φαγέζ αλ Σαράζ στο Χαφτάρ, να παραμείνει ο αλ Σαράζ επικεφαλής του συμβουλίου της Προεδρίας, με αντάλλαγμα διορισμό πρωθυπουργού από την ανατολική Λιβύη.

Όμως, οι ισορροπίες είναι ιδιαίτερα εύθραυστες από τη στιγμή που ο Ακίλα Σαλέχ πρόεδρος του λιβυκού Κοινοβουλίου, που έχει έδρα το Τομπρούκ, έχει αρχίσει να αποστασιοποιείται από τον στρατάρχη Χαφτάρ που ελέγχει την ανατολική Λιβύη. Ο Σαλέχ διεκδικεί ρόλο στην επόμενη μέρα, προωθώντας τον εαυτό του ως μετριοπαθή πολιτικό, ο οποίος μπορεί να ενώσει όλους τους Λίβυους.

Διάλογος 

Φιλοδοξεί να θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος της Λιβύης και αναζητεί διεθνή στήριξη, από τα κράτη που έχουν ταχθεί στο πλευρό του Χαφτάρ. Ο Σαλέχ στο πλαίσιο αυτό, επισκέφθηκε το Παρίσι και είχε συνομιλίες με Γάλλους αξιωματούχους, με στόχο να ενισχύσει τη συνεργασία  με τη Γαλλία. Η επίσκεψη στο Παρίσι έγινε μετά από πρόσκληση του γαλλικού Κοινοβουλίου.

Ωστόσο ο διάλογος μεταξύ των αντίπαλων πλευρών συνεχίζετε, υπό τις πιέσεις της διεθνής κοινότητας. Τα δεκαοκτώ μέλη της νεοσύστατης Συμβουλευτικής Επιτροπής του Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου της Λιβύης, ήδη έχουν ξεκινήσει συνομιλίες στα κεντρικά γραφεία των Ηνωμένων Εθνών, στη Νέα Υόρκη, που θα διαρκέσουν μέχρι τις 16 Ιανουαρίου.

Η κύρια αποστολή της Επιτροπής είναι η συζήτηση, για την επίλυση εκκρεμή ζητημάτων που αφορούν την επιλογή μιας μεταβατικής κυβέρνησης και με την παρουσίαση συγκεκριμένων προτάσεων. Τα Ηνωμένα Έθνη σε μήνυμά τους ανέφεραν ότι, «η διεξαγωγή των εθνικών εκλογών που έχει οριστεί στις 24 Δεκεμβρίου 2021 παραμένει απαραίτητη προϋπόθεση». Η αποστολή των Ηνωμένων Εθνών στη Λιβύη ανακοίνωσε στις 3 Ιανουαρίου, τη σύσταση της Επιτροπής, επισημαίνοντας ότι η αποστολή της έχει «αυστηρά χρονικά περιθώρια».

Επιπλέον, αξιωματούχοι από τις αντίπαλες κυβερνήσεις συναντήθηκαν και για συνομιλίες με στόχο να επεξεργαστούν ένα προσχέδιο για την κατάρτιση του εθνικού προϋπολογισμού του 2021. Το προσχέδιο θα υποβληθεί στη μεταβατική κυβέρνηση που θα συσταθεί για να οδηγήσει τη Λιβύη στις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές που έχουν οριστεί για το Δεκέμβριο του 2021.

Ξένοι μαχητές

Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις που γίνονται αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες. Τα Ηνωμένα Έθνη προσπαθούν να θέσουν χρονικά όρια για να πιέσουν τις αντίπαλες πλευρές να συμφωνήσουν το συντομότερο δυνατό. Η διασφάλιση της εκεχειρίας αποτελεί σημαντική υποχρέωση και δυο πλευρών και είναι απαραίτητη προϋπόθεση για το τέλος του εμφυλίου.

Κάποιες συγκρούσεις για παραβίαση της κατάπαυσης του πυρός ή μπορεί να επεκταθούν ή να χρησιμοποιηθούν για ενίσχυση των επιχειρημάτων των αντίπαλων πλευρών. Η κυβέρνηση της Τρίπολης κατηγόρησε, για παράδειγμα τη ρωσική παραστρατιωτική οργάνωση Wagner Group, ότι εμπόδισε την αντιπροσωπεία της να μεταβεί στη Σύρτη για συνομιλίες.

Η δράση των ξένων ισλαμιστών μαχητών στη Λιβύη, αποτελεί ακόμα ένα ζήτημα που απαιτεί άμεση λύση. Οι δύο πλευρές θα πρέπει να διαμορφώσουν, ένα πλαίσιο ελέγχου των ενόπλων ομάδων. Οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να κινήσουν τις διαδικασίες ώστε πολλοί ξένοι μαχητές που δραστηριοποιούνται στη Λιβύη, ειδικά από Σουδάν και Τσαντ, να επιστρέψουν στις χώρες τους. Τα Ηνωμένα Έθνη θα πρέπει να βοηθήσουν στη δημιουργία ενός σχεδίου για την απενεργοποίησή τους, ώστε να μην συμμετάσχουν εκ νέου σε νέες συγκρούσεις ή εμφύλιους πολέμους.

Εμπάργκο όπλων

Ταυτόχρονα των εμπάργκο  όπλων θα πρέπει να τηρηθεί και από τις δύο αντίπαλες καθώς και από τους συμμάχους τους. Ωστόσο, η Τουρκία στενός σύμμαχος της κυβέρνησης της Τρίπολης συνεχίζει να το παραβιάζει, παρά τους ελέγχους της ευρωπαϊκής ναυτικής επιχείρησης «IRINI». Ο Ερντογάν δεν πρόκειται να εγκαταλείψει την κυβέρνηση της Τρίπολης από τη στιγμή, που η Τουρκία διατηρεί εκεί στρατιωτική παρουσία και έχει υπογράψει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών.

Το πολιτικό σκηνικό της Λιβύης παρουσιάζει κάποιες διαφοροποιήσεις συγκριτικά με ην περίοδο που ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος. Η διεθνή κοινότητα ήταν επικεντρωμένη στην κυβέρνησης της Τρίπολης και τον στρατάρχη Χαφτάρ. Η κυβέρνηση της Τρίπολης συνεχίζει να παραμένει ο κύριος εκπρόσωπος της Λιβύης, ενώ στην ανατολική Λιβύη, εκτός από το Χαφτάρ εμφανίζεται και ένας “σύμμαχός” του, ο Ακίλα Σαλέχ, να διεκδικεί θέση στη επόμενη μέρα.

Όμως, ο Χαφτάρ είναι ο στρατιωτικός ηγέτης της ανατολικής Λιβύης και χωρίς τη συναίνεσή του δεν μπορεί να δοθεί τέλος στον εμφύλιο πόλεμο. Επιπλέον, ξένα δημοσιεύματα, αναφέρουν ότι ο Χαφτάρ διατηρεί καλές προσωπικές σχέσεις με τον αναπληρωτή πρωθυπουργό Αχμέτ Μαϊτίγκ. Η συμφωνία για την επίτευξη μια ουσιαστικής ειρήνης στην Λιβύη δεν είναι εύκολη υπόθεση. Απαιτεί συλλογική ευθύνη και από τις δυο εμπλεκόμενες πλευρές και παραμερισμό των προσωπικών φιλοδοξιών των ηγετών τους.