Καζάνι που βράζει η Βοσνία – Εν αναμονή της πολιτικής Τραμπ για τα Βαλκάνια
13/03/2025
Σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες αποτελεί, για άλλη μια φορά, η κατάσταση που διαμορφώνεται στη Βαλκανική, τις τελευταίες μέρες. Αρχικά, αναμένεται η κρίσιμη συνεδρίαση της σερβοβοσνιακής Βουλής της Republika Srpska (RS) – μιας εκ των δύο οντοτήτων του ομόσπονδου κράτους της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης – προκειμένου να εγκρίνει “Πράξη αναγωγής της σε αυτοτελές κράτος” και σε μεθεπόμενη συνεδρίαση το Σύνταγμά της.
Πρόκειται για προφανείς πράξεις διάλυσης του κράτους της Βαλκανικής. Όπως καταγγέλλει ο ‘Ύπατος Αρμοστής της Διεθνούς Κοινότητας για την Βοσνία, Κρίστιαν Σμιτ, οι ενέργειες αυτές ισοδυναμούν με ουσιαστική αμφισβήτηση, εάν όχι απόρριψη, των Συμφωνιών του Ντέιτον και του Μπρτσκο – η πρώτη (1995) τερμάτισε τις αιματηρές συγκρούσεις που ακολούθησαν την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι ενέργειες αυτές των Σέρβων στην Μπάνια Λούκα, ενέχουν στοιχεία περαιτέρω όξυνσης, δεδομένου ότι μόλις προχθές βρέθηκε στο Σεράγεβο ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, ως επικεφαλής αντιπροσωπείας. Ο Μαρκ Ρούτε επεσήμανε σε όλους τους τόνους ότι η Συμμαχία και η Δύση δεν πρόκειται να επιτρέψουν την διάλυση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
Όμως, πριν από μερικές μέρες – λίγο δύσκολο να μην είχαν γνώση επί αυτού οι δυτικές κυβερνήσεις και οργανισμοί – με παραγγελία του Γερμανού Αρμοστή Σμιτ, δικαστήριο στο Σαράγεβο (του οποίου τη δικαιοδοσία δεν αναγνωρίζουν στη Republika Srpska) καταδίκαζε πρωτοδίκως τον ηγέτη της, Μίλοραντ Ντόντικ και άλλους αξιωματούχους, σε κάθειρξη ενός έτους.
Ο λόγος είναι διότι προ μηνών ο Ντόντικ είχε απαγορεύσει τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως του διατάγματος του Αρμοστή για την δημιουργία Ομοσπονδιακής Εισαγγελίας και Δικαστηρίων, που δεν προβλέπεται στη Συμφωνία του Ντέιτον. Εις βάρος του Σερβοβόσνιου ηγέτη εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης, το οποίο ο ίδιος χαρακτήρισε προϊόν πολιτικής δίωξης και δήλωσε πως θα ζητήσει από την Μόσχα να ασκήσει βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, σχετικά με την παράταση της εντολής της Δύναμης της ΕΕ στη Βοσνία.
Στο Βελιγράδι ο υιός Τραμπ
Την στιγμή που ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ συνέχιζε την περιοδεία του στην Πρίστινα – την πρωτεύουσα του Κοσσόβου υπό την διακυβέρνηση των Αλβανών – στο Βελιγράδι ο Σέρβος πρόεδρος φιλοξενούσε τον γιο του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ, που εκτελεί πολλές ειδικές αποστολές για λογαριασμό του Λευκού Οίκου. Το κλίμα ήταν ιδιαίτερα φιλικό και εκτός των άλλων φέρεται να μίλησαν για σχέδια οικονομικής συνεργασίας και ανάπτυξης.
Για τον Αλεξάνταρ Βούτσιτς πρόκειται για ένα ουσιαστικό πολιτικό δώρο: Την στιγμή που χαίρει της συνεχούς και άνευ όρων υποστήριξης από τη Μόσχα, καλλιεργεί διαύλους και με την Ουάσιγκτον, έχοντας καταφέρει σε μεγάλο βαθμό να ελέγξει τις μαζικές διαδηλώσεις σε διάφορες πόλεις της Σερβίας, τις οποίες το Κρεμλίνο δεν δίστασε να καταγγείλει ως συνέχεια των ‘”έγχρωμων επαναστάσεων”.
Να σημειωθεί ότι στις αμφότερες θερμές εστίες Βοσνία και Κόσσοβο – στην ουσία “παγωμένες συγκρούσεις” εθνικού και θρησκευτικού χαρακτήρα – υπάρχει παρουσία διεθνών στρατιωτικών δυνάμεων, υπό εντελώς διαφορετική σύνθεση και διοίκηση. Η EUROFOR στην Βοσνία αποτελείται κυρίως από δυνάμεις χωρών της Ευρώπης και βρίσκεται υπό την ευθύνη της ΕΕ. Στο Κόσσοβο χρέη αμυντικής δύναμης τελεί η KFOR, πολυεθνικής σύνθεσης και με εντολή του ΝΑΤΟ, ενώ οι ΗΠΑ διαθέτουν μία μεγάλη βάση στο
Μπόντστιλ.
Η αναπηρία της ΕΕ και η Μόσχα
Οι αναλυτές εκφράζουν ανησυχίες για την στάση που θα κρατήσουν οι ΗΠΑ, εάν θα συνεχίσουν να διατηρούν δυνάμεις στην περιοχή και για το εάν τα Βαλκάνια συνεχίσουν να αποτελούν προτεραιότητα για την αμερικανική εξωτερική πολιτική στην εποχή Τραμπ. Φοβούνται ότι αν ατονήσει το ενδιαφέρον της υπερδύναμης για τα προβλήματα της περιοχής, πόσο μάλλον αν μειώσουν ή αν αποσύρουν εντελώς την στρατιωτική τους παρουσία, θα ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου στα Βαλκάνια, για άλλη μια φορά.
Το οξύμωρο είναι ότι μπροστά στην ανεπάρκεια της, η ΕΕ και οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, αντί να επιλέξουν την προσέγγιση με το Βελιγράδι και τους Σέρβους για το Κόσσοβο και την Βοσνία, επιλέγουν την επιβολή. Αυτό δείχνουν οι διώξεις κατά των αρχών της Republika Srpska και η συνεχής-άβουλη διαπραγμάτευση με τις αρχές των Αλβανών, προκειμένου να διασφαλιστεί ένα καθεστώς προστασίας για τους γηγενείς Σέρβους του Κοσσόβου. Οι δύο χώρες εξακολουθούν να λειτουργούν σαν θρυαλλίδα εξελίξεων και αναφλέξεων…
Η Μόσχα που δεν κρύβει την προνομιακή της σχέση και υποστήριξη για τους Σέρβους και λειτουργώντας διαχρονικά ως εγγυητής των δικαιωμάτων τους – έχοντας μάλιστα και τον αέρα της εν εξελίξει εξομάλυνσης με την Ουάσιγκτον – εμφανίζεται ως θεματοφύλακας των βασικών πρακτικών και δη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που ρυθμίζουν τα προβλήματα της περιοχής.
Ο πρόεδρος Πούτιν είχε προ ημερών μακρά συνομιλία με τον Σέρβο Πρόεδρο Βούτσιτς – ο οποίος ετοιμάζεται για το επίσημο ταξίδι, επικεφαλής σχεδόν σύσσωμης της σερβικής κυβέρνησης, για την συμμετοχή στις εκδηλώσεις της 9ης Μαΐου στη Μόσχα – αμέσως μετά την ανακοίνωση των δικαστικών αποφάσεων εις βάρος των αρχών της Σερβικής Δημοκρατίας της Μπάνια Λούκα. Εξίσου αξιοσημείωτη είναι και η επιλογή της 17ης Φεβρουαρίου – ημέρα όπου οι αλβανικές αρχές του Κοσσόβου γιορτάζουν την μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας τους – για την επίσκεψη στη Μόσχα του Σέρβου υπουργού Εξωτερικών, Μάρκο Τζούριτς.
Τουρκικά “μεγαλεία”
Από χθες το απόγευμα και υπό την μέριμνα των διπλωματικών υπηρεσιών της Άγκυρας, στην κεντρική πλατεία του Κοσσόβου στην Πρίστινα, έχει ανοίξει για το κοινό το φορητό μουσείο της Μάχης της Καλλίπολης (Τσανάκαλε για τους Τούρκους). Το μουσείο, που εκτός των εκθεμάτων διαθέτει και αίθουσα προβολών της αναπαράστασης της Μάχης των Οθωμανών με τις ευρωπαϊκές Δυνάμεις, θα περιοδεύσει σε διάφορες πόλεις του Κοσσόβου έως τις 19 Μαρτίου και θα συνεχίσει στα άλλα κράτη της περιοχής.
Ας σημειωθεί ότι οι Μουσουλμάνοι Αλβανοί της Βαλκανικής και οι Βόσνιοι Μουσουλμάνοι επέδειξαν στη μάχη αυτή ιδιαίτερη αφοσίωση στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και πολεμικό ηρωισμό, κάτι που για ευνόητους λόγους όχι μόνο η προπαγάνδα, αλλά κυρίως οι σχεδιασμοί της νέο-οθωμανικής Τουρκίας, θέλουν να υπομνήσουν και να κομίσουν στις νέες συνθήκες…