Κερδισμένοι και χαμένοι από την τουρκική εισβολή στη Συρία

Η δήλωση του πρόεδρου Τραμπ για την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία, συνοδεύτηκε από απειλές κατά της Τουρκίας, σε περίπτωση που “υπερβεί τα όρια”. Ταυτόχρονα, ανακοινώθηκε ότι η αμερικανική αεροπορία δεν θα δίνει πληροφορίες στους Τούρκους για τον εναέριο χώρο ανατολικά του Ευφράτη. Στην πραγματικότητα, όμως, οι ΗΠΑ δεν εφάρμοσαν κάποιου είδους απαγόρευση πτήσεων. Εξ ου και η τουρκική αεροπορία βομβαρδίζει ανενόχλητη τους Κούρδους.

Η απόφαση Τραμπ προκάλεσε έντονες αντιδράσεις εντός των ΗΠΑ. Οι Κούρδοι, πέρα από πρωτεργάτες της συντριβής του Ισλαμικού Κράτους, αποτελούν φάρο δημοκρατίας και ανεκτικότητας σε μια περιοχή, η οποία βρίθει απολυταρχίας και σκοταδισμού. Εκ πρώτης όψεως, λοιπόν, φαίνεται πως πρόκειται για μια ακόμα αλλοπρόσαλλη κίνηση του Ντόναλντ Τραμπ, η οποία τον φέρνει ξανά σε δημόσια αντίθεση με το κατεστημένο της Ουάσινγκτον και πλήττει καίρια τη διεθνή αξιοπιστία των ΗΠΑ.

Σ’ ένα άλλο επίπεδο, η δεδηλωμένη πρόθεση της Τουρκίας να “ειρηνεύσει” την βορειοανατολική Συρία, μέσω μιας στρατιωτικής εισβολής, δημιουργεί επιπλοκές εντός της τριμερούς συνεννόησης (Ρωσία, Τουρκία και Ιράν). Και οι τρεις αυτές δυνάμεις έχουν διακηρύξει πως αντιτίθεται σε οποιαδήποτε ενέργεια, η οποία στρέφεται ενάντια στην εδαφική ακεραιότητα της Συρίας. Αν και η εδαφική ακεραιότητα πρακτικά δενυφίσταται, τελικός στόχος της κυβέρνησης Άσαντ δεν παύει να είναι η επαναφορά του συνόλου της προπολεμικής συριακής επικράτειας υπό τον έλεγχο του. Ήδη η Ρωσία και το Ιράν έσπευσαν, με διπλωματική ομολογουμένως γλώσσα, να πάρουν αποστάσεις από την τουρκική εισβολή.

Οι Κούρδοι στην αγκαλιά του Άσαντ

Ας φτάσουμε, όμως, στο ζουμί της υπόθεσης. Ο δεδηλωμένος σκοπός της όποιας τουρκικής επέμβασης, συνίσταται στη δημιουργία μίας ζώνης βάθους 35 χλμ κατά μήκος των συνόρων Συρίας-Τουρκίας. Η παραπάνω ζώνη θα αξιοποιηθεί για την εγκατάσταση Σύριων προσφύγων, αλλά και για την αποτροπή της επαφής του PKK με τους ομοϊδεάτες του YPG της Συρίας.

Η διαφωνία με τις ΗΠΑ, αναφορικά με την έκταση αυτής της ζώνης, ήταν ο λόγος που οδήγησε τις συνομιλίες τους σε ναυάγιο. Μάλλον αυτά είναι και τα όρια, στα οποία αναφέρθηκε ο Αμερικανός πρόεδρος. Όρια καθ’ όλα κατανοητά από τον Ταγίπ Ερντογάν και όχι μόνο. Αν μη τι άλλο, η δημιουργία της παραπάνω ζώνης βολεύει αρκετούς. Κατ’ αρχάς την κυβέρνηση Άσαντ και τους πάτρωνες της.

Ουδείς έχει αμφιβολίες, πως οι Κούρδοι θα προστρέξουν στον Άσαντ, στη Ρωσία και στο Ιράν, αναζητώντας προστασία από την τουρκική λαίλαπα, τώρα που αποχωρούν οι Αμερικανοί. Προφανής προϋπόθεση γι’ αυτή την προστασία, είναι η εγκατάλειψη της επιδίωξης για δημιουργία αυτόνομου κουρδικού κρατιδίου στη βορειοανατολική Συρία. Ας μη ξεχνάμε τι συνέβη την προηγούμενη φορά που ο Τραμπ δήλωσε πως σκοπεύει να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα. Βολεμένοι είναι και οι Ευρωπαίοι, καθώς η Τουρκία θα εγκαταστήσει στην εν λόγω ζώνη σουνίτες Σύριους πρόσφυγες, ανακαλύπτοντας έτσι τρόπο, μάλλον πρόφαση, για να περιορίσει τις προσφυγικές ροές προς την ΕΕ.

Ιρανική σφήνα στην Συρία

Ποιοι όμως είναι οι χαμένοι; Σίγουρα οι Κούρδοι. Βλέπουν το κεκτημένο της αυτονομίας-αυτοδιοίκησής τους να εξανεμίζεται μπροστά στον νεοοθωμανικό οδοστρωτήρα. Πλήττονται, όμως, καίρια και τα αμερικανικά στρατηγικά συμφέροντα. Η περιοχή ανατολικά του Ευφράτη συνιστά ένα γεωγραφικό τρίγωνο μεταξύ της υπόλοιπης Συρίας, της Τουρκίας και του Ιράκ. Παρεμβάλλεται, κυριολεκτικά σαν σφήνα, στον σιιτικό διάδρομο Ιράν-Ιράκ-Συρία-Λίβανος.

Η επαναφορά της υπό τον έλεγχο της συριακής κυβέρνησης και κατ’ επέκταση της Μόσχας και της τεχεράνης, θα ενδυναμώσει την περιφερειακή επιρροή των παραπάνω δυνάμεων και ειδικά την δυναμική του Ιράν για προβολή ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο, δηλαδή στα σύνορα του Ισραήλ. Αυτό ακριβώς το ενδεχόμενο είναι εφιάλτης για το εβραϊκό κράτος.

Το αμερικανικό Πεντάγωνο δήλωσε κάποια στιγμή πως τα αμερικανικά στρατεύματα θα αναδιπλωθούν και δεν θα αποχωρήσουν πλήρως. Ενδεχομένως, ήθελε να να τα διατηρήσει για να αποτρέψει την προαναφερθείσα εξέλιξη. Το εάν, όμως, οι Αμερικανοί θα αποχωρήσουν ή θα αναδιπλωθούν μένει να επιβεβαιωθεί. Όπως και να έχει, όμως, όσο η αξιοπιστία των ΗΠΑ θα πλήττεται, τόσο η όρεξη και η ασυδοσία της Τουρκίας θα αυξάνεται, αλλά και τόσο η επιρροή της Ρωσίας και του Ιράν στην περιοχή θα ενισχύονται. Ας ελπίσουμε πως εδώ, στα δυτικά όρια της Μέσης Ανατολής, έχουμε αντιληφθεί τα δεδομένα.