Κλυδωνίζεται η συμμαχία Ερντογάν-Μπαχτσελί – Ο “σουλτάνος” ξενοκοιτάει

Κλυδωνισμοί παρατηρούνται στη συμμαχία του Ταγίπ Ερντογάν με τον εθνικιστή Ντεβλέτ Μπαχτσελί ηγέτη του Κινήματος Εθνικιστικής Δράσης, ο οποίος πιέζει για απαγόρευση του φιλοκουρδικού Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP), αλλά και ταυτόχρονα ανησυχεί για τις επαφές του συμμάχου του με άλλα κόμματα.

Ο Τούρκος πρόεδρος έχει υποσχεθεί να προβεί σε μεταρρυθμίσεις με στόχο να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών. Ο Μπαχτσελί φοβάται μήπως ο Ερντογάν υιοθετήσει μια μεταρρυθμιστική ατζέντα που μπορεί να επεκταθεί και σε άλλους τομείς.  Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι η συστηματική παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αναμένεται να επηρέσει σε ένα βαθμό και τις σχέσεις του με τον νέο Αμερικανό πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο οποίος επιδεικνύει ιδιαίτερη ευαισθησία στο συγκεκριμένο ζήτημα.

Παράλληλα,  ο Ερντογάν επιδιώκει να κλείσει και το μέτωπο που άνοιξε με τον πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν, που δημιουργήθηκε με αφορμή τον πόλεμο που κήρυξε κατά της ισλαμικής τρομοκρατίας στη Γαλλία. Ο Ερντογάν ανέλαβε την πρωτοβουλία να γράψει πρώτος στον Μακρόν για να του ευχηθεί καλή χρονιά και να τον συλλυπηθεί για τις ισλαμικές τρομοκρατικές επιθέσεις που έγιναν. Ο Μακρόν απάντησε και αναμένεται επικοινωνία των δύο ηγετών. Ο Μπαχτσελί είχε εξαπολύσει και αυτός σφοδρή επίθεση στον Μακρόν χαρακτηρίζοντάς τον «πολιτικά σχιζοφρενή». Επισημαίνεται, ότι η Γαλλία έχει θέσει εκτός νόμου την τουρκική υπερεθνικιστική οργάνωση των Γκρίζων Λύκων.

Ο Ερντογάν φαίνεται να επανεξετάζει τη συμμαχία του με τον Μπαχτσελί και να αναζητά νέους εταίρους ενόψει των εκλογών του 2023, ή ακόμα και για το ενδεχόμενο προκήρυξης πρόωρων εκλογών – σενάριο που εμφανίζεται σε ξένα δημοσιεύματα. Ο Ερντογάν συναντήθηκε, στο πλαίσιο αυτό, με ηγετικά στελέχη μικρότερων κομμάτων, όπως του ισλαμιστικού Κόμματος της Ευτυχίας, που βασίζεται στην ιδεολογία του πρώην πρωθυπουργού Νετσμετίν Ερμπακάν, του υπερεθνικιστικού Κόμματος Μεγάλης Ενότητας, που φημολογείται ότι έχει σχέσεις με τους “Γκρίζους Λύκους” και του Δημοκρατικού Αριστερού Κόμματος.

Ο Μπαχτσελί με αφορμή τις συναντήσεις του Ερντογάν ανέφερε σε tweet ότι, «δεν είναι δυνατόν να ενοχληθούμε από τις επαφές που έγιναν ή από τον πρόεδρο προκειμένου να διευρυνθεί η Λαϊκή Συμμαχία. Η υποστήριξή μας είναι πλήρης καθώς αυτές οι επαφές θα χρησιμεύσουν για την ενίσχυση της συμμαχίας μας». Η κίνηση του Μπαχτσελί αποδίδεται ενδεχομένως, στο να καθησυχάσει τους ψηφοφόρους, ότι δεν υπάρχει πρόβλημα στις σχέσεις του με τον Ερντογάν.

Ερντογάν και εξουσία

Ο κύριος στόχος του Ερντογάν είναι να παραμείνει στην εξουσία και δεν θα διστάσει να αλλάξει τις συμμαχίες, αν διαπιστώσει ότι δεν του διασφαλίζουν το μέλλον του. Το κυβερνών ισλαμιστικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) και το Κίνημα Εθνικιστικής Δράσης (MHP)  έχουν ιδρύσει τη Συμμαχία του Λαού. Όμως, πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν το Κίνημα Εθνικιστικής Δράσης να αγωνίζεται να πιάσει το όριο του 10% που απαιτείται για να εισέλθει στην Εθνοσυνέλευση.

Η Συμμαχία του Λαού συγκεντρώνει, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, λιγότερο από το 50% των ψήφων, κάτι που προβληματίζει τον Ερντογάν. Δημοσκόπηση της εταιρίας Koda που διενεργήθηκε πριν ένα μήνα, δείχνει ότι το ισλαμιστικό κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης λαμβάνει το 39,8% των ψήφων και το Κίνημα Εθνικιστικής Δράσης το 9,8% των ψήφων. Το κόμμα του Ερντογάν κέρδισε 42,6% των ψήφων στις βουλευτικές εκλογές του 2018 και του Μπαχτσελί το 11,1% των ψήφων.

Ο Ερντογάν επιδιώκει να διευρύνει τη Συμμαχία του Λαού και με άλλα κόμματα, για να μην εξαρτάται από το Μπαχτσελί, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να του ασκεί πίεση ή να τον απειλεί με αποχώρηση. Ο Μπαχτσελί έχει βάλει στόχο την απαγόρευση του φιλοκουρδικού κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP), παρά το πογκρόμ που έχει εξαπολύσει η κυβέρνηση εναντίων των μελών του. Επισημαίνεται, ότι το φιλοκουρδικό κόμμα αποτελεί το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης.

Σενάρια

Ο Ερντογάν αν δεν ακολουθήσει τις παραινέσεις του Μπαχτσελί θα το κάνει για να μη χάσει κουρδικές ψήφους. Σύμφωνα με τη εταιρία δημοσκοπήσεων Metropoll περίπου το 30% των Κούρδων –μεσαίας και αστικής τάξης– συνεχίζουν να ψηφίζουν το ισλαμιστικό κυβερνών κόμμα. Όμως, δεν είναι και σίγουρο αν μια απαγόρευση του φιλοκουρδικού κόμματος θα διατηρήσει αυτές τις κουρδικές ψήφους ή θα δώσει επιπλέον, αν ο πρώην συμπρόεδρος του φιλοκουρδικού κόμματος Σελαχατίν Ντεμιρτάς συνεχίζει να παραμένει φυλακισμένος.

Ωστόσο, μια μη απαγόρευση του κόμματος ενδεχομένως να παρακινούσε τους εθνικιστές ψηφοφόρους να μην ψηφίσουν το κόμμα του Ερντογάν, θεωρώντας ότι αποφεύγει την σκληροπυρηνική προσέγγιση Μπαχτσελί, προς τους Κούρδους.  Ωστόσο, μια άποψη που διατυπωνεται είναι, ότι η απαγόρευση του φιλοκουρδικού κόμματος, ενδέχεται, να δώσει στο ισλαμιστικό κυβερνών κόμμα ισχυρότερη πλειοψηφία σε περίπτωση πρόωρων εκλογών, καθώς εκτιμάται ότι δεν θα υπάρχει χρόνος για τους Κούρδους να οργανωθούν.

Επιπλέον, η κακή κατάσταση της οικονομίας και η διαχείριση της πανδημίας του κορονοϊού, που έχουν υπονομεύσει το προφίλ του Ερντογάν και την διακυβέρνηση του προεδρικού συστήματος, έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο σενάρια για επίδοξους διαδόχους του. Η αλλαγή του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας και η καρατόμηση του γαμβρού του Ερντογάν από υπουργό Οικονομικών, αποδόθηκε βάσει δημοσιευμάτων σε εκβιασμό του Μπαχτσελί και στελεχών του κυβερνώντος κόμματος, συμπεριλαμβανομένων και  του υπουργού Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού. Ο Ερντογάν επιδιώκει ή να διευρύνει τη Συμμαχία του Λάου ή να απεμπλακεί από τον Μπαχτσελί για να μην γίνεται όμηρος στα σχέδιά του.