Λόπεζ: Ο άνθρωπος του Μπόλτον πίσω από το “πραξικόπημα” στη Βενεζουέλα

Οι καλές ταινίες μυστηρίου συνήθως κρύβουν μια καλοστημένη παραπλάνηση. Οι ανατροπές οφείλουν να τραβήξουν το χαλί κάτω από τα πόδια των θεατών, την ώρα που εκείνοι έχουν την προσοχή και το βλέμμα τους στραμμένο στον συνήθη ύποπτο, ενώ ο πραγματικός ένοχος κρύβεται στην αφάνεια με συνένοχο την χειραγώγηση του σεναρίου. Έτσι και στην περίπτωση της Βενεζουέλας. Η προσοχή όλων είναι στραμμένη στους δύο φαινομενικά πρωταγωνιστές: το Νικολά Μαδούρο και τον Χουάν Γκουαϊδό. Αυτός, όμως, που κινεί τα νήματα της αντιπολίτευσης και της καταγγελθείσας από το καθεστώς απόπειρας πραξικοπήματος είναι ο Λεοπόλδο Λόπεζ.

Ένας άνδρας που μέχρι χθες βρισκόταν σε κατ’ οίκον περιορισμό και σύμφωνα με την Guardian είναι «ο μέντορας του Γκουαϊδό, ο αρχιτέκτονας του πραξικοπήματος, ο αληθινός ηγέτης της αντιπολίτευσης και ο ορκισμένος εχθρός του τσαβισμού». Η απελευθέρωση και η παρουσία του στο πλευρό του Γκουαϊδό έξω από τη στρατιωτική βάση Λα Καρλότα είχε ιδιαίτερη σημειολογία. Λειτούργησε ως διεγερτικό, πλήττοντας το καθεστώς Μαδούρο. «Θέλω να απευθυνθώ στον λαό της Βενεζουέλας και να του πω ότι τώρα είναι η στιγμή που πρέπει να κατακλύσει τους δρόμους της χώρας στο πλευρό των πατριωτών στρατιωτικών».

Ο αντίκτυπος της επιστροφής του στην πολιτική σκηνή αποτυπώνεται και στην άμεση αποπομπή του επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών. Λίγες μόλις ώρες μετά την απελευθέρωση του ηγετικού στελέχους της αντιπολίτευσης, ο Κριστιάν Ντίας Φιγκερα, διοικητής των διαβόητων μυστικών υπηρεσιών της Βενεζουέλας, απομακρύνθηκε. Οι αρχές ασφαλείας πραγματοποίησαν μεταμεσονύχτια επιδρομή στο σπίτι του Λόπεζ, αλλά δεν κατάφεραν να τον εντοπίσουν.

Ο 48χρονος Λόπεζ γεννήθηκε σε μία οικονομικά εύρωστη οικογένεια με ισχυρές πολιτικές διασυνδέσεις. Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι η καταγωγή του φτάνει στον πρώτο πρόεδρο της χώρας Κριστόμπαλ Μεντόσα. Μακρινός συγγενής του είναι και ο Σιμόν Μπολιβάρ, ο στρατηγός που απελευθέρωσε τη χώρα από τους Ισπανούς κατακτητές τον 19ο αιώνα. Μετά την ενηλικίωσή του, μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου και αποφοίτησε από το κορυφαίο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ με μεταπτυχιακό στη δημόσια διοίκηση.

Ο εκπρόσωπος των πλουσίων

Ο ίδιος εξηγούσε σε δημοσιογράφους ότι ανήκει στο 1% των κατοίκων της χώρας που απέκτησαν υψηλή μόρφωση για να βοηθήσουν τη Βενεζουέλα. Θρυλείται πως εξ απαλών ονύχων ανατράφηκε με απώτερο στόχο να έλθει μία ημέρα στην εξουσία, ανατρέποντας τον Τσάβες και τους πολιτικούς κληρονόμους του. Η ενασχόλησή του με την πολιτική ξεκίνησε από τον Τσακάο. Πρόκειται για τον δήμο στον οποίο γεννήθηκε. Πέρα από αυτό, όμως, φέρει ιδιαίτερη βαρύτητα: βρίσκεται στο Καράκας και είναι από τους πιο πλούσιους δήμους της πρωτεύουσας. Επιπλέον, είναι το «σπίτι» της οικονομικής ελίτ και ως εκ τούτου αποτελεί το προπύργιο της αντιπολίτευσης. Διετέλεσε δήμαρχος από το 2000 ως το 2008, απολαμβάνοντας δημοτικότητα 90%.

Είχε ήδη ιδρύσει μαζί με άλλους συνομήλικους ομοϊδεάτες του το κόμμα “Πρώτα Δικαιοσύνη” (Justicia Primero), μία επισήμως κεντροδεξιά παράταξη με επιρροές από τον χριστιανικό ουμανισμό, αλλά η οποία ουσιαστικά είχε ως βασικό στόχο την ανατροπή του τσαβισμού. Τον Απρίλιο του 2002, άλλωστε, είχε πρωτοστατήσει στις αντικυβερνητικές κινητοποιήσεις που οδήγησαν στο αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του τότε προέδρου Ούγκο Τσάβες. Λίγο αργότερα, το καθεστώς τον κατηγόρησε για σκάνδαλα διαφθοράς, τα οποία συνδέονταν και με την χρηματοδότηση του κόμματός του.

Τον Δεκέμβριο του 2009 διέσπασε το κόμμα που ο ίδιος είχε ιδρύσει, με στόχο να διευρύνει την απήχησή του. Ίδρυσε το κόμμα “Λαϊκή Βούληση” (Voluntad αPopular), το οποίο επεδίωξε και επέτυχε να ενταχθεί στη Σοσιαλιστική Διεθνή, της οποίας πρόεδρος παραμένει ο Γιώργος Παπανδρέου.  Ακόμα και υποστηρικτές του ομολογούν ότι το κόμμα αυτό δεν έχει καταθέσει πολιτικές προτάσεις για το μέλλον της Βενεζουέλας. Είναι αποκλειστικά και μόνο εστιασμένο στην ανατροπή του καθεστώτος με μία σκληροπυρηνική ρητορική κατά του τσαβισμού.

«Υπερόπτης, εκδικητικός και διψασμένος για εξουσία»

Ο Λόπεζ φάνηκε να χάνει την ορμή του όταν το Wikileaks αποκάλυψε έγγραφα της αμερικανικής πρεσβείας στο Καράκας, στα οποία χαρακτηριζόταν «διασπαστική δύναμη» για την αντιπολίτευση, «υπερόπτης, εκδικητικός και διψασμένος για εξουσία». Το 2014 τίθεται επικεφαλής του κινήματος “Έξοδος” (Salida), το οποίο και ζητούσε την παραίτηση της κυβέρνησης Μαδούρο στο πλαίσιο των φοιτητικών κυρίως διαδηλώσεων που συγκλόνισαν τη Βενεζουέλα από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Μάιο 2014.

Την περίοδο εκείνη ο Γκουαϊδό ήταν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του. Ήταν δίπλα του, ακόμα και όταν παραδόθηκε στις αρχές στις 18 Φεβρουαρίου 2014 σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση. Μετά από μία μαραθώνια δίκη, καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 14 ετών. Εν τέλει αποφυλακίστηκε έπειτα από τρία χρόνια και πέντε μήνες εγκλεισμού και για λόγους υγείας τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό, στο σπίτι του στο Καράκας.

Έκτοτε, τον εκπροσωπεί η σύζυγος και μητέρα των παιδιών του. Η Λίλιαν Τιντόρι αρχικά έγινε ευρέως γνωστή στην χώρα της μέσω του τηλεοπτικού παιχνιδιού Robinson: La Gran Aventura, κάτι σαν και το δικό μας Survivor. Μετά τον γάμο της με τον Λόπεζ μετατράπηκε σταδιακά σε βασική μορφή της αντίστασης κατά του Μαδούρο. Μεταξύ άλλων, έχει ταξιδέψει στις περισσότερες χώρες της Δύσης, έχει βραβευτεί από τον πρωθυπουργό του Καναδά, έχει συζητήσει με τον Αμερικανό πρόεδρο και πολλούς ακόμα. Στις ομιλίες της χαρακτηρίζει την Βενεζουέλα ένα δικτατορικό καθεστώς.

Ο σύζυγός της μπορεί να της έδωσε το επικοινωνιακό σκήπτρο, αλλά δεν έμεινε άπραγος. Οι συνεργάτες και η σύζυγός του συνέβαλαν στο να εκτοξευτεί η δημοτικότητά του: το πρόσωπό του κόσμησε μπλουζάκια, καπέλα, κούπες. Από το σπίτι του εκπαίδευσε τον Γκουαϊδό. Του γράφει τους λόγους (οι πληροφορίες λένε πως δεν περνάει ούτε κόμμα χωρίς τη δική του έγκριση), τον έφερε σε επαφή με δυτικούς παράγοντες και παίκτες-κλειδιά. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, ο Λόπεζ ήταν αυτός που με τις παρασκηνιακές του κινήσεις φρόντισε ο Γκουαϊδό να γίνει πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης, όταν ο Μαδούρο ξεκίνησε τη δεύτερη θητεία του στον Ιανουάριο.

Στην ισπανική πρεσβεία

Τώρα πλέον, ο Λόπεζ βγήκε από το παρασκήνιο για να ηγηθεί της επιχείρησης ανατροπή του καθεστώτος Μαδούρο, ή αλλιώς της απόπειρας πραξικοπήματος. Από την στρατιωτική βάση Λα Καρλότα ζήτησε και έλαβε καταφύγιο στην πρεσβεία της Χιλής στο Καράκας. Στη συνέχεια, όμως, μαζί με τη γυναίκα του Τιντόρι και το ένα απ’ τα παιδιά τους ζήτησαν καταφύγιο στην ισπανική πρεσβεία, φέρνοντας σε δύσκολη θέση τη Μαδρίτη, η οποία δεν επιθυμεί να κόψει τις γέφυρες με την εκλεγμένη κυβέρνηση Μαδούρο.

Η κατάσταση πάντως παραμένει έκρυθμη. Η αντιπολίτευση, ο Γκουαϊδό και ο Λόπεζ γνωρίζουν ότι αν χάσουν το μομέντουμ, θα αργήσει η επόμενη ευκαιρία. Στην πραγματικότητα, ακόμα διεξάγεται μία παρασκηνιακή μάχη μέχρι εσχάτων για τον έλεγχο του στρατού. Ο στρατός θεωρείται κλειδί των εξελίξεων. Μέχρι σήμερα, παραμένει πιστός στον Μαδούρο. Οι αποσκιρτήσεις είναι περιορισμένες. Όλα δείχνουν πως η συμμαχία μεταξύ του Μαδούρο και της στρατιωτικής ηγεσίας είναι δύσκολο να καταρρεύσει. Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι το καθεστώς έχει παραχωρήσει στον στρατό προνομιακή πρόσβαση στον ενεργειακό πλούτο της χώρας.

Όλα μπορούν, όμως, να ανατραπούν όσο το κλίμα οξύνεται, όσο οι συγκρούσεις στους δρόμους κλιμακώνονται. Ήδη, έχουν κοστίσει τη ζωή σε τέσσερις ανθρώπους. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μαδούρο πέρασε στην αντεπίθεση, εμφανιζόμενος ανάμεσα σε στρατιώτες και ζητώντας από τον στρατό «να πολεμήσει τους πραξικοπηματίες». Όλοι περιμένουν με κομμένη την ανάσα την αντίδραση και της Ουάσιγκτον, η οποία δεν αποκλείει το ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης στη Βενεζουέλα.

Μέχρι στιγμής, ο πρόεδρος Τραμπ ζητάει να δοθεί τέλος στη «βίαιη καταστολή». «Οι προσευχές μας βρίσκονται στο λαό της Βενεζουέλας, στο δίκαιο αγώνα τους για ελευθερία. Η βίαιη καταστολή του λαού της Βενεζουέλας πρέπει να τελειώσει και πρέπει να τελειώσει γρήγορα», δήλωσε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας: «Οι άνθρωποι πεινούν, δεν έχουν φαγητό, δεν έχουν νερό σε μια από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου». Για τον Μαδούρο, είναι ξεκάθαρο και από τις δημόσιες παρεμβάσεις του, ότι πίσω από τον Γκουαϊδό βρίσκεται ο Λόπεζ και πίσω από τον Λόπεζ βρίσκεται ο Τζον Μπόλτον, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Αμερικανού προέδρου και οι αμερικανικές υπηρεσίες.