Μαίνεται ο πόλεμος στην Αιθιοπία – Νέα Ρουάντα φοβάται ο ΟΗΕ

Τελεσίγραφο 72 ωρών έδωσε ο πρωθυπουργός της Αιθιοπίας προς τους μαχητές του Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου του Τιγκράι, προκειμένου να παραδοθούν στις κυβερνητικές δυνάμεις. Εκπρόσωπος του αιθιοπικού στρατού ανακοίνωσε πως ομοσπονδιακά στρατεύματα σχεδιάζουν να περικυκλώσουν με άρματα μάχης την πρωτεύουσα της αυτόνομης επαρχίας Μέκελε και με την λήξη του τελεσίγραφου να την βομβαρδίσουν, επιδιώκοντας στρατιωτική λύση στην σύγκρουση που μαίνεται στην Αιθιοπία.

Από όταν ξεκίνησαν στις αρχές του μήνα οι συγκρούσεις μεταξύ της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και των μαχητών που ελέγχουν το Τιγκράι, υπολογίζεται πως τουλάχιστον 25000 Αιθίοπες κατέφυγαν ως πρόσφυγες στο Σουδάν, που συνορεύει με τη διαφιλονικούμενη επαρχία. Ο αριθμός αυτός με βεβαιότητα θα πολλαπλασιαστεί, αν τα κυβερνητικά στρατεύματα πραγματοποιήσουν τελικώς τις απειλές τους, με ότι και αν αυτό σημαίνει για την σταθερότητα του Σουδάν και άλλων χωρών της Αφρικής.

Ο “στρατιωτικός περίπατος” που μάλλον προσδοκούσε ο πρωθυπουργός Άχμεντ τελικώς δεν ήρθε. Από την έναρξη των συγκρούσεων έχουν σκοτωθεί εκατοντάδες Αιθίοπες, ανάμεσα τους πολλοί άμαχοι, ενώ αναφορές των διεθνών μέσων ενημέρωσης σημειώνουν πως οι μαχητές του Τιγκράι και πολιτοφυλακές που τους υποστηρίζουν, αντιστέκονται σθεναρά στην προώθηση των κυβερνητικών στρατευμάτων.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής του Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου, που αποτελούν από το 1991 την κυρίαρχη δύναμη στο Τιγκράι και διαθέτουν βαρύ οπλισμό που ανταγωνίζεται τον ίδιο τον στρατό της χώρας, οι μαχητές του παραμένουν στις θέσεις τους και φέρονται να ετοιμάζονται για την μεγάλη σύγκρουση, καταστρέφοντας γέφυρες και ναρκοθετώντας το οδικό δίκτυο. Το τι ακριβώς συμβαίνει πραγματικά στο πολεμικό μέτωπο παραμένει συγκεχυμένο, καθώς η κυβέρνηση έχει διακόψει έχει διακόψει το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην αυτόνομη επαρχία.

Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί

Αν κάπου επιβεβαιώθηκαν οι υπολογισμοί του Αιθίοπα πρωθυπουργού είναι πως, τουλάχιστον με τα μέχρι τώρα δεδομένα, η σύγκρουση φαίνεται να εκλαμβάνεται ως ένα “εσωτερικό ζήτημα” της Αιθιοπίας. Μέχρι στιγμής δεν είδαμε κάποια αξιοσημείωτη παρέμβαση των Αμερικανών, των Ευρωπαίων, η χωρών, όπως της Τουρκίας, που με την κυβέρνηση Ερντογάν έχει ενισχύσει την επιρροή της στην Αφρική. Η μοναδική παρέμβαση ήρθε μόλις από τον επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την αφρικανική ήπειρο.

Ο Αμερικανός αξιωματούχος περιορίστηκε να καταδικάσει τις επιθέσεις του Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου στην γειτονική Ερυθραία, την οποία οι αντάρτες κατηγορούν ότι συνδράμει τα κυβερνητικά αιθιοπικά στρατεύματα. Ο Αμερικανός αξιωματούχος ζήτησε γενικόλογα «αυτοσυγκράτηση», δηλώνοντας ταυτόχρονα πως «οι Ηνωμένες Πολιτείες καταδικάζουν το ενδεχόμενο διεθνοποίησης της σύγκρουσης στο Τιγκράι».

Ο Αιθίοπας πρωθυπουργός, στενός σύμμαχος των ΗΠΑ και του Ισραήλ, μάλλον εξέλαβε ως “πράσινο φως” στις πολεμικές του επιχειρήσεις την δήλωση του Αμερικανού αξιωματούχου. Φαίνεται να έχει εκλάβει ως προσωπικό στοίχημα τον τερματισμό, όχι μόνο της μακροχρόνιας κυριαρχίας του Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου στο Τιγκράι, αλλά και της ίδιας της ομώνυμης φυλής στην Αιθιοπία.

Αν και αποτελούν μόλις το 6% της Αιθιοπίας, η φυλή των Τιγκράι ελέγχει όλες τις κυβερνήσεις της χώρας από το 1991, από όταν οι μαχητές του Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου ανέτρεψαν την στυγνή δικτατορία του “κόκκινου πραξικοπηματία” Μενγκίστου Χαϊλέ Μαριάμ, ενώ ήταν οι πρωτοστάτες και του πολέμου με την Ερυθραία, την διετία 1998-2000, μέτωπο που είχε σπεύσει να κλείσει ο πρωθυπουργός Άχμεντ, υπογράφοντας μία ιστορική συνθήκη ειρήνης με την αφρικανική χώρα, ενέργεια για την οποία βραβεύτηκε με Νόμπελ το 2018.

Ο “Μαντέλα” της Αιθιοπίας

Ο νομπελίστας πρωθυπουργός, θεωρούμενος ως “Μαντέλα” της Αιθιοπίας από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, επιδιώκει να φέρει στο προσκήνιο την φυλή του, τους Ορόμο, που ήταν πάντοτε περιθωριοποιημένη στην Αιθιοπία, μέχρι να αναλάβει ο ίδιος πρωθυπουργός. Η ανάληψη της εξουσίας από το πρόσωπο του χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό, εν μέσω πολλών προσδοκιών για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, σε μία χώρα που ταλανίζεται από πολέμους και φυλετικές συγκρούσεις.

Όμως για τους επικριτές του, που δεν περιορίζονται πλέον μόνο στους Τιγκράι, ο Άχμεντ αρχίζει να γίνεται όλο και περισσότερο αυταρχικός. Το κατηγορούν ότι σχεδιάζει να λύσει δια της βίας πολύπλοκες φυλετικές διαφορές αιώνων και να θέσει στο περιθώριο όλες τις φυλές που ανταγωνίζονται τους Ορόμο. Αναφορές διεθνών μέσων ενημέρωσης μιλούν για μαζικές καθαιρέσεις επιφανών αξιωματούχων των Τιγκράι, με τελευταίο παράδειγμα τον επικεφαλής ασφαλείας της Αφρικανικής Ένωσης Μεμπράτου Μελέσε, τον οποίο η κυβέρνηση Άχμεντ κατηγόρησε για «απιστία».

Η ίδια η σπουδή του Άχμεντ να ξεκινήσει τον πόλεμο στο Τιγκράι μοιάζει τουλάχιστον ύποπτη για τους επικριτές του. Όλα ξεκίνησαν όταν ο Αιθίοπας πρωθυπουργός κατηγόρησε το Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο για επίθεση εναντίον μιας στρατιωτικής βάσης, αρνούμενος τις διαψεύσεις της οργάνωσης και τις προτάσεις για διεξαγωγή ανεξάρτητης έρευνας. Ότι και αν πραγματικά συνέβη, φαίνεται πως η επίθεση ήταν η χρυσή αφορμή που έψαχνε ο Άχμεντ, προκειμένου να περιορίσει την πολυετή αυτονομία του Τιγκράι και την “παράλληλη εξουσία” του Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου.

 Φόβοι για νέα Ρουάντα

Όμως ο Αιθίοπας πρωθυπουργός επικρίνεται επιπλέον πως “κλείνει τα μάτια” στις εξτρεμιστικές ομάδες των Ορόμο, όπως στην ομάδα που είχε επιτεθεί στις αρχές του μήνα σε άμαχους χωρικούς, η οποία αποτελεί ένοπλο αποσχιθέν παρακλάδι ενός κόμματος που τον υποστηρίζει. Είχε προηγηθεί η απόφαση του να ακυρώσει όλες τις εκλογές στην χώρα, ενέργεια που συνάντησε την έντονη αντίδραση του Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου, που έκανε τις δικές του εκλογές στο Τιγκράι.

Τις κυβερνητικές δυνάμεις συνδράμουν πολιτοφυλακές της φυλής Αμχάρα, που έχουν ιστορικό συγκρούσεων με τους Τιγκράι, ένα γεγονός που έκανε τον ΟΗΕ να προειδοποιήσει ότι η σύγκρουση κινδυνεύει «να βγει εκτός ελέγχου». Ο παγκόσμιος οργανισμός, ενθυμούμενος και την πρόσφατη ιστορία της Ρουάντα, με την γενοκτονία των Τούτσι από τους Χούτου, φοβάται πλέον τα χειρότερα.

Ήταν τότε που, με αφορμή την κατάρριψη του αεροσκάφους του προέδρου της χώρας που άνηκε στην φυλή των Χούτου, είχε ξεκινήσει η πιο φρικτή γενοκτονία στην νεότερη ιστορία. Η κατάρριψη είχε αποδοθεί σε αντάρτες Τούτσι, αλλά μέχρι και σήμερα παραμένει αδιευκρίνιστη, όπως και η επίθεση στην στρατιωτική βάση, η οποία αποτέλεσε το έναυσμα για τις πρόσφατες συγκρούσεις στην Αιθιοπία, που ξύπνησε τις χειρότερες μνήμες της αφρικανικής ιστορίας.