Πέφτουν κορμιά για το Brexit

 

Βαθαίνει η κυβερνητική κρίση στην Βρετανία, εξαιτίας των χειρισμών στο θέμα του Brexit, καθώς μετά την αποχώρηση του αρμόδιου υπουργού Ντέιβις και του υφυπουργού του, παραιτήθηκε και ο υπουργός Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον. Οι φόβοι για ντόμινο, τους οποίους προσπάθησε να καθησυχάσει ο Ντέιβις επανέρχονται στο προσκήνιο και η Τερέζα Μέι βρίσκεται για άλλη μία φορά αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο ανατροπής της.

«Σήμερα το απόγευμα η πρωθυπουργός έκανε δεκτή την παραίτηση του Μπόρις Τζόνσον. Ο αντικαταστάτης του θα ανακοινωθεί σύντομα. Η πρωθυπουργός ευχαριστεί τον Μπόρις για το έργο του», ανέφερε η ανακοίνωσή της η Ντάουνινγκ Στριτ για την παραίτηση και δεύτερου υπουργού μέσα σε λίγες ώρες, λόγω των διαφωνιών του με την πρωθυπουργό για την μελλοντική σχέση της Βρετανίας με την ΕΕ μετά το διαζύγιο. Νωρίτερα ο Τζόνσον είχε ακυρώσει όλες τις προγραμματισμένες συναντήσεις του.

Η κρίση σοβούσε εδώ και μήνες, με τις φήμες για αποχωρήσεις να οργιάζουν το τελευταίο διάστημα, λίγο πριν την τελική  στροφή για μια οριστική συμφωνία. Οι παραιτήσεις του αρμόδιου υπουργού και του υφυπουργού του, όπως και η παραίτηση του υπουργού Εξωτερικών έδειξαν ωστόσο ότι το διαζύγιο με την ΕΕ δεν θα είναι αναίμακτο.

Το χρονικό της κρίσης

Ο 69χρονος υπουργός αρμόδιος για θέματα Brexit, Ντέιβιντ Ντέιβις, υπέβαλε την παραίτησή του μετά από συνάντηση που είχε με την πρωθυπουργό και το υπουργικό συμβούλιου. Της παραίτησής του ακολούθησε ανακοίνωση η οποία αναφέρει την επιθυμία του Λονδίνου να διατηρήσει μια στενή εμπορική σχέση με την ΕΕ.

Πεπεισμένος ευρωσκεπτικιστής ο Ντέιβις διορίστηκε υπουργός τον Ιούλιο του 2016, αμέσως μετά το δημοψήφισμα για την έξοδο της χώρας από την ΕΕ και εξέφρασε την σκληρή γραμμή της εξόδου. Αν και, μήνες τώρα, οι φήμες τον ήθελαν να αποχωρεί από την κυβέρνηση, ο ίδιος, δημοσίως, εμφανιζόταν πιστός στην πρωθυπουργό. Στην επιστολή παραίτησής του πάντως, εκτίμησε ότι αυτός ο δρόμος, της στενής Εμπορικής σχέσης με την ΕΕ, δεν θα επιτρέψει την υλοποίηση της απόφαση των Βρετανών, καθώς στην καλύτερη περίπτωση θα φέρει το Λονδίνο «σε αδύναμη διαπραγματευτική θέση, από την οποία πιθανότατα δεν θα μπορεί να ξεφύγει».

Τον Ντέιβις ακολούθησε ο υφυπουργός Brexit, Στιβ Μπέικερ, υποβάλλοντας και αυτός την παραίτησή του, ο πρώην υπουργός ωστόσο εκτίμησε με δηλώσεις του στο BBC ότι η Τερέζα Μέι θα επιβιώσει και από αυτήν την κρίση. Διεμήνυσε επίσης ότι δεν θα ενθαρρύνει άλλους υπουργούς να παραιτηθούν, τονίζοντας ότι αν ήθελε να ρίξει την κυβέρνηση «αυτή δεν θα ήταν καλή στιγμή». Δεν απέκλεισε ωστόσο να υπάρξουν «αποφάσεις συνείδησης».

Ως επικρατέστεροι αντικαταστάτες του Ντέιβις ακούγονταν ο υπουργός Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον, ο υπουργός Περιβάλλοντος Μάικλ Γκόουβ, ο οποίος υπερασπίστηκε το σχέδιο της Μέι, και ο υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Ντέιβιντ Λίντινγκτον. Η Μέι ωστόσο διόρισε και η βασίλισσα ενέκρινε τον μέχρι πρότινος υπουργό Στέγασης Ντομινίκ Ράαμπ.

Το σχέδιο της Μέι

Η πρωθυπουργός της Βρετανίας, μετά από πολύμηνες διαπραγματεύεις και τριβές στο Λονδίνο και τις Βρυξέλλες, παρουσίασε την Παρασκευή το σχέδιό της για την υλοποίηση της απόφασης του δημοψηφίσματος να φύγει η χώρα από την ΕΕ.

Το σχέδιο αυτό προβλέπει την δημιουργία μιας ζώνης ελεύθερου εμπορίου και ένα νέο πλαίσιο τελωνιακής ένωσης της Βρετανίας με τις  27 χώρες της ΕΕ και αποσκοπεί στην διατήρηση μιας εμπορικής σχέσης «χωρίς τριβές». Η συνάντηση της Κυριακής με το υπουργικό συμβούλιο έγινε για να συζητηθεί αυτό το σχέδιο, το οποίο η Μέι πριν το παρουσιάσει στις Βρυξέλλες θα πρέπει να το εξηγήσει στους Βρετανούς βουλευτές.

Η πρωθυπουργός αναμένεται ότι θα δηλώσει στο Κοινοβούλιο ότι σχέδιό της είναι ένα «καλό Brexit» που θα διασφαλίζει τα βρετανικά συμφέροντα. Οι εξελίξεις ωστόσο προμηνύουν ότι η συνεδρίαση θα είναι θυελλώδης και δεν αποκλείεται να υπάρξουν αντιδράσεις από συντηρητικούς βουλευτές που ανήκουν στην γραμμή της σκληρής αποχώρησης.

Ώρα για αντιπολίτευση

Σχολιάζοντας την παραίτηση Ντέιβις, ο επικεφαλής των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν εκτίμησε ότι θέτει σε κίνδυνο τις διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες και την ομαλή πορεία για την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ, που είναι προγραμματισμένη για τις 29 Μαρτίου 2019.

«Η αποχώρηση του Ντέιβις σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή αποδεικνύει ότι η Τερέζα Μέι δεν διαθέτει πλέον εξουσία και δεν είναι ικανή να θέσει σε εφαρμογή το Brexit», έγραψε στο Twitter, σημειώνοντας ότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε «χάος» με το που παρουσίασε το σχέδιο της για την μετά Brexit εποχή. Μετά την παραίτηση και του Τζόνσον ο ηγέτης των Εργατικών ανέβασε τους τόνους, τονίζοντας στην Βουλή, ότι η κυβέρνηση της Μέι πρέπει να τερματιστεί αν είναι ανίκανη να κυβερνήσει.

Ανάλογα ήταν και τα πρώτα σχόλια του βρετανικού τύπου, ο οποίος αναρωτιέται αν η απόφαση του Ντέιβις θα προκαλέσει ντόμινο. Την ίδια ώρα ο ιστότοπος Politico σημειώνει ότι η αποχώρηση του υπουργού αφήνει «μια ορθάνοικτη τρύπα στην ηγεσία του υπουργείου». Σημειώνει επίσης ότι φέρνει την Μέι «σε ευάλωτη θέση», αναφέροντας ότι και άλλοι υπουργοί που τάσσονται υπέρ του Brexit διερωτώνται αν θα πρέπει να κάνουν το ίδιο και «να προσπαθήσουν να την ρίξουν».

Ήδη, όπως αναφέρει η Daily Telegraph ο συντηρητικός ευρωσκεπτικιστής βουλευτής Τζέικομπ Ρις- Μογκ κατήγγειλε την κυβέρνηση για «ηττοπάθεια» και δήλωσε ότι θα καταψηφίσει το σχέδιο της Μέι, εκτιμώντας ότι δεν είναι ο μόνος που θα το κάνει.

Λονδίνο προς Βρυξέλλες: Ας σοβαρευτούμε

Η Κομισιόν διαμήνυσε διά του εκπροσώπου της ότι θα συνεχίσει να διαπραγματεύεται με τη βρετανική κυβέρνηση μετά την παραίτηση του Βρετανού υπουργού αρμόδιου για το Brexit, την οποία αρνήθηκε να σχολιάσει. Η παραίτηση δεν είναι πρόβλημα για εμάς, ανέφερε ο εκπρόσωπος, επισημαίνοντας την διαθεσιμότητα της Επιτροπής για συνέχιση των διαπραγματεύσεων. Γνωστοποίησε επίσης ότι ο πρόεδρος της Κομισιόν,  Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, συνομίλησε τηλεφωνικά το απόγευμα της Κυριακής με την Τερέζα Μέι.

Νωρίτερα ο επικεφαλής συντονιστής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το Brexit, Γκι Φέρχοφσταντ, εξέφρασε την ελπίδα ότι «το Ηνωμένο Βασίλειο θα συσπειρωθεί σε μια θέση για να ολοκληρώσει μια ευρεία συμφωνία για τη σχέση με την ΕΕ». Έχουμε μία θέση απάντησε ο εκπρόσωπος της Μέι, καλώντας τις Βρυξέλλες να «σοβαρευθούν». Ο ίδιος σημείωσε ότι το υπουργικό συμβούλιο στην Βρετανία κατέληξη σε συμφωνία και ότι «τώρα προχωράμε να διαπραγματευτούμε αυτό το σχέδιο», περιμένοντας από την ΕΕ «να αντιμετωπίσει με σοβαρότητα αυτές τις διαπραγματεύσεις».

Σε ό, τι αφορά την ουσία της διαπραγμάτευσης ο επικεφαλής διαπραγματευτής της ΕΕ, Μισέλ Μπαρνιέ, δήλωσε ήδη από την Παρασκευή ότι θα αξιολογήσει τη διαπραγματευτική θέση, στην οποία συμφώνησε η Βρετανίδα πρωθυπουργός με το υπουργικό της συμβούλιο για να εξετάσει αν η πρότασή τους είναι «εφικτή και ρεαλιστική».

Ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα

Τα σχόλια από το Λονδίνο έδειχναν αρχικά ότι, παρά την παραίτηση του Ντέιβις, δεν υπάρχει μεγάλη προθυμία για αποκλίσεις από το σχέδιο της Μέι, τουλάχιστον σε κυβερνητικό επίπεδο. Αυτό προσυπέγραψαν το μεσημέρι και οι αγορές, καθώς η στερλίνα κατέγραψε ράλι έναντι του δολαρίου και του ευρώ, μετά τις καθησυχαστικές δηλώσεις του Ντέιβις ότι η παραίτησή του δεν αποτελεί κίνδυνο για την Τερέζα Μέι. Η παραίτηση του Μπόρις Τζόνσον ωστόσο βάζει και πάλι φωτιά στα σενάρια για επικείμενη ανατροπή της Μέι, από ομάδα συντηρητικών βουλευτών, ενώ την ίδια ώρα η στερλίνα παίρνει τον κατήφορο.

Η Μέι είναι εκτεθειμένη, η κυβέρνησή της καταρρέει, και αυτό που μένει να απαντηθεί τώρα είναι αν θα προσπαθήσει να ξεπεράσει την κρίση, επιμένοντας σε ένα Brexit «φιλικό προς τις επιχειρήσεις». Αυτό βεβαίως ενέχει τον κίνδυνο να βρεθεί  αντιμέτωπη και με άλλες αποχωρήσεις από την κυβέρνηση, αλλά και με φωνές που θα ζητούν την δική της παραίτηση.

Είναι γνωστό άλλωστε ότι πολλοί ευρωσκεπτικιστές έχουν εξοργιστεί με τη στρατηγική που συμφώνησε να ακολουθήσει η Μέι έναντι της ΕΕ, αλλά και με την πρότασή της για την δημιουργία ενός «χώρου ελεύθερων εμπορικών συναλλαγών». Οι ευρωσκεπτικιστές επιμένουν ότι με αυτήν την στρατηγική η κυβέρνηση προδίδει την υπόσχεσή της για ένα «καθαρό» και «οριστικό» διαζύγιο με τις Βρυξέλλες.

«Με την πρότασή μας θα δημιουργηθεί μια ζώνη ελευθέρου εμπορίου μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ, με μια δέσμη κοινών κανόνων για τα βιομηχανικά αγαθά και τα αγροτικά προϊόντα» ανέφερε η Τερέζα Μέι στην ανακοίνωσή της μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου την Κυριακή.

Σήμερα ωστόσο, μιλώντας στο Κοινοβούλιο μετά την παραίτηση των δύο κορυφαίων υπουργών, η Μέι κάλεσε τις Βρυξέλλες να αντιμετωπίσουν εποικοδομητικά την νέα πρότασή της, σημειώνοντας ότι διαφορετικά ελλοχεύει ο κίνδυνος ενός «άτακτου Brexit». Μιας αποχώρησης δηλαδή της Βρετανίας από την ΕΕ χωρίς να υπάρξει συμφωνία. Παραλλήλως ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση θα δώσει στη δημοσιότητα την λεγόμενη «λευκή βίβλο» σχετικά με την πολιτική της για το Brexit, την προσεχή Πέμπτη.