Με απελάσεις Ρώσων διπλωματών κάνει ποδαρικό στο ΥΠΕΞ η Mπέρμποκ

Μνήμες από την ψυχροπολεμική περίοδο επανέρχονται στις σχέσεις Γερμανίας-Ρωσίας, με αφορμή την δολοφονία ενός Γεωργιανού πολίτη το 2019 στο Βερολίνο. Η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Αναλένα Μπέρμποκ, ανακοίνωσε, στο πλαίσιο αυτό, την απέλαση δύο Ρώσων διπλωματών μετά  την απόφαση δικαστηρίου ότι Μόσχα έδωσε εντολή για τη δολοφονία.

Η κίνηση της Μπέρμποκ προκαλεί ένταση στις γερμανορωσικές σχέσεις με το που άρχισε τη θητεία της. Η Μόσχα από την πλευρά της, αντέδρασε άμεσα με την εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα να δηλώνει, ότι δεν ότι δεν θα μείνει αναπάντητη η απέλαση των Ρώσων διπλωματών.

Οι υποθέσεις με πράκτορες και εκτελεστές αποτελούν τακτική μυστικών υπηρεσιών, που στις περισσότερες των περιπτώσεων διαφεύγουν της προσοχής. Όμως, η δολοφονία του Γεωργιανού τον Αύγουστο του 2019 στο Βερολίνο έγινε αντικείμενο έρευνας και έφτασε στο δικαστήριο. Καταδίκασε τον Ρώσο Βαντίμ Κρασίκοφ σε ισόβια κάθειρξη, κρίνοντάς τον ένοχο για φόνο και παράνομη κατοχή όπλου. Ο δικαστής δήλωσε ότι ο Κρασίκοφ είχε εξουσιοδοτηθεί από τις ρωσικές αρχές να σκοτώσει τον Κανγκοσβίλι.

Το θύμα ήταν Τσετσένος αλλά είχε γεωργιανή υπηκοότητα και φέρεται να τον αναζητούσε η Ρωσία  που του απόδιδε κατηγορίες σχετικά με εμπλοκή του σε τρομοκρατία. Ο Κανγκοσβίλι είχε καταφέρει να επιζήσει από απόπειρα δολοφονίας που έγινε στην Τιφλίδα το 2015. Το επόμενο έτος μετακόμισε στη Γερμανία μέσω της Ουκρανίας για να ζητήσει άσυλο εκεί.

Οι ξένες ιστοσελίδες Bellingcat και Insider και το περιοδικό Spiegel που ερεύνησαν από κοινού τότε την υπόθεση κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ρωσική μυστική υπηρεσία FSB διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στη δολοφονία Κανγκοσβίλι, ο οποίος εκτελέστηκε με πιστόλι που έφερε σιγαστήρα. Η έρευνα υποστηρίξε ότι ο τότε ύποπτος Βάντιμ Κρασίκοφ φέρεται να ταξίδεψε στη Γερμανία από τη Ρωσία με ψεύτικη ταυτότητα. Σύμφωνα με την αναφορά, ήταν καταζητούμενος με ένταλμα της Interpol για τη δολοφονία ενός Ρώσου επιχειρηματία στη Μόσχα το 2013.

Υποθέσεις κατασκοπείας

Η δολοφονία επηρέασε αρνητικά και τότε τις σχέσεις μεταξύ Μόσχας-Βερολίνου που πραγματοποίησαν εκατέρωθεν απελάσεις διπλωματών στα τέλη του 2019. Η Ρωσία είχε αρνηθεί οποιαδήποτε ανάμειξη στη δολοφονία του Γεωργιανού. Ωστόσο, ο Βλαντιμίρ Πούτιν μετά από πιέσεις που δέχτηκε από την Άνγκελα Μέρκελ, ανέφερε ότι «στο Βερολίνο, σκοτώθηκε ένας μαχητής που καταζητείται στη Ρωσία, ένας αιμοδιψής και βάναυσος άνδρας».

Οι γερμανορωσικές σχέσεις έχουν δοκιμαστεί και στο παρελθόν από υποθέσεις που φέρονται, σύμφωνα με το Βερολίνο να εμπλέκονται ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών. Ο γενικός εισαγγελέας της Γερμανίας ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο έρευνα για επιθέσεις στον κυβερνοχώρο που στόχευαν αρκετούς Γερμανούς πολιτικούς εν μέσω υποψιών ότι ενδέχεται να εμπλέκονται ρωσικές μυστικές υπηρεσίες.

Οι αξιωματούχοι θεώρησαν ότι χάκερ της ομάδας “Ghostwriter” προσπαθούσαν να αποκτήσουν πρόσβαση σε ιδιωτικούς λογαριασμούς email μελών της Bundestag και των περιφερειακών κοινοβουλίων. Το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών είχε δηλώσει ότι έχει «αξιόπιστες πληροφορίες» ότι οι εν λόγω δραστηριότητες θα μπορούσαν να αποδοθούν σε ρωσικούς παράγοντες «συγκεκριμένα στη ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών GRU».

Επισημαίνεται, ακόμα ότι τον Ιούνιο ο επικεφαλής της εσωτερικής υπηρεσίας πληροφοριών της Γερμανίας (BfV) δήλωσε στην εφημερίδα Welt am Sonntag ότι η ρωσική υπηρεσία πληροφοριών είναι τόσο ενεργή στη Γερμανία όσο και «κατά την εποχή του Ψυχρού Πολέμου». Επίσης, επισήμανε ότι το Κρεμλίνο δείχνει «πολύ περίπλοκο ενδιαφέρον για τη Γερμανία σε όλους σχεδόν τους τομείς πολιτικής».

Απελάσεις και πολιτική

Αν και οι κατά καιρούς κατηγορίες του Βερολίνου για φερόμενη εμπλοκή ρωσικών υπηρεσιών επηρέασαν παροδικά τις αμερικανικές σχέσεις, ενδέχεται οι απελάσεις των δύο Ρώσων διπλωματών, να έχουν περισσότερο αντίκτυπο. Το αν θα κλιμακωθεί η ένταση αυτό θα έχει να κάνει και με τις κινήσεις που θα επιλέξει η Μόσχα ως αντίδραση στις απελάσεις καθώς και με το μέχρι που μπορεί να τις επεκτείνει, σε ποιους ευαίσθητους τομείς.

Η νέα κυβέρνηση του Σοσιαλδημοκράτη Όλαφ Σολτς φαίνεται να εγκαινιάζει μια επιθετική πολιτική προς τον Πούτιν που αναμένεται να επηρεάσει και τον τομέα της ενέργειας. Η υπουργός Εξωτερικών Μπέρμποκ επισήμανε ότι ο γερμανορωσικός αγωγός Nord Stream ΙΙ δεν θα λάβει άδεια για να λειτουργήσει σε περίπτωση νέας κλιμάκωσης στην Ουκρανία, βάσεις μιας συμφωνία ανάμεσα σε Βερολίνο και Ουάσινγκτον.

Αναλυτής του Stiftung Wissenschaft und Politik (SWP) θεωρεί ότι οι σχέσεις Βερολίνου και Μόσχας βρίσκονται στο χαμηλότερο βαρομετρικό όλων των εποχών της μετασοβιετικής ιστορίας. Η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, η δηλητηρίαση του Ναβάλνι και η υποστήριξη της Μόσχας στο καθεστώς του Λουκασένκο, αλλάξαν την αντίληψη των Γερμανιών πολιτικών για τη Ρωσία και τώρα την αντιλαμβάνονται ως στρατηγικό αντίπαλο.

Η γερμανική κυβέρνηση φαίνεται να αποτελεί μέρος κρατών-μελών της ΕΕ που θεωρούν την Ρωσία ανταγωνιστή και απειλή για τα εθνικά συμφέροντα τους. Η πορεία των γερμανορωσικών σχέσεων εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο με πολιτικές και ενεργειακές παραμέτρους και θα εξαρτηθεί από το αν και πόσο θα γίνουν στενές οι σχέσεις Βερολίνου-Ουάσινγκτον.