Με έρεισμα το ισλαμιστικό Islah η Τουρκία βάζει πόδι στην Υεμένη

Έως και 200 μισθοφόροι από την Υεμένη είχαν σταλεί στη Λιβύη από την Τουρκία το 2020 για να πολεμήσουν τότε για λογαριασμό της κυβέρνησης Σάρατζ. Σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο της Υεμένης, μια πολιτοφυλακή, που συνδέεται με το κόμμα Islah στη Μάριμ, έστειλε μαχητές στην Τουρκία με το πρόσχημα νοσοκομειακής περίθαλψης. Στη συνέχεια αυτοί μεταφέρθηκαν στην Τρίπολη.

Οι δυνάμεις του Χαλίφα Χαφτάρ είχαν συλλάβει τέτοιους μισθοφόρους από την Υεμένη που μάχονται για την κυβέρνηση Σαράτζ. Η Τουρκία είχε το 2020 εμπλακεί αρκετά στον πόλεμο στην Υεμένη, παρέχοντας στρατιωτική εκπαίδευση και υλική υποστήριξη στο ισλαμικό κόμμα Islah. Ο Ερντογάν ελπίζει να αποκτήσει τον έλεγχο βασικών εγκαταστάσεων και πόρων σε περίπτωση που το Islah καταφέρει να εξασφαλίσει τον έλεγχο τμημάτων της διχασμένης από τον πόλεμο Υεμένης.

Το κόμμα Islah ιδρύθηκε το 1990 και αποτελεί τοπικό βραχίονα των Αδελφών Μουσουλμάνων. Αν και αρχικά αντιμετωπίστηκε αρνητικά από την Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, μετά τον θάνατο του πρώην βασιλιά Αμπντουλάχ Μπιν Αμπντουλαζίζ, η Σαουδική Αραβία αποκατέστησε τις σχέσεις της με αυτό το κόμμα, λόγω του ρόλου του εναντίον των σιιτών Χούτι κατά τον εμφύλιο πόλεμο της Υεμένης.

Από το 2018, όμως, οι σχέσεις του Islah με τα Εμιράτα επιδεινώθηκαν ραγδαίως. Το κόμμα εκτός από τις σχέσεις με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους έχει φυλετικό και σαλαφιστικό υπόβαθρο. Πολλά από τα στελέχη του είναι γυναίκες, μεταξύ των οποίων και η ακτιβίστρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων και βραβευμένη με Νόμπελ Tawakel Karman, η οποία είχε ιδρύσει την ακτιβιστική ομάδα Women Journalists Without Chains το 2005 και έγινε η πρώτη πολίτης της Υεμένης και αραβικής καταγωγής γυναίκα που κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 2011. Η Karman αποπέμφθηκε από το κόμμα το 2018.

Η αποτελεσματική στρατιωτική υποστήριξη που παρείχε η Τουρκία στην κυβέρνηση Σάρατζ αύξησε το ενδιαφέρον των τοπικών παικτών για το ενδεχόμενο τουρκικής επέμβασης και στην Υεμένη. Για την ακρίβεια, το κρίσιμο ερώτημα είναι ότι εάν ο Ερντογάν θα εμπλακεί στον πόλεμο της Υεμένης, μέσω “αντιπροσώπων” ενάντια στα Εμιράτα και στη Σαουδική Αραβία. Η Άγκυρα επεδίωκε να ελέγξει υποδομές και να αποκτήσει στρατιωτική βάση στη γεωπολιτικά κρίσιμη αυτή περιοχή, η οποία θα προσθέσει γεωστρατηγική αξία και στις τουρκικές βάσεις στο Κατάρ και στη Σομαλία.

Το αρχιπέλαγος Σοκότρα

Ο ανταγωνισμός μεταξύ των περιφερειακών δυνάμεων εντατικοποιήθηκε σημαντικά αφότου η Σαουδική Αραβία, τα Εμιράτα, το Μπαχρέιν και η Αίγυπτος διέκοψαν τις σχέσεις με το Κατάρ και προσπάθησαν να του επιβάλουν αποκλεισμό το 2017. Όπως είναι γνωστό, η Τουρκία παρέχει στο Κατάρ ζωτική υποστήριξη και προμήθειες για να αντιμετωπίσει την πίεση.

Η Άγκυρα έχει εμπλακεί σε μια σύγκρουση με το Αμπού Ντάμπι σχετικά με το αρχιπέλαγος  Σοκότρα της Υεμένης, έναν  θύλακα γεωστρατηγικής σημασίας που θεωρείται η “πύλη” για οποιαδήποτε εισβολή στη χώρα. Η Τουρκία θέλει να διατηρήσει την επιρροή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας σε αυτήν την περιοχή, η οποία θα της επέτρεπε την ταχεία πρόσβαση στην υπόλοιπη Υεμένη.

Τα Εμιράτα επιδιώκουν να προστατεύσουν το εν λόγω αρχιπέλαγος από τις φιλοδοξίες της Τουρκίας. Για το σκοπό αυτό, το υπέβαλε στην “πλήρη κυριαρχία” τους, όπως ανέφερε πρόσφατα ένας κυβερνητικός αξιωματούχος της Υεμένης, κατηγορώντας τα Εμιράτα ότι «επιχειρούν να διαχωρίσουν την επαρχία» από την Υεμένη και να δημιουργήσουν στρατιωτικές βάσεις με το πρόσχημα να την προστατεύσουν από την Τουρκία και το Κατάρ.

Η μετέπειτα προσπάθεια του Ερντογάν να σπάσει την διπλωματική απομόνωση με ανοίγματα προς την Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία έχει μάλλον παγώσει τις τουρκικές επιθετικές κινήσεις στην Υεμένη. Απλώς έχει στείλει ισλαμιστές μισθοφόρους στη Λιβύη. Σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Τουρκία στρατολόγησε πάνω από 15.000 Σύριους για να πολεμήσουν στη Λιβύη. Ρωσικές ιστοσελίδες, μάλιστα, είχαν αναφέρει ότι η Τουρκία διέκοψε την υποστήριξη σε τουλάχιστον μία από τις ισλαμιστικές ένοπλες ομάδες στη βόρεια Συρία, επειδή αυτή αρνήθηκε να στείλει μαχητές στη Λιβύη.

Οι σχέσεις Τουρκίας-Islah

Εκφράζονται εκτιμήσεις ότι το κόμμα Islah στην Υεμένη ίσως εμβαθύνει την πολιτική και στρατιωτική συμμαχία του με την Τουρκία και στο πλαίσιο αυτό μπορεί να στέλνει μαχητές να πολεμήσουν για λογαριασμό της Άγκυρας στη Λιβύη. Σε αντάλλαγμα επιδιώκει να εξασφαλίσει οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη από την Τουρκία. Ιδίως θέλει οι Τούρκοι να το βοηθήσουν (το Islah) στη σύγκρουσή του με την πολιτοφυλακή που υποστηρίζεται από τα Εμιράτα στο νότο της Υεμένης.

Επίσης, σύμφωνα με το Πρακτορείο Ειδήσεων της Υεμένης (πρόσκειται στους Χούθι), το Islah προσπαθεί να εδραιώσει τη στρατιωτική συμμαχία του με την Τουρκία. Στο πλαίσιο αυτό στέλνει μαχητές στη Λιβύη, έχοντας εξασφαλίσει ή προσδοκώντας να εξασφαλίσει ότι η Τουρκίας θα επέμβει στρατιωτικά και στην Υεμένη για να υποστηρίξει το Islah απέναντι στον συνασπισμό Σαουδικής Αραβίας και Εμιράτων, ο οποίος έχει στραφεί εναντίον αυτού του κόμματος, όπως και ευρύτερα εναντίον της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.

Όλα δείχνουν ότι η Τουρκία δεν έχει πρόθεση να αποσύρει τους μισθοφόρους τζιχαντιστές από τη Λιβύη, αλλά μένει να αποδειχθεί ποιες θα είναι οι κινήσεις της στην Υεμένη, ακριβώς επειδή αυτή την περίοδο επιδιώκει να ρίξει γέφυρες προς το Ριάντ και το Κάιρο. Στο πλαίσιο αυτό, αναμένεται να δοκιμαστεί η συμμαχία της με τους απανταχού Αδελφούς Μουσουλμάνους.