Με μαγνητικές νάρκες έρχεται πιο κοντά η επίθεση εναντίον του Ιράν…

Η δεύτερη σε ένα μήνα επίθεση –μάλλον με μαγνητικές νάρκες– εναντίον δεξαμενόπλοιων αυτή τη φορά στον Κόλπο του Ομάν, δεν αφήνει περιθώρια για εθελοτυφλίες. Είναι σαφές πως πίσω από τις επιθέσεις βρίσκεται κάποιο κράτος, το οποίο επιδιώκει μέσω αυτών των ενεργειών να πυροδοτήσεις ‘θερμές’ εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή. Δεν είναι βέβαια τυχαίο ότι ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών έδειξε με δήλωσή του σαν δράστη την Τεχεράνη. Είναι κοινός τόπος ότι και η Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ προσπαθούν με κάθε τρόπο να ωθήσουν τις ΗΠΑ σε μία επιθετική γραμμή εναντίον του Ιράν.

Η κατηγορία του Πομπέο, ωστόσο, είναι και αναπόδεικτη και πολιτικά δεν στέκει. Η Τεχεράνη ήδη υφίσταται κυρώσεις και έχει απόλυτη συνείδηση πως βρίσκεται στο στόχαστρο. Η αμερικανική εξήγηση ότι το Ιράν θέλει να εμποδίσει τη μεταφορά πετρελαίου είναι και αυθαίρετη και δεν ‘κουμπώνει’ με τις επιδιώξεις του ισλαμικού καθεστώτος. Γι’ αυτόν τον λόγο ακούγεται πειστική η κατηγορηματική άρνησή του ότι εμπλέκεται στις επιθέσεις. Στην ίδια κατεύθυνση ήταν και η αντίδραση της Ρωσίας.

Ας σημειωθεί ότι οι επιθέσεις έγιναν την στιγμή που η αντιπαράθεση Ουάσινγκτον-Τεχεράνης έχει χτυπήσει κόκκινο και ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη μεσολαβητική προσπάθεια του Ιάπωνα πρωθυπουργού. Προφανώς, κάποια κράτη της περιοχής επιδιώκουν με αυτές τις επιθέσεις το ‘διπλωματικό κόκκινο’ να μετεξελιχθεί και σε ‘θερμό κόκκινο’. Δεν θα είναι, άλλωστε, η πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία που πραγματοποιούνται προβοκάτσιες για να λειτουργήσουν σαν καταλύτης πολεμικών ενεργειών.

Υπενθυμίζουμε ότι στη Συρία επανειλημμένως η χρήση χημικών χρησιμοποιήθηκε για να κατηγορηθεί το καθεστώς Άσαντ και κατ’ επέκταση ως αφορμή για την πραγματοποίηση βομβαρδισμών εναντίον του. Κι αυτό σε περιπτώσεις που το καθεστώς Άσαντ δεν είχε στρατιωτικό λόγο να χρησιμοποιήσει χημικά. Πολύ περισσότερο που ήταν δεδομένο πως θα είχε μόνο να χάσει. Αντιθέτως, οι αντικαθεστωτικοί αντάρτες είχαν ισχυρό κίνητρο να κάνουν τέτοια προβοκάτσια για να δώσουν την αφορμή που ζητούσαν οι Δυτικοί.

Οι επιθέσεις

Όλα ξεκίνησαν, όταν το πρωί της Πέμπτης δύο δεξαμενόπλοια που έπλεαν στα ανοιχτά του Ιράν και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων εκκενώθηκαν από τα πληρώματά τους,  αφού είχαν εκπέμψει προηγουμένως και τα δύο σήμα κινδύνου. Πρόκειται για τα δεξαμενόπλοια Front Altair της νορβηγικής εταιρείας Frontline, με σημαία Νήσων Μάρσαλ και Κοkuka Courageous με σημαία Παναμά.

Πληροφορίες που ήθελαν το νορβηγικό δεξαμενόπλοιο να έχει βυθιστεί διαψεύστηκαν από εκπρόσωπο της πλοιοκτήτριας εταιρίας, αλλά και από Ιρανό αξιωματούχο. Σύμφωνα με νεώτερες πληροφορίες το πλοίο, το οποίο μετέφερε 75.000 τόνους νάφθας στην Ταϊβάν, εξακολουθεί να φλέγεται και επιτηρείται από συνεργεία διάσωσης. Υποψίες ότι το πλοίο χτυπήθηκε από τορπίλη δεν επιβεβαιώθηκαν. Οι εκρήξεις προήλθαν μάλλον από μαγνητικές νάρκες, όπως και στην προηγούμενη επίθεση. Τα 23 μέλη του πληρώματος πάντως έχουν διασωθεί από τις ιρανικές αρχές.

Το δεύτερο δεξαμενόπλοιο στόχος, το Κοkuka Courageous με σημαία Παναμά, ανήκει στην ιαπωνική ναυτιλιακή εταιρεία Kokuka Sangyo Ltd και όπως δήλωσαν εκπρόσωποί της υπέστη ρωγμή το κύτος του πάνω από την ίσαλο γραμμή. Οι ίδιοι διευκρίνισαν ότι το πλοίο που μετέφερε 25.000 τόνους μεθανόλης από την Σαουδική Αραβία στην Σιγκαπούρη, δέχθηκε δύο επιθέσεις μέσα σε τρεις ώρες και ότι μόνο ένα μέλος του πληρώματος έχει τραυματιστεί ελαφρά.

Διεθνείς αντιδράσεις

Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Τζαβάντ Ζαρίφ, χαρακτήρισε ύποπτες τις επιθέσεις εναντίον των δεξαμενόπλοιων στον Κόλπο του Ομάν και ζήτησε περιφερειακό διάλογο για να αποφευχθούν οι εντάσεις. Λίγη ώρα αργότερα, την ανησυχία του εξέφρασε και ο Ιρανός κυβερνητικός εκπρόσωπος, τονίζοντας ότι η Τεχεράνη είναι έτοιμη για μια περιφερειακή συνεργασία με στόχο την προστασία των θαλάσσιων οδών. Τόνισε μάλιστα ότι «όλες οι χώρες της περιοχής πρέπει να προσέξουν να μην πέσουν στην παγίδα αυτών που επωφελούνται από την έλλειψη ασφάλειας».

Την ανησυχία τους για τις εξελίξεις εξέφρασαν  οι Βρυξέλλες, με την Μογκερίνι να ζητά αποφυγή όλων των «προκλήσεων», αλλά και το Λονδίνο και το Παρίσι. Η Γαλλία διαθέτει άλλωστε μια ναυτική βάση στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Την ίδια ώρα οι τιμές του πετρελαίου έκαναν άλμα 4%, ενώ ο ΟΠΕΚ, με αφορμή κυρίως τον «εμπορικό πόλεμο», αναθεώρησε πτωτικά τις προβλέψεις του για τον ρυθμό αύξησης της παγκόσμιας ζήτησης.

Ψυχραιμία συνιστά και η Μόσχα, με τον υφυπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Ριαμπκόφ να καλεί την διεθνή κοινότητα να μην σπεύσει να κατηγορήσει το Ιράν. Ο Ριαμπκόφ σημειώνει επίσης ότι το επεισόδιο δεν είναι “περαστικό”, αλλά αντανακλά την ένταση που υπάρχει στην περιοχή. Παραλλήλως, τονίζει ότι πρέπει «να ληφθούν μέτρα για την εξομάλυνση της κατάστασής γύρω από το Ιράν», αναφερόμενος εμμέσως στον κλοιό των αμερικανικών κυρώσεων.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Μόσχα παραμένει στην συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν και στηρίζει τις επιλογές της Τεχεράνης. Προσφάτως μάλιστα χαρακτήρισε δικαιολογημένη ακόμη και την αποχώρηση του Ιράν από κάποιους όρους της συμφωνίας, αν και το κάλεσε να μην προχωρήσει περισσότερο. Είναι αξιοσημείωτο, πάντως, πως λίγο αργότερα ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο δήλωσε ότι οι πληροφορίες που έχουν οι αμερικανικές υπηρεσίες δείχνουν ως δράστη την Τεχεράνη, η οποία –κατά τον ίδιον– επιδιώκει να διαταράξει τη μεταφορά του πετρελαίου από τα Στενά του Ορμούζ.

Η επίσκεψη Άμπε και οι Χούτι

Οι επιθέσεις εναντίον των δύο δεξαμενόπλοιων είναι το δεύτερο περιστατικό στον Κόλπο του Ομάν, μετά τις επιθέσεις με μαγνητικές νάρκες που σημειώθηκαν τον Μάιο, τις οποίες και τότε η Σαουδική Αραβία και εμμέσως οι ΗΠΑ απέδωσαν στο Ιράν. Οι σημερινές επιθέσεις έγιναν, ωστόσο, την ώρα που στην Τεχεράνη βρίσκεται ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Άμπε σε μια προσπάθεια να γεφυρωθεί το χάσμα Ουάσιγκτον-Τεχεράνης. Η Ιαπωνία είναι άλλωστε μία από τις χώρες που θίγονται άμεσα από την επέκταση των αμερικανικών κυρώσεων στις εξαγωγές ιρανικού πετρελαίου.

Ο Άμπε μετέφερε στους Ιρανούς ηγέτες μήνυμα του Αμερικανού προέδρου. Ο Χαμενεΐ, ωστόσο, δήλωσε ότι η Τεχεράνη δεν θα επαναλάβει «την πικρή εμπειρία» των διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ. Σημείωσε μάλιστα ότι ο Τραμπ «δεν είναι άξιος για μια τέτοια ανταλλαγή μηνυμάτων», επισημαίνοντας ότι δεν έχει καμία απάντηση για τον Αμερικανό πρόεδρο «τώρα ή στο μέλλον». Νωρίτερα πάντως ο Ιάπωνας πρωθυπουργός είχε δηλώσει στους δημοσιογράφους ότι το Ιράν δεν σκοπεύει να κατασκευάσει ή να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα.

Οι επιθέσεις στα δύο δεξαμενόπλοια γίνονται όμως και ένα εικοσιτετράωρο μετά την ένταση ανάμεσα στο Ριάντ και στην Τεχεράνη για τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Υεμένη. Αφορμή στάθηκε η επίθεση των σιιτών ανταρτών Χούτι, με πύραυλο, εναντίον πολιτικού αεροδρομίου στην πόλη Άμπχα στη νοτιοδυτική Σαουδική Αραβία. Το Ριάντ απάντησε με αεροπορικούς βομβαρδισμούς σε περιοχές γύρω από την πρωτεύουσα της Υεμένης Σανάα και κατηγόρησε για άλλη μία φορά την Τεχεράνη ότι εξοπλίζει τους αντάρτες Χούτι.

Μάλιστα, μέλος της σαουδαραβικής βασιλικής οικογένειας κατηγόρησε το ιρανικό καθεστώς ότι είναι «ο μοναδικός παράγοντας στην περιοχή που συνεχίζει την αλόγιστη κλιμάκωση». Λίγες ώρες πριν τις επιθέσεις η Σαουδική Αραβία είχε προειδοποιήσει την Τεχεράνη ότι η συνέχιση των εχθρικών ενεργειών, κυρίως μέσω οργανώσεων που συνδέονται με Ιράν, θα έχει «σοβαρές επιπτώσεις». Σαουδική Αραβία και Ιράν είναι άλλωστε στρατηγικοί αντίπαλοι σε όλο το φάσμα της Μέσης Ανατολής με αντικρουόμενα συμφέροντα στον Λίβανο, στην Παλαιστίνη, στην Συρία, στο Κατάρ και φυσικά στην Υεμένη.