Με σημαία το Ισλάμ και εργαλείο το μποϊκοτάζ επιτίθεται ο Ερντογάν στον Μακρόν

«Ακριβώς όπως λένε μην αγοράζετε τουρκικά προϊόντα, καλώ εγώ όλους τους πολίτες μου να μην αγοράζουν γαλλικά προϊόντα», ήταν η χαρακτηριστική δήλωση του προέδρου Ερντογάν, με την οποία κάλεσε σε μποϋκοτάζ των γαλλικών προϊόντων, ως αντίποινα για τον φωτισμό κυβερνητικών κτιρίων με τα επίμαχα σκίτσα του Charlie Hebo που σατιρίζουν τον Προφήτη Μωάμεθ.

Το ενδιαφέρον στην δήλωση του Ερντογάν είναι πως για πρώτη φορά αναφέρεται δημοσίως στο μποϋκοτάζ των τουρκικών προϊόντων που έχουν ξεκινήσει μία σειρά από αραβικές χώρες, με κυριότερη την Σαουδική Αραβία, αποφεύγοντας όμως να την κατονομάσει. Μποϋκοτάζ, που στην περίπτωση της Σαουδική Αραβίας παίρνει διαστάσεις εμπορικού πολέμου, καθώς τα ράφια των σουπερμάρκετ του βασιλείου έχουν αδειάσει από τουρκικά προϊόντα, ενώ το #boycotTurkey, κυριαρχεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Καθώς η παραμικρή απεικόνιση του Μωάμεθ θεωρείται ως βλασφημία για το σύνολο του μουσουλμανικού κόσμου, ήταν αναμενόμενο η απόφαση του Παρισιού να ξεσηκώσει τους μουσουλμάνους, με τον Ερντογάν να ανεβάζει επικίνδυνα τους τόνους, εξαπολύοντας ακόμα και προσωπικές προσβολές εις βάρος του Γάλλου προέδρου, τον οποίο αποκάλεσε “ψυχοπαθή” και “ναζί”.

Ο Τούρκος πρόεδρος είχε προσπαθήσει να “καλοπιάσει” τον Γάλλο ομόλογο του, κατά την τηλεφωνική τους συνομιλία που είχαν στα τέλη του περασμένου Σεπτεμβρίου, καθώς είχε εμφανιστεί πρόθυμος να προβεί μέχρι και σε αγορές μαχητικών Rafale. Ήταν μία προσπάθεια του Ερντογάν “να σπάσει τον πάγο” στις τεταμένες σχέσεις του με το Παρίσι, καθώς ο Γάλλος πρόεδρος ήταν ο μόνος Ευρωπαίος ηγέτης που καταδίκαζε σθεναρά το κρεσέντο της τουρκικής προκλητικότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Περιορισμένου εύρους το μποϋκοτάζ

Τελικώς, έναντι των όποιων γαλλο-τουρκικών διαύλων επικοινωνίας, η αντιπαράθεση Μακρόν και Ερντογάν παίρνει πλέον και μία ευρύτερη πολιτισμική διάσταση, με τον Γάλλο πρόεδρο να εμφανίζεται να ομνύει στις αρχές του Διαφωτισμού και της ελευθερίας του λόγου, ενώ ο Ερντογάν αποπειράται να εμφανιστεί ως ο θεματοφύλακας των “ιερών και των οσίων” της ισλαμικής πίστης.

Πάντως η μεγαλύτερη εργοδοτική ένωση της Γαλλίας, η Medef, στάθηκε στο πλευρό του Μακρόν, ζητώντας από τις γαλλικές επιχειρήσεις να θέσουν τις «αξίες της δημοκρατίας», πάνω από τα οικονομικά τους συμφέροντα. Ο επικεφαλής της απέκλεισε οποιαδήποτε οικονομικά αντίμετρα, λέγοντας χαρακτηριστικά «δεν απαντάμε στην βλακεία με βλακεία», επισημαίνοντας πως το μποϋκοτάζ έχει «περιορισμένο εύρος».

Πράγματι αξίζει να επισημανθεί πως, τουλάχιστον με τα μέχρι τώρα δεδομένα, δεν βλέπουμε ένα γενικευμένο μποϋκοτάζ των γαλλικών προϊόντων στον αραβικό κόσμο, ούτε κάποια μαζική “έκρηξη οργής” εις βάρος της Γαλλίας. Οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας που πραγματοποιήθηκαν στην Λωρίδα της Γάζας και στην Τυνησία, ήταν μάλλον αναμενόμενες, λόγω της επιρροής που έχουν οι οργανώσεις του (φιλότουρκου) πολιτικού Ισλάμ. Απολύτως αναμενόμενη ήταν και η απόσυρση των γαλλικών προϊόντων από τα σουπερμάρκετ του Κατάρ, όπως και οι σκληρές ρητορικές αντιδράσεις του Πακιστάν, δύο χωρών που επίσης αποτελούν σταθερούς συμμάχους της Τουρκίας.

Σκληρή ήταν η ανακοίνωση και του υπουργείου Εξωτερικών της Ιορδανίας, όπου επίσης ξεχειλίζει η οργή κατά της Γαλλίας με πολλά καταστήματα να αποσύρουν γαλλικά προϊόντα. Όμως και η στάση της Ιορδανίας δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση, καθώς συχνά η χασεμίτικη μοναρχία υιοθετεί κατά καιρούς την ατζέντα των ισλαμικών οργανώσεων, της «ακραίας μειοψηφίας», που κατά το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών οργανώνει τις καμπάνιες μποϋκοτάζ.

Συγκρατημένη στάση από Ιράν και Σαουδική Αραβία

Στην περίπτωση της Σαουδικής Αραβίας και της Αιγύπτου οι αρχές τηρούν μάλλον συγκρατημένη στάση, αν και σε επίπεδο κοινής γνώμης υπάρχει οργή έναντι της Γαλλίας, ειδικά στην Σαουδική Αραβία. Η στάση των δύο αυτών χωρών έχει βαρύνουσα σημασία καθώς φιλοξενούν τους πιο εμβληματικούς χώρους αναφοράς του σουνιτικού Ισλάμ, την ίδια την γενέτειρα του Προφήτη Μωάμεθ Μέκκα και το Πανεπιστήμιο Αλ Αζχάρ στο Κάιρο, που αποτελεί το κυριότερο κέντρο της σουνιτικής ισλαμικής μάθησης στον αραβικό κόσμο.

Συγκρατημένη όμως είναι και η στάση του Ιράν, με το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών να επικρίνει τον Μακρόν, πως με τη στάση του “οπλίζει” τους απανταχού εξτρεμιστές του Ισλάμ. Την στιγμή που το Παρίσι αντιδρά στην πολιτική της «μέγιστης πίεσης» εις βάρος του Ιράν που επιδιώκουν οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία, σίγουρα το Ιράν δεν θα σπεύσει να πάρει μέρος σε ένα μποϋκοτάζ των γαλλικών προϊόντων. Αυτός που τίθεται “μπροστάρης” ενός μποϋκοτάζ στα γαλλικά προϊόντα είναι ο πρόεδρος Ερντογάν.

Είναι φανερό πως ο Ερντογάν εργαλειοποιεί τις θρησκευτικές ευαισθησίες των μουσουλμάνων για λόγους πολιτικής ηγεμονίας, όπως έκανε στο πρόσφατο παρελθόν και με το Παλαιστινιακό. Με την συγκρατημένη στάση που δείχνουν τα κυριότερα αραβικά καθεστώτα σε ένα θεμελιώδες ζήτημα της ισλαμικής πίστης, ουσιαστικά “ομολογούν” πως κύρια πηγή ανησυχία τους παραμένουν οι ηγεμονικές φιλοδοξίες του Ερντογάν, αν και σίγουρα η ενέργεια του Μακρόν τα έφερε σε δύσκολη θέση.