Με τις πλάτες του Ερντογάν προελαύνει ο Σαράτζ – Προς διχοτόμηση η Λιβύη

Μία ημέρα μετά την υποδοχή του Σαράτζ στην Τουρκία και την συνάντηση του με τον σύμμαχο του Ερντογάν, ο δυνάμεις του Λίβυου πρωθυπουργού σημείωσαν νέες επιτυχίες στο πολύπλοκο λιβυκό μέτωπο. Η οργάνωση του Χαλίφα Χάφταρ έχασε την πόλη Ταρχούνα, το τελευταίο της προπύργιο δυτικά της Λιβύης, η οποία πέρασε υπό τον έλεγχο των δυνάμεων του Σαράτζ, κυριολεκτικά χωρίς να πέσει πυροβολισμός!

Η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί το οριστικό τέλος της πολιορκίας της Τρίπολης, που επιχείρησε τον Απρίλιο του 2019 ο στρατηγός Χάφταρ. Καθώς ο πόλεμος της προπαγάνδας μαίνεται, υπήρξαν αναφορές ορισμένων λιβυκών μέσων ενημέρωσης πως οι δυνάμεις του Χάφταρ ήταν έτοιμες να αποχωρήσουν και από την Σύρτη, την γενέτειρα του ιστορικού ηγέτη της Λιβύης Μοαμάρ Καντάφι. Οι πληροφορίες αυτές δεν επιβεβαιώθηκαν, καθώς οι δυνάμεις του Χάφταρ προβάλουν (μέχρι στιγμής) σθεναρή αντίσταση στην Σύρτη.

Προηγουμένως ο Χάφταρ είχε επιβάλει πετρελαϊκό αποκλεισμό στην Λιβύη, υπολογίζοντας σε μαζικές λιποταξίες των παραστρατιωτικών και των πολιτοφυλάκων που μισθώνει το καθεστώς Σαράτζ. Αυτή αποτελεί την πιο ενδιαφέρουσα ιδιομορφία στο πολεμικό μέτωπο της Λιβύης, καθώς οι περισσότερες μάχες κρίνονται στο πεδίο της εξαγοράς των επιμέρους ενόπλων ομάδων και των φυλών, οι οποίες από τα χρόνια του Καντάφι ασκούν μεγάλη επιρροή στην Λιβύη.

Μέχρι τώρα δεν έχει γίνει ξεκάθαρο αν η απώλεια της Ταρχούνα οφείλεται στην αποχώρηση ή και την αυτομόληση των ντόπιων παραστρατιωτικών ομάδων που προηγουμένως υποστήριζαν τον Χάφταρ, ή αν πρόκειται για εθελούσια απόσυρση των δυνάμεων του. Η τελευταία εκδοχή δεν φαίνεται απίθανη, καθώς με τη κατάληψη της Τρίπολης να είναι πλέον αύνατη, μοιάζει λογικό ο Χάφταρ να προσάρμοσε την στρατηγική του.

Ο Χάφταρ “αναδιατάσσει” τις δυνάμεις του

Επισήμως η οργάνωση του Χάφταρ μιλάει «για αναδιάταξη των δυνάμεων της» και φαίνεται πως επιθυμεί την απαγκίστρωση της, κυρίως προς τα προπύργια της στα ανατολικά, ενώ πασχίζει να διατηρήσει τον έλεγχο της Σύρτης. Εμφανίζεται μάλιστα πρόθυμη να συνεργαστεί με την ειρηνευτική επιτροπή του ΟΗΕ, προειδοποιώντας όμως την άλλη πλευρά να «σεβαστεί την κατάπαυση του πυρός».

Από την άλλη ο Σαράτζ, ο οποίος εξασφαλίζει την στήριξη ορισμένων φυλών που υποστήριζαν προηγουμένως τον Χάφταρ, αρχίζει να αναφέρεται στην «κατάληψη του συνόλου της χώρας»! Προφανώς η “μέθη” των πρόσφατων επιτυχιών του εξηγούν την υπερφίαλη δήλωση του, αλλά η κατάληψη της Σύρτης φαίνεται να προέχει για το Λίβυο πρωθυπουργό, που εποφθαλμία τις πολύτιμες πετρελαιοπηγές της. Ταυτόχρονα εμφανίζεται πρόθυμος να εφαρμόσει το ψευτομνημόνιο για τις θαλάσσιες ζώνες, που υπέγραψε από κοινού με τον Ερντογάν.

Όπως δήλωσε σε εκπομπή του Skai o καθηγητής Άγγελος Συρίγος, η Τουρκία πίεζε την λιβυκή κυβέρνηση για την υπογραφή του σχετικού μνημονίου, ήδη από το 2011. Αυτό που επέσπευσε τις εξελίξεις ήταν η πολιορκία της Τρίπολης από τον Χάφταρ, με τον Σαράτζ να σπεύδει να μετατραπεί σε υποχείριο της Τουρκίας για να διασώσει το καθεστώς του. Η πλειονότητα των αραβικών κρατών βλέπουν με ανησυχία το τουρκικό προτεκτοράτο, που ατύπως διαμορφώνεται στη δυτική πλευρά της Λιβύης.

Η απώλεια της Ταρχούνα συνέβη κατά την επίσκεψη του Χάφταρ στην σύμμαχο του Αίγυπτο. Πριν μερικές ώρες η αιγυπτιακή κυβέρνηση πρότεινε ένα σχέδιο κατάπαυσης του πυρός, το οποίο προβλέπει την αποχώρηση όλων των ξένων μαχητών από την χώρα. Δεν αποτελεί έκπληξη που το σχέδιο έσπευσε να το απορρίψει το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, καθώς ένα μέρος της τουρκικής υποστήριξης στον Σαράτζ είναι οι τζιχαντιστές που μεταφέρει η Άγκυρα από το Ιντλίμπ στης Συρίας.

Στο προσκήνιο οι τουρκικές γεωτρήσεις

Μέχρι στιγμή η Μόσχα απόφευγε να παρέμβει αποφασιστικά υπέρ του Χάφταρ, τον οποίο στην πραγματικότητα ποτέ δεν εμπιστεύτηκε απόλυτα, λόγω και του “σκοτεινού” του παρελθόν στη CIA. Τα “αγνώστου προέλευσης” πολεμικά αεροσκάφη MiG-29 που μερικές μέρες πριν προσγειώθηκαν σε βάση του Χάφταρ στην Κυρηναϊκή δεν φαίνεται να “ζεσταίνουν” τις μηχανές τους.

Αν η Μόσχα τελικώς παρέμβει, ίσως πιέσει προς την εφαρμογή του αιγυπτιακού σχεδίου εκεχειρίας, προκειμένου να επιτύχει μία ισορροπία στους στρατιωτικούς συσχετισμούς που διαμορφώνονται στο λιβυκό μέτωπο. Εξάλλου, σύμφωνα με την γαλλική προεδρία, μοιάζει να έχουμε έναν ρωσοτουρκικό διαμοιρασμό της Λιβύης, κατά τα πρότυπα της Συρίας.

Η Γαλλία, που λόγο κορονοϊού είχε τεθεί σε διπλωματική καραντίνα, βλέπει με τρόμο να παραγνωρίζονται τα γεωπολιτικά της συμφέροντα στην Μεσόγειο, από την (μέχρι τώρα) άτυπη διχοτόμηση της Λιβύης. Ένα τμήμα μιας μεσογειακής χώρας μετατρέπεται σε τουρκικό προτεκτοράτο, “κάτω από την μύτη” της ΕΕ, η οποία μόνο “διακοσμητικά” επιβλέπει το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ, με την αμφίβολης αποτελεσματικότητας επιχείρηση Irini. Προφανώς η Τουρκία δεν έχει σκοπό να κυνηγήσει τον Χάφταρ στην Κυρηναϊκή, όπως απείλησε να κάνει ο Σαράτζ.

Είναι όμως φανερή η πρόθεση του Ερντογάν να μετατρέψει τη Μεσόγειο σε μία γεωπολιτική “γκρίζα ζώνη”, με σημείο αναφοράς το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης. Όπως έδειξαν οι ανησυχητικές δηλώσεις του Έλληνα υπουργού Άμυνας περί «πολέμου», οι επόμενοι μήνες είναι εξαιρετικά κρίσιμοι, καθώς ο Ερντογάν εμφανίζεται έτοιμος να παραβιάσει την “κόκκινη γραμμή” της Αθήνας, προχωρώντας σε γεωτρήσεις εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.