Με το χέρι στη σκανδάλη Δύση και Ρωσία στην Ουκρανία

Με το βλέμμα στραμμένο στην Ουκρανία βρίσκεται η παγκόσμια κοινότητα, όπου τις τελευταίες μέρες καταγράφονται μία σειρά από επικίνδυνες εξελίξεις, που καθιστούν υπαρκτό το ενδεχόμενο ενός νέου πολέμου. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι, ποντάρει στην αποκλιμάκωση δια των διπλωματικών συνομιλιών. Χείρα βοηθείας θέλησε να απλώσει και ο Βρετανός πρωθυπουργός, την στιγμή που Μπάιντεν και Πούτιν βρίσκονται με το δάχτυλο στην σκανδάλη.

Συγκεκριμένα, ο Αμερικανός πρόεδρος προανήγγειλε από τη μεριά του την αποστολή μικρού αριθμού Αμερικανών στρατιωτών στην Ανατολική Ευρώπη, «σύντομα» κατά τον ίδιο. Ο αριθμός των στρατιωτών που έχουν τεθεί σε επιφυλακή είναι 8.500, ωστόσο ο Μπάιντεν δεν προσδιόρισε ποιον αριθμό ανθρώπων θεωρεί “μικρό”, διευκρινίζοντας ότι η δήλωση του αυτή για αποστολή στρατευμάτων δεν αφορά την Ουκρανία.

Η Ουκρανία δεν αποτελεί μέλος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας και ο Αμερικανός πρόεδρος δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση να εμπλέξει τις ΗΠΑ απευθείας σε μία διαμάχη στα εδάφη άλλης χώρας, εκτός του ΝΑΤΟ. Για τον λόγο αυτό η αποστολή των Αμερικανών στρατιωτών –όσων εξ αυτών αποφασίσει η αμερικανική κυβέρνηση– θα γίνει σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, που αποτελούν ταυτόχρονα και κράτη-μέλη της Συμμαχίας.

Εντούτοις είναι ξεκάθαρο πως η κίνηση αυτή καθ’ αυτή –όπως άλλωστε και η προαναγγελία της– έχει ως στόχο να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης προς τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Την ίδια στιγμή αναμένεται τηλεφωνική συνομιλία και κατόπιν συνάντηση του Ρώσου προέδρου με τον Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος δεσμεύτηκε να εξαντλήσει τις διπλωματικές του δυνατότητες για την αποφόρτιση της κατάστασης.

Διπλωματικές προσπάθειες Γαλλίας-Βρετανίας

«Ο Τζόνσον θα διατυπώσει εκ νέου την ανάγκη η Ρωσία να υποχωρήσει και να εμπλακεί διπλωματικά όταν θα συναντηθεί με τον πρόεδρο Πούτιν την επικείμενη εβδομάδα» δήλωσε η εκπρόσωπος της Ντάουνινγκ Στριτ, παρουσιάζοντας την αποτροπή, ως τον κύριο στρατηγικό στόχο του Ηνωμένου Βασιλείου ενόψει συνομιλιών και συνάντησης. Τη Δευτέρα θα υπάρξουν, σύμφωνα με τα διεθνή ΜΜΕ και νεότερα από το βρετανικό ΥΠΕΞ, σχετικά με το θέμα των κυρώσεων.

Την διπλωματική οδό για την αποκλιμάκωση ακολουθεί όπως προαναφέρθηκε και ο Ουκρανός πρόεδρο,  που είχε χθες συνομιλία με τον Γάλλο ομόλογό του. «Είχα μία συζήτηση με τον φίλο και αξιόπιστο εταίρο της Ουκρανίας, τον Εμμανουέλ Μακρόν. Είμαστε ικανοποιημένοι από την επανέναρξη των εργασιών του σχήματος της Νορμανδίας, ένα από τα βήματα που έχουν γίνει για να επικρατήσει η ειρήνη» δήλωσε ο Ζελένσκι.

Ο Μακρόν με τη σειρά του, δια στόματος εκπροσώπου του προεδρικού γραφείου, επιβεβαίωσε την πλήρη στήριξη της Γαλλίας στην Ουκρανία. Υπήρξε μία κίνηση καθησυχαστική για την ουκρανική μεριά, ιδιαίτερα μετά την πεισματική –”φιλορωσική” κατά πολλούς αναλυτές– στάση που διατηρεί η Γερμανία. Το Ελιζέ υπογράμμισε μάλιστα ότι ο πρόεδρος Μακρόν είναι αποφασισμένος να συμβάλλει στη διατήρηση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, ενώ τονίστηκε ότι σε διμερές επίπεδο θα συνεχίσουν να συνεργάζονται, με βάση το σχήμα της Νορμανδίας.

Την ίδια στιγμή, το πρακτορείο Reuters, επικαλούμενο ως πηγή τρεις Αμερικανούς αξιωματούχους, κάνει λόγο για συσσώρευση ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων κοντά στα σύνορα της χώρας με την Ουκρανία, αλλά και για συγκέντρωση ιατρικού εξοπλισμού, κατάλληλου για την φροντίδα τραυμάτων, όπως φιάλες αίματος κλπ. Οι ίδιοι αξιωματούχοι χαρακτηρίζουν τις ενδείξεις αυτές ως «κρίσιμες» για την εξαγωγή συμπερασμάτων ως προς τη στάση της Ρωσίας.

Κινητικότητα στα σύνορα Ρωσίας-Ουκρανίας

Οι αξιωματούχοι διατηρούν την ανωνυμία τους, ωστόσο Αμερικανοί αναλυτές εκτιμούν ότι η αποκάλυψη των συγκεκριμένων λεπτομερειών αποδεικνύουν το βαθμό στρατιωτικής ετοιμότητας της Ρωσίας. Υπενθυμίζεται ότι και ο πρόεδρος Μπάιντεν, καθώς και ο Αμερικανός ΥΠΕΞ έχουν επανειλημμένα εκφράσει την εκτίμηση ότι η Ρωσία ενδέχεται να επιτεθεί στην Ουκρανία στο άμεσο μέλλον.

ΗΠΑ και Ρωσία αρνήθηκαν αμφότερες να σχολιάσουν το δημοσίευμα, με τον Λευκό Οίκο να αρκείται στην επανάληψη ήδη εκπεφρασμένων προειδοποιήσεων. Η Μόσχα από τη δική της μεριά αρνείται ότι προετοιμάζει εισβολή σε ουκρανικά εδάφη, σημειώνοντας όμως ότι βλέπει απειλητικά την ενδυνάμωση των σχέσεων μεταξύ Δύσης και Κίεβου. Η Ρωσία απαιτεί γραπτές εγγυήσεις ασφαλείας, που μεταξύ άλλων να προβλέπουν τον αποκλεισμό της Ουκρανίας από την μελλοντική ένταξη της στο ΝΑΤΟ.

Στις ρωσικές αξιώσεις υπάρχει επίσης αίτημα για τερματισμό της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ, καθώς και για απόσυρση στρατιωτικών δυνάμεων και οπλικών συστημάτων της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, που εγκαταστάθηκαν σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μετά την λήξη του Ψυχρού Πολέμου. Αν και τα αιτήματα αυτά δεν συνάντησαν προσώρας θετική ανταπόκριση από τις ΗΠΑ και υο ΝΑΤΟ, ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε ότι παραμένει έτοιμος για συνέχιση του διαλόγου.

Από τη μεριά του ο Τζο Μπάιντεν επιμένει ότι δεν θα στείλει Αμερικανούς στρατιώτες να πολεμήσουν στην Ουκρανία, ωστόσο προειδοποιεί την Μόσχα ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα αντιδράσουν με εξοντωτικές οικονομικές κυρώσεις, εάν η Ρωσία πατήσει τη σκανδάλη και τελικά εισβάλλει. Ωστόσο το γεγονός ότι η Ρωσία είναι η κύρια πάροχος φυσικού αερίου της ΕΕ, γεγονός που καθιστά την Ένωση σε μεγάλο βαθμό ενεργειακά εξαρτώμενη, κάνει το ζήτημα των κυρώσεων ένα δύσκολο παζλ για τους Δυτικούς, κάτι που γνωρίζουν και στη Μόσχα.

Τα “πολεμικά” σενάρια για την Ουκρανία

Το κυριότερο πολεμικό σενάριο που αναπαράγουν οι Αμερικανοί είναι ότι η Ρωσία στην πραγματικότητα αναζητά ένα πρόσχημα για να διεξάγει στρατιωτική επιχείρηση μεγάλης κλίμακας έναντι της Ουκρανίας, με στόχο να εξασφαλιστεί η μη-ένταξη της στο ΝΑΤΟ και να ανακοπεί η περαιτέρω προσέγγιση της με την Δύσ. Με βάση αυτά τα σενάρια έχει υπάρξει μεταφορά νατοϊκού εξοπλισμού εντός της Ουκρανίας, καθώς και αναβάθμιση της αμερικανικής παρουσίας σε γειτονικά κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ.

Η Ρωσία έχει αντίστοιχα αυξήσει την στρατιωτική παρουσία της στα σύνορα με την Ουκρανία, καθώς και στη γειτονική Λευκορωσία. Η Γερμανία επιμένει στο να μην παρέχει όπλα στον ουκρανικό στρατό, εφοδιάζοντάς όμως την χώρα με ιατροφαρμακευτικό εξοπλισμό. Το Κίεβο με δική του πρωτοβουλία ενίσχυσε τις Ένοπλες Δυνάμεις του και με μη-επανδρωμένα τουρκικά drones, έπειτα από σχετική συμφωνία με την Τουρκία.

Το δεύτερο σενάριο, αυτό που διακινείται από τη ρωσική μεριά, ξεκαθαρίζει ότι η Μόσχα δεν σκοπεύει να εισβάλλει, εφόσον δεν παραβιαστούν οι “κόκκινες γραμμές” που θέτει και σε διπλωματικό επίπεδο. Υπογραμμίζει δε, ότι μεγάλο μέρος των στρατιωτικών δυνάμεων που “κατασκηνώνουν” στα σύνορα με την Ουκρανία βρισκόταν ήδη εκεί, ενώ το σύνολο αυτών, δεν βρίσκεται σε επιθετική διάταξη.

Όμως είναι ξεκάθαρο ότι η Ρωσία επιθυμεί να εντυπωσιάσει με την στρατιωτική παρουσία κι ετοιμότητά της, καθώς και να λειτουργήσει αποτρεπτικά προς ενδεχόμενες πρωτοβουλίες της Δύσης. Επί του παρόντος, χωρίς τα ρωσικά στρατεύματα να βρίσκονται τοποθετημένα σε θέση μάχης και παρά τις προσπάθειες του ουκρανικού στρατού να ανασυνταχθεί, πολλοί εκτιμούν ότι η Μόσχα διαθέτει το στρατηγικό πλεονέκτημα ώστε να διεξάγει, εάν το επιθυμεί, μία αστραπιαία επίθεση.