Με βάσεις και Brexit αντεπιτίθεται η Λευκωσία στο Λονδίνο

Οι εξελίξεις στο θέμα του Μαυρικίου και του Brexit είναι δύο πεδία στα οποία θα κινηθεί η Λευκωσία αυτή την περίοδο, ως απάντηση στις ενέργειες του Λονδίνου αναφορικά με τις τουρκικές προκλήσεις. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι σφόδρα ενοχλημένη με τη βρετανική στάση, όπως αυτή εκφράσθηκε από τον υπουργό Ευρώπης, Άλαν Ντάνκαν. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι ο Ντάνκαν στις 14 Μαΐου είχε δηλώσει πως «η θέση του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ότι, σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, διερευνητικές γεωτρήσεις δεν πρέπει να προχωρούν σε καμία περιοχή όπου η κυριαρχία είναι υπό αμφισβήτηση».

Η κυπριακή κυβέρνηση θεωρεί την τοποθέτηση του Βρετανού αξιωματούχου ως συγκάλυψη των πειρατικών ενεργειών της κατοχικής Τουρκίας, που αποκλίνει από την κοινή θέση της ΕΕ. Ξεκαθαρίζει πως δεν είναι αρμοδιότητα του Λονδίνου να καθορίζει ΑΟΖ και κυριαρχικά δικαιώματα στην Κύπρο. Ως εκ τούτου, φαίνεται στη βάση αυτών των εξελίξεων να αγγίζει το θέμα των βρετανικών βάσεων, ενώ θα αλλάξει τη στάση της και στη διαδικασία εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ.

Το Λονδίνο μετά από την περίοδο σιωπής που τήρησε για τις τουρκικές προκλήσεις, την εισβολή της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ, τοποθετήθηκε, διά του Ντάνγκαν, αμφισβητώντας ουσιαστικά τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου. Σύμφωνα με πληροφορίες, μετά την εξέλιξη αυτή, επανέρχεται μέσω Μαυρίκιου, θέμα βάσεων, ένα ζήτημα το οποίο δεν θέλει να αγγίξει το Λονδίνο.

Ωστόσο, φαίνεται ότι η δήλωση του Βρετανού αξιωματούχου έχει επισπεύσει την αξιοποίηση της απόφασης του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για τον Μαυρίκιο. Η γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου, της 25ης Φεβρουαρίου, σημειώνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει την υποχρέωση να τερματίσει τη διοίκηση του αρχιπελάγους Τσάγκος και μάλιστα το συντομότερο δυνατό καθώς η αποαποικιοποίηση δεν διενεργήθηκε νόμιμα. Η στρατιωτική παρουσία των Βρετανών στον Μαυρίκιο, όπως και στην Κύπρο, με τις στρατιωτικές βάσεις, θεωρείται εφεξής παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου. Σημειώνεται συναφώς ότι τη γνωμοδότηση αιτήθηκε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ (ψήφισμα 71/292, 22 Ιουνίου 2017).

Σύμφωνα με πληροφορίες, την ερχόμενη Τετάρτη 22 Μαΐου, θα συζητηθεί στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ψήφισμα που προωθεί ο Μαυρίκιος, σύμφωνα με το οποίο θα καλείται η Βρετανία να εγκαταλείψει εντός έξι μηνών τη χώρα. Η Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία παρουσιάσθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου και με την παρέμβασή της ενίσχυσε σημαντικά την υπόθεση του Μαυρίκιου, θα βοηθήσει και αυτή την προσπάθεια ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης.

Νομικά εργαλεία

Σημειώνεται συναφώς πως το Λονδίνο θεωρεί τη γνωμοδότηση μη δεσμευτική. Στην περίπτωση, όμως, που θα εγκριθεί ψήφισμα τα δεδομένα αλλάζουν. Η Βρετανία έχει δίπλα της τους Αμερικανούς, οι οποίοι επιχειρούν να δημιουργήσουν λόμπι. Είναι σαφές πως την ερχόμενη Τετάρτη θα δοθεί μεγάλη μάχη, καθώς επηρεάζονται κι άλλες χώρες από την έκβαση της υπόθεσης.

Πέραν από τη συζήτηση στη Γενική Συνέλευση και ενδεχομένως και του ψηφίσματος του ΟΗΕ, στη Λευκωσία έχουν και νομικά εργαλεία αξιοποίησης της γνωμοδότησης. Το ερώτημα είναι κατά πόσο θα προχωρήσει η Κυπριακή Δημοκρατία να ανοίξει θέμα βρετανικών βάσεων και να επιμένει, ή θα χρησιμοποιήσει το θέμα αυτό ως εργαλείο πίεσης προς το Λονδίνο για να αλλάξει τη στάση του. Έχει αποδειχθεί διαχρονικά πως η Βρετανία ενοχλείται σφόδρα όταν ξεκινά συζήτηση για τις βάσεις κι αυτό το γνωρίζουν στη Λευκωσία πολύ καλά.

Σημειώνεται πως πριν την εισβολή του τουρκικού γεωτρύπανου «Πορθητής» στην κυπριακή ΑΟΖ, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης απέστειλε προληπτικά επιστολές ενημέρωσης και καταγγελίας της Τουρκίας για τις προθέσεις της, προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ και τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Μεταξύ των αποδεκτών των επιστολών ήταν και η Βρετανίδα Πρωθυπουργός, Τερέζα Μέι, η οποία πριν απαντήσει θα πάρει νέα επιστολή με αφορμή τις δηλώσεις Ντάνκαν.

Brexit;

Το δεύτερο πεδίο στο οποίο η Λευκωσία προτίθεται να κινηθεί είναι το Brexit. Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων στην ΕΕ αλλά και σε σχέση με το καθεστώς των βάσεων, η Κυπριακή Δημοκρατία επέδειξε υπερβολική διάθεση να διευκολύνει τη Βρετανία. Δεν πρόβαλε εμπόδια, αν και θα μπορούσε. Σημειώνεται συναφώς ότι οι αποφάσεις για το Brexit προϋποθέτουν ομοφωνία και ως εκ τούτου κάθε κράτος-μέλος έχει το δικαίωμα του βέτο.

Αύριο Δευτέρα, πάντως, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θα δεχθεί τον διαπραγματευτή της ΕΕ για το Brexit Μισέλ Μπαρνιέ και αναμένεται πως θα συζητηθούν και κυπρογενή ζητήματα, αλλά και γενικότερα το θέμα που απασχολεί την Ένωση, λόγω των αλλοπρόσαλλων χειρισμών του Λονδίνου στις διαπραγματεύσεις εξόδου. Είναι σαφές πως στη Λευκωσία θεωρούν πως δεν έχουν άλλη επιλογή από το να προχωρήσουν με κινήσεις αντίδρασης για να στείλουν το μήνυμα προς το Λονδίνο, το οποίο ενώ αντιμετωπίζει τόσα προβλήματα (Brexit, εσωτερικά) όταν πρόκειται για την Κύπρο σπεύδει να κάνει υπονομεύσεις και να βάζει τρικλοποδιές.

Το θέμα των βάσεων είναι πολύ δημοφιλές στην κυπριακή κοινή γνώμη. Θεωρούνταν πάντα ξένο σώμα, περιοχή υπό κατοχή και ενίοτε η παρουσία τους αντιμετωπίζετο ως προσωρινή. Αυτά σε επίπεδο πολιτών. Στο πολιτικό επίπεδο αυτό δεν ισχύει. Διαπιστώνεται μια ατολμία από τις εκάστοτε κυβερνήσεις να ανοίξουν μέτωπο με τη Βρετανία. Αυτή τη φορά υπάρχουν περισσότερα εργαλεία και κίνητρα.

Για να αξιοποιηθούν, όμως, χρειάζεται πολιτική βούληση. Επί τούτου θα κριθεί και κυβέρνηση Αναστασιάδη. Θα αποδείξει εάν οι κινήσεις που γίνονται είναι μπλόφα, τακτικισμοί, ή αποτελούν πολιτική επιλογή που θα συνεχισθεί μέχρι τέλους. Το θέμα θα μπορούσε να ανοίξει κατά τις συζητήσεις για το Brexit, δεν έγινε όμως και η ευκαιρία χάθηκε.