Μέσω Κριμαίας η απάντηση Ερντογάν στον Πούτιν – Ξεφεύγει από την Ιντλίμπ η αντιπαράθεση

Σε οριακό σημείο δείχνουν να οδηγούνται οι σχέσεις Πούτιν-Ερντογάν, με αφορμή, για άλλη μία φορά, την κατάσταση στην βορειοδυτική Συρία και ιδιαίτερα στην επαρχία της Ιντλίμπ. Μια περιοχή, η οποία αποτελεί το τελευταίο προπύργιο των τζιχαντιστών, είναι όμως παραλλήλως ζωτικής σημασίας για το απώτερο σχέδιο του Ρώσου προέδρου, να ενώσει την συριακή επικράτεια υπό τη σκέπη του Άσαντ.

Παρά την ρωσοτουρκική συμφωνία για τη δημιουργία αποστρατικοποιημένης ζώνης, οι συγκρούσεις δεν σταμάτησαν ποτέ στην συγκεκριμένη περιοχή και τις τελευταίες ημέρες οι δυνάμεις της Δαμασκού κατάφεραν να προωθηθούν σε στρατηγικής σημασίας σημεία. Στο πλαίσιο αυτής της εξαιρετικά ταχείας προέλασής του, ο συριακός στρατός κατέλαβε την περασμένη εβδομάδα την εμβληματική για τους αντιφρονούντες πόλη Μααρέτ αλ Νούμαν και βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από την ανακατάληψη της επίσης στρατηγικής πόλης Σαρακέμπ.

Οι ενέργειες αυτές, με τις οποίες ο στρατός του Άσαντ ενώνει ουσιαστικά τη Δαμασκό με την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Συρίας, το Χαλέπι, προκάλεσαν τις αντιδράσεις της Άγκυρας και προσωπικά του Ερντογάν. Το ποτήρι, ωστόσο, δείχνει να ξεχείλισε σήμερα με τον βομβαρδισμό τουρκικών θέσεων στην περιοχή, τα περίφημα παρατηρητήρια των Τούρκων, οι οποίοι υποτίθεται ότι θα διαχώριζαν τζιχαντιστές και αντάρτες από τις συριακές δυνάμεις.

Μήνυμα Πούτιν: Θα με ρωτάς

Στην επίθεση αυτή, κατά την οποία σκοτώθηκαν έξι Τούρκοι στρατιωτικοί, οι τουρκικές δυνάμεις απάντησαν με πλήγματα θέσεων του συριακού στρατού. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Άγκυρα στηρίζει τα υπολείμματα των Σύρων αντικαθεστωτικών ανταρτών που έχουν καταφύγει στην περιοχή και δρουν πλέον ως παραστρατιωτικές συμμορίες, ενώ η Μόσχα στηρίζει σθεναρά τις δυνάμεις του συριακού στρατού.

Οι εξελίξεις επί του πεδίου προκάλεσαν την αντιπαράθεση Τουρκίας-Συρίας, με τον Ερντογάν να καλεί τη Ρωσία να μην «εμποδίσει» την απάντηση της Άγκυρας. Η Μόσχα, ωστόσο, εκτός από την στήριξή της στον Άσαντ, είναι και ο “εγγυητής” ότι δεν θα υπάρξει άμεση εμπλοκή των τουρκικών και των συριακών δυνάμεων. Με αυτό το πνεύμα έδωσε, άλλωστε, την έγκρισή της για την δημιουργία της περίφημης “ζώνης ασφαλείας” στα ανατολικά τμήματα του συριακού βορρά.

Σύμφωνα με την Άγκυρα και τον Ερντογάν, οι τουρκικές δυνάμεις ανταπέδωσαν τα πυρά πυροβολικού που δέχθηκαν και κατέστρεψαν στόχους του συριακού στρατού στην Ιντλίμπ, χωρίς να διευκρινίζουν όμως τι ακριβώς έπληξαν. Ο Τούρκος πρόεδρος, ο οποίος είχε απειλήσει ήδη από την Παρασκευή ότι η Τουρκία δεν αποκλείεται να αναλάβει νέα στρατιωτική επιχείρηση μετά την επέλαση των Σύρων, κατηγορεί παραλλήλως την Ρωσία ότι παραβιάζει την διμερή συμφωνία για την αποκλιμάκωση της έντασης στην Ιντλίμπ.

Την απάντηση του Πούτιν στον Ερντογάν την έδωσε το ρωσικό υπουργείο Άμυνας, το οποίο, λίγο έως πολύ, είπε στον Τούρκο πρόεδρο ότι “τις έφαγε” γιατί “δεν ρώτησε”. Στην ανακοίνωση που εξέδωσε ανέφερε ξεκάθαρα ότι οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις δέχθηκαν τα πυρά του συριακού στρατού, επειδή η Άγκυρα δεν ενημέρωσε τη Μόσχα για τις στρατιωτικές πρωτοβουλίες της στην περιοχή.

Πλήρες “άδειασμα” Ερντογάν 

Οι Ρώσοι “άδειασαν” όμως τον Ερντογάν και για τους ισχυρισμούς του ότι τουρκικά F-16 έπληξαν στόχους των Σύρων. Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ήταν κατηγορηματικό στην ανακοίνωσή του, υπογραμμίζοντας ότι δεν υπήρξε παραβίαση των συριακών συνόρων από την τουρκική Πολεμική Αεροπορία και δεν καταγράφηκαν επιθέσεις εναντίον του συριακού στρατού.

Αξιοσημείωτο είναι ότι στο ρωσικό υπουργείο Άμυνας απάντησε ο εκπρόσωπος του κόμματος του Ερντογάν, για να υποστηρίξει ότι «η Τουρκία παρέχει τακτική και άμεση πληροφόρηση στη Ρωσία». Σε μια προσπάθεια αναβάθμισης της τουρκικής αντίδρασης πάντως, ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου, Ομέρ Τσελίκ, δήλωσε ότι η Άγκυρα περιμένει από τη Μόσχα να μην προστατεύσει το συριακό καθεστώς μετά την επίθεση εναντίον του τουρκικού παρατηρητηρίου.

Ο ίδιος διαμήνυσε ότι «συνομιλητής» της Άγκυρας δεν είναι η Ρωσία, αλλά ο Άσαντ, και κάλεσε τη Μόσχα να μην επιχειρήσει να εμποδίσει την Τουρκία. Το Κρεμλίνο από την πλευρά του περιορίστηκε να εκφράσει την ανησυχία του για την «δράση οργανώσεων μαχητών» στην Ιντλίμπ, χωρίς να ξεκαθαρίζει αν εννοεί τους τζιχαντιστές ή τις παραστρατιωτικές οργανώσεις Σύρων ανταρτών που στηρίζονται από τον τουρκικό στρατό.

Το καλύτερο για το τέλος

Οι σχέσεις Άγκυρας-Μόσχας δεν είναι και οι καλύτερες το τελευταίο διάστημα και αυτό φαίνεται κυρίως στην συνεργασία τους στη Συρία. Η εξέλιξη αυτή είναι, βέβαια, απόρροια του γεγονότος, ότι πλέον γίνονται ξεκάθαρες οι προθέσεις όλων των μερών, μετά την ουσιαστική απομάκρυνση των Αμερικανών.

Ο Πούτιν θέλει να ενώσει την Συρία για λογαριασμό του Άσαντ, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να ανακαταλάβει από τους τζιχαντιστές, αν όχι ολόκληρη την επαρχία της Ιντλίμπ, το μεγαλύτερο μέρος της. Από την πλευρά του ο Ερντογάν επιδιώκει να παραμείνει και εκεί στο παιχνίδι, υποστηρίζοντας ότι έχει απομείνει από τους Σύρους αντικαθεστωτικούς αντάρτες.

Στο πλαίσιο αυτό είναι μονόδρομος για τον Τούρκο πρόεδρο οι περιορισμένες συγκρούσεις με τον στρατό του Άσαντ για να μπορέσει να κρατήσει τους αντικαθεστωτικούς και να τους χρησιμοποιεί για τον εκτοπισμό των Κούρδων ή ως μισθοφόρους στη Λιβύη. Κυρίως όμως θέλει να παραμείνει στην Ιντλίμπ γιατι γνωρίζει πολύ καλά ότι μια αποχώρησή του από αυτήν την επαρχία θα έθετε στην συνέχεια το θέμα της παρουσίας του στο Αφρίν.

Διάσταση θέσεων Τουρκίας-Ρωσίας υπάρχει όμως και στην αντιμετώπιση της λιβυκής κρίσης, όπου η Άγκυρα στηρίζει τον Σάρατζ και η Μόσχα, διπλωματικά τουλάχιστον τον στρατάρχη Χαφτάρ. Στην σύνοδο του Βερολίνου, άλλωστε, παρότι ο Πούτιν έβαλε τον Ερντογάν από την κεντρική πύλη, ο Τούρκος πρόεδρος δεν κατάφερε να πάρει όσα ήθελε.

Ίσως είναι και αυτός, πέρα από την ένταση στην Συρία, ένας λόγος που ο Ερντογάν κρατούσε το καλύτερο για το τέλος. Έτσι, λίγη ώρα πριν την αναχώρησή του για την Ουκρανία, έριξε την “βόμβα” ότι η Άγκυρα δεν θα αναγνωρίσει την «παράνομη», όπως την χαρακτήρισε, προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία. Έθεσε μάλιστα και θέμα Τατάρων στο οποίο του απάντησε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, υπενθυμίζοντάς του την ανοιχτή πρόσκληση του Πούτιν να επισκεφθεί την περιοχή.

Στο Κίεβο, ωστόσο, ο Ερντογάν θυμήθηκε πάλι την Ιντλίμπ, ενώ το θέμα συζήτησαν σε τηλεφωνική επικοινωνία τους οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών. Λαβρόβ και Τσαβούσογλου συμφώνησαν ότι πρέπει να τηρηθούν όσα συμφώνησαν Πούτιν και Ερντογάν στο Σότσι, τον Σεπτέμβριο του 2018. Υπογράμμισαν επίσης την αναγκαιότητα του ταχύτερου διαχωρισμού της μετριοπαθούς αντιπολίτευσης (Σύροι αντικαθεστωτικοί) από τους τρομοκράτες (τζιχαντιστές). Μια δουλειά δηλαδή που ο Πούτιν είχε αναθέσει σχεδόν έναν χρόνο πριν στον Ερντογάν, αλλά μέχρι στιγμής δεν έγινε.