Μετ’ εμποδίων ο αφοπλισμός του PKK

Η κεμαλική αντιπολίτευση επικεντρώνει την κριτική της, κυρίως, στο ζήτημα των κουρδικών οργανώσεων στη Συρία. Επισημαίνεται ότι τα παρακλάδια του PKK στη Συρία δεν περιλαμβάνονται στην υπό εξέλιξη διαδικασία αφοπλισμού και ειρήνευσης, κάτι που αποδίδεται σε “σιωπηρή” συμφωνία της Άγκυρας με διεθνείς παίκτες για αποδοχή κάποιου βαθμού αυτονομίας της Ροζάβα στη “νέα Συρία”.

Επιπλέον, επισημαίνονται εσωτερικές εντάσεις στο AKP (το κυβερνητικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) και διαφωνίες με το ΜΗΡ (Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης, κυβερνητικός εταίρος) για τη διαχείριση της διαδικασίας, κάτι που θεωρείται ότι ενέχει εθνικό ρίσκο.

Δυσλειτουργίες στη διαδικασία

Ο αρθρογράφος Mουράτ Γετκίν σημειώνει ότι, υπάρχουν πλέον σοβαρές ενδείξεις δυσλειτουργίας της διαδικασίας:

• Στις 25 Μαΐου, ο συμπρόεδρος του DEM (κουρδικό-κοινοβουλευτικό κόμμα) Tuncer Bakırhan, αντέδρασε σφοδρά σε δηλώσεις του Mehmet Uçum, συμβούλου του προέδρου Ερντογάν, ο οποίος αρνήθηκε την ύπαρξη πολιτικών κρατουμένων.
• Την ίδια μέρα, ο Orhan Miroğlu (AKP) αμφισβήτησε τον όρο που έθεσε ο Zafer Sarıkaya (AKP) περί “απαραίτητης προϋπόθεσης τον αφοπλισμό για τη συγκρότηση κοινοβουλευτικής επιτροπής”, λέγοντας ότι δεν μπορούν να εξαρτώνται τα δικαιώματα εκατομμυρίων από μια οργάνωση.

Ο Γετκίν τονίζει, επίσης, ότι:

• Στην ανακοίνωση του PKK δεν περιλαμβάνεται ρητά η δέσμευση για κατάθεση όπλων, παρά μόνο για “διάλυση” και “τερματισμό ένοπλου αγώνα”.
• Η δημοσιοποίηση, στις 21 Μαΐου, βίντεο με τον Murat Karayılan να αμφισβητεί τη διαδικασία και να δηλώνει ότι η συγκυρία είναι ευνοϊκή για ένοπλο αγώνα στη Μέση Ανατολή, έδειξε ξεκάθαρα έλλειψη συναίνεσης εντός της οργάνωσης.
• Εγείρονται ερωτήματα για το αν ο Οτσαλάν πράγματι ελέγχει τη διαδικασία ή αν πρόκειται για τακτικό ελιγμό. Δεν αποκλείεται εξωτερική στήριξη στον ένοπλο αγώνα από ΗΠΑ, Ιράν, Ισραήλ ή άλλες δυνάμεις.

 Διπλωματική κινητικότητα

Στις 14 Μαΐου, ο Τραμπ συγκάλεσε συνάντηση στο Ριάντ, με τηλεφωνική συμμετοχή Ερντογάν και τους ηγέτες ΗΠΑ, Σαουδικής Αραβίας και Συρίας. Στις 19 Μαΐου, ο επικεφαλής της ΜΙΤ, Ιμπραήμ Καλίν, συναντήθηκε με τον Σύρο πρόεδρο αλ- Σαράα στη Δαμασκό. Στην Ουάσινγκτον, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Νούχ Γιλμάζ, συμμετείχε σε συνεδρίαση της νέας Ομάδας Εργασίας ΗΠΑ–Συρίας.

Επιλέον, ο Τραμπ διόρισε αιφνιδιαστικά τον Πρέσβη των ΗΠΑ στην Άγκυρα, Τόμας Μπαράκ, ως Ειδικό Απεσταλμένο για τη Συρία, ενισχύοντας τη σύνδεση του κουρδικού με το συριακό. Ακολούθως, στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας στις 22 Μαΐου υπό τον Ερντογάν, τα πέντε από τα οκτώ σημεία της ανακοίνωσης αφορούσαν PKK, YPG και Συρία, με την επίβλεψη του αφοπλισμού να ανατίθεται στη ΜΙΤ.

Το Ιρακινό πεδίο

Παρότι η εστίαση των ΜΜΕ είναι στη Συρία, ο ρόλος του Ιράκ είναι κρίσιμος: Πρώτον, το PKK παραμένει εγκατεστημένο στο όρος Καντίλ στα σύνορα με Ιράν-Ιράκ για σχεδόν μισό αιώνα. Δεύτερον, η συμφωνία αφοπλισμού θα πρέπει να συμπεριλάβει την απομάκρυνση βάσεων, την τύχη της ηγεσίας και τις μελλοντικές πολιτικές/οικονομικές ρυθμίσεις. Τρίτον, ο Ιρακινός Πρωθυπουργός Al-Sudani εμφανίζεται επιφυλακτικός και προσεκτικός.

Στα φιλοκυβερνητικά μέσα παρατίθενται δηλώσεις πηγών ασφαλείας οι οποίες εμφανίζονται ως καλά πληροφορημένες για την κατάσταση στο έδαφος, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας “Τουρκία χωρίς Τρομοκρατία”.

Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται η εφημερίδα Türkiye:

• Tο 90% του SDF (Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, υπό κουρδική διοίκηση) και συναφών στοιχείων έχει αποδεχθεί, κατά τις πληροφορίες τους, τη νέα συριακή διοίκηση. Τα στοιχεία του YPG/PYD, που χαρακτηρίζονται ως παρακλάδια του PKK, φέρονται να αναμένεται πως θα παραδοθούν “καθώς δεν έχουν άλλη επιλογή ή ευκαιρία”.
• Η αποστράτευση του PKK, ωστόσο, απαιτεί χρόνο και δεν πρέπει να επισπευστεί τεχνητά. Όπως σημειώνεται, ο κατάλογος του οπλισμού της οργάνωσης είναι καταγεγραμμένος και “δεν θα υπάρξει πρόβλημα” στην παράδοσή του.
• Ο φράκτης Tishrin στον Ευφράτη, ο οποίος παρέχει νερό και ηλεκτρική ενέργεια σε μεγάλα τμήματα της Συρίας, χρησιμοποιείται, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ως μέσο εκβιασμού από το YPG/PYD, ωστόσο, “θα παραδοθούν κι αυτοί σύντομα, καθώς δεν έχουν άλλη επιλογή”.
• Η Τουρκία σχεδιάζει τη δημιουργία αεροπορικής, χερσαίας και ναυτικής βάσης στη Συρία, στο πλαίσιο του αγώνα κατά της τρομοκρατικής οργάνωσης DAESH. Όπως αναφέρεται, λειτουργεί ήδη ένας πενταμερής μηχανισμός συνεργασίας, με τη συμμετοχή της Τουρκίας και γειτονικών χωρών, ο οποίος συνεδριάζει κατά διαστήματα.
• Υπογραμμίζεται πως υπάρχει καλή συνεργασία με την ιρακινή διοίκηση στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας, ενώ από το Ιράν αναμένεται ακόμη περισσότερη υποστήριξη, η οποία μέχρι στιγμής “δεν έχει φτάσει στο επιθυμητό επίπεδο”.
• Προς επίλυση κρίσιμων θεμάτων σχετικών με τη Συρία, ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στην αναμενόμενη συνάντηση μεταξύ των Προέδρων Ερντογάν και Τραμπ. Οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι αυτή η συνάντηση θα επιφέρει σημαντικές εξελίξεις και “επίλυση πολλών ζητημάτων”.
• Τέλος, υποστηρίζεται ότι οι ΗΠΑ πρόκειται να αποχωρήσουν από τη Συρία, διατηρώντας μόνο μία συμβολική στρατιωτική παρουσία. Κατά τις πηγές, «ο Τραμπ δεν θεωρεί πλέον επωφελή την παρουσία των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή», αναγνωρίζοντας την «κυρίαρχη θέση της Τουρκίας στην περιοχή» και επιλέγοντας να αποφύγει μελλοντικά προβλήματα.

Υπενθυμίζεται, επίσης, η σύγκρουσή του με την CENTCOM κατά την πρώτη θητεία του, με τις πηγές να εκτιμούν ότι στη δεύτερη θητεία του, ο Τραμπ θα κινηθεί με μεγαλύτερη προσοχή.