Μετά τη νίκη του θα τολμήσει ο Σαλβίνι;

Το σενάριο κυκλοφορούσε εδώ και πολλούς μήνες. Πρόβλεπε μια θεαματική αύξηση του ποσοστού της Λέγκας στις ευρωεκλογές και την επόμενη ημέρα ο Σαλβίνι να προκαλεί κυβερνητική κρίση και να οδηγεί την Ιταλία σε πρόωρες εκλογές. Τώρα η θεαματική αύξηση επιβεβαιώθηκε: η Λέγκα, που είχε πάρει το 17% στις περσινές εθνικές εκλογές, έκανε ένα μεγάλο άλμα έως το 34% εξασφαλίζοντας την περιζήτητη πρώτη θέση στον πολιτικό χάρτη της Ιταλίας.

Οι ψήφοι βεβαίως προέρχονταν σε μεγάλο ποσοστό από το Κίνημα 5 Αστέρων που από το περσινό 32% τώρα κατέρρευσε στο 17%. Ένα μέρος των ψηφοφόρων του Μπέπε Γκρίλο φαίνεται επίσης να επέστρεψε στο κόμμα προέλευσης, αφού το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα πέρασε από το περσινό 18% στο 22,7%. Συνέβαλε βεβαίως και ο νέος ηγέτης του κόμματος, ο πρώην περιφερειάρχης Λατίου Νικόλα Τζινγκαρέτι, αλλά ο κύριος λόγος ήταν η παταγώδης αποτυχία του πειράματος «ψηφιακής άμεσης δημοκρατίας» που ευαγγελιζόταν ο Μπέπε Γκρίλο.

Τώρα το θέμα που κυριάρχησε στην προεκλογική περίοδο στην Ιταλία επανήλθε δυναμικά στο προσκήνιο και όλοι αναρωτιούνται: θα το κάνει το μεγάλο βήμα ο Σαλβίνι; Θα προκαλέσει πρόωρες εκλογές ώστε να σχηματίσει νέα κυβέρνηση, με επικεφαλής τον ίδιο και τη στήριξη του Μπερλουσκόνι και του μικρού ακροδεξιού κόμματος Αδελφοί της Ιταλίας της Τζόρτζα Μελόνι, μέχρι χθες κάτω από την σκιά του Cavaliere;

Μία ισχυρή ένδειξη είναι πως το σενάριο αυτό ουσιαστικά επισημοποιήθηκε από τον άνθρωπο που θεωρείται το δεξί χέρι του Ιταλού υπουργού Εσωτερικών. Ονομάζεται Τζανκάρλο Τζορτζέτι και είναι υφυπουργός Προεδρίας της Κυβέρνησης, ουσιαστικά ο τοποτηρητής του Σαλβίνι στην πρωθυπουργία, γεγονός που καθιστά σιβηρικές τις σχέσεις του με τον πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε.

Λίγες μέρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, σε συνέντευξη τύπου στους ξένους ανταποκριτές, ο Τζορτζέτι μίλησε έξω από τα δόντια: «Η αλήθεια είναι πως η κυβέρνηση έχει τελειώσει», δήλωσε κοφτά, προσθέτοντας με εμφανή αποστροφή πως «οι κυβερνητικοί ανασχηματισμοί είναι πράγματα που ανήκουν στον περασμένο αιώνα».

Σχέσεις σε οριακό σημείο

Ενώ γράφονται αυτές οι γραμμές, ο Σαλβίνι και οι πολύ στενοί συνεργάτες του υπολογίζουν σε πόσες έδρες στο εθνικό Κοινοβούλιο αντιστοιχούν τα αποτελέσματα τω ευρωεκλογών για να δουν αν το εγχείρημα είναι εφικτό ή όχι. Η αλήθεια είναι πως το Forza Italia του γηραιού πλέον Μπερλουσκόνι πάει από το κακό στο χειρότερο: από το περσινό 14% τώρα έπεσε στο 8,8%. Ενώ η Μελόνι στις περσινές εκλογές πήρε μόλις το 4,3%, αλλά φέτος ευνοήθηκε από τον δεξιό άνεμο που πνέει στην Ιταλία και την Ευρώπη και σημείωσε μικρή άνοδο στο 6,5%.

Είναι επίσης αλήθεια ότι οι σχέσεις μεταξύ των δυο κυβερνητικών συμμάχων έχουν φτάσει πλέον σε οριακό σημείο. Για ψηφοθηρικούς λόγους, ο Σαλβίνι ήθελε να φτάσει την Κυριακή των εκλογών με ένα νέο υπουργικό διάταγμα για θέματα δημόσιας τάξης. Το θέμα καθυστέρησε πάνω από δυο μήνες αφού τα άρθρα του γράφονταν και ξεγράφονταν, λίγο διότι υπήρχαν διατάξεις αντικανονικές και λίγο διότι οι υπουργοί του Κινήματος 5 Αστέρων δεν ήταν και τόσο πρόθυμοι να παίξουν το παιχνίδι του Σαλβίνι.

Τελικά φαίνεται πως υπάρχει ένα τελικό κείμενο με 12 αντί για 18 άρθρα. Προβλέπει πρόστιμα δεκάδων χιλιάδων ευρώ για όποιο πλοίο εισέρχεται στα ιταλικά χωρικά ύδατα παραβιάζοντας τις απαγορεύσεις. Τα πρόστιμα θα τα επιβάλει ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών και όχι η δικαιοσύνη, αφού μέχρι τώρα οι Iταλοί δικαστές ακύρωσαν και νομικά και έμπρακτα κάθε προσπάθεια του γραμματέα της Λέγκας να σταματήσει τα πλοία που μεταφέρουν ναυαγούς μετανάστες και πρόσφυγες.

Θα προβλέπεται επίσης ποινή φυλάκισης σε όποιον υβρίζει δημόσιο λειτουργό που κάνει το καθήκον του, δηλαδή την αστυνομία. Προβλέπεται επίσης εντατικοποίηση της διαδικασίας επαναπατρισμού των μεταναστών στις χώρες (κυρίως της Αφρικής) που έχουν υπογράψει τη σχετική διμερή σύμβαση με την Ιταλία. Κρίμα όμως που για τον επαναπατρισμό των μεταναστών οι σύμμαχοι του Σαλβίνι στην κυβέρνηση απέσπασαν από το δημόσιο ταμείο μόνον δυο εκατομμύρια ευρώ, ενώ ο υπουργός Εσωτερικών απαιτούσε τουλάχιστον εκατό εκατομμύρια.

Προγραμματική συνεργασία

Και το Κίνημα 5 Αστέρων έχει εξαντλήσει τις αντοχές του απέναντι στον ενοχλητικό κυβερνητικό εταίρο που, ήταν εμφανές ευθύς εξ αρχής, του έκλεψε την παράσταση και τους ψηφοφόρους. Το κίνημα του Μπέπε Γκρίλο και του Λουίτζι Ντι Μάιο δεν άλλαξε στάση στο μεταναστευτικό: ο υπουργός υποδομών, Ντανίλο Τονινέλι, στη δικαιοδοσία του οποίου βρίσκονται τα λιμάνια και η ακτοφυλακή, σχολίασε το νέο διάταγμα με μια γενικόλογη δήλωση, χωρίς να αναλάβει δεσμεύσεις.

«Τα λιμάνια θα παραμείνουν ανοιχτά σε όσους έχουν δικαίωμα να εισέρχονται σύμφωνα με τη διεθνή νομοθεσία» είπε ο Τονινέλι. Πρόσθεσε αμέσως όμως ότι αναμένει μετά το καλοκαίρι «να βελτιωθεί το σύστημα των επαναπατρισμών», που σημαίνει ότι το συνολικό κόστος θα πρέπει να το αναλάβει το υπουργείο Εσωτερικών του Σαλβίνι.

Ότι το κλίμα είναι έτοιμο για κυβερνητική κρίση το δείχνουν και οι κινήσεις της αντιπολίτευσης. Από την πλευρά του, ο νέος ηγέτης του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος Νικόλα Τζινγκαρέτι δεν απέκλεισε «κάποιου είδους προγραμματική συνεργασία» με το Κίνημα 5 Αστέρων, προκαλώντας την οργισμένη αντίδραση του πρώην πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι.

Ο Τζινγκαρέτι έχει παραλάβει ένα κόμμα σε κατάσταση ημιδιάλυσης και ιδεολογικής σύγχυσης. Γνωρίζει καλά πως η μικρή ανάκαμψη της Κυριακής οφείλεται στο γεγονός ότι το Δημοκρατικό Κόμμα διαθέτει νέο και άφθαρτο ηγέτη, αλλά δεν ξεχνά το γεγονός ότι στις ευρωεκλογές του 2014 ο νέος και άφθαρτος τότε Ρέντσι είχε επιβραβευτεί με ένα θεαματικό 40% που πολύ γρήγορα εξανεμίστηκε.

Ένα άλλο μεγάλο εμπόδιο στις πρόωρες εκλογές είναι η οικονομία. Το πρώτο τρίμηνο του έτους, η Ιταλία μπήκε επισήμως σε ύφεση, ενώ το spread εξακολουθεί να κινείται γύρω στις 300 μονάδες και η Ευρωζώνη απειλεί πλέον ανοιχτά να ενεργοποιήσει τον γνωστό και στα μέρη μας «κόφτη».

Επίσης, το ιταλικό πολιτικό σύστημα επιτρέπει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Σέρτζο Ματαρέλα να δώσει εντολή σε όποιον εκείνος θεωρεί ικανό να εξασφαλίσει ψήφο εμπιστοσύνης. Και, από αριθμητική άποψη, το Κίνημα 5 Αστέρων θα μπορούσε ενδεχομένως να κυβερνήσει με το Δημοκρατικό Κόμμα. Σε αυτή την περίπτωση, η παραίτηση του Σαλβίνι και η αποχώρηση της Λέγκας από την πλειοψηφία θα μπορούσε να μετατραπεί σε μπούμερανγκ.