Μήνυμα της Ινδίας από την Κίνα προς την Ουάσινγκτον

Το τελευταίο διάστημα και επ’ αφορμή των προσπαθειών για τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, μια από τις σημαντικότερες ειδήσεις αφορούσε την επιβολή σκληρών αμερικανικών δασμών στην Ινδία, λόγω των εμπορικών συναλλαγών της με τη Ρωσία στον ενεργειακό τομέα. Επρόκειτο για ένα τιμωρητικής φύσεως μέτρο, με τη δικαιολογία ότι αυτό το αμοιβαία επικερδές εμπόριο συντηρεί και τροφοδοτεί τη ρωσική πολεμική μηχανή, καθώς επενδύει στην αμυντική της βιομηχανία τα κέρδη, ενώ παράλληλα αποκρούει τον συνολικότερο οικονομικό πόλεμο που υφίσταται μέσω των δυτικών κυρώσεων.

Η σύνοδος του SCO αποτέλεσε το πλέον πρόσφορο έδαφος για την απάντηση των Ινδών. Ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, χωρίς να σχολιάσει επισήμως όλο αυτό το διάστημα την αμερικανική απόφαση, επέλεξε να δώσει την απάντησή του στην πράξη, κατά τη διάρκεια της συνάντησης με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν. Η εικόνα και τα λόγια που χρησιμοποιήθηκαν, αποτελούν αδιάψευστο μάρτυρα του συμπεράσματος, όπως αυτό αποτυπώνεται στην εισαγωγική παράγραφο. Παρόλο που η Ινδία θα παραμείνει ανοιχτή στη συνεννόηση με τις ΗΠΑ…

Ινδία και Ρωσία σε ολοένα στενότερη σχέση

Στη διμερή συνάντηση και τις συνομιλίες που είχαν στην πόλη-λιμάνι Τιαντζίν της Κίνας, στο περιθώριο της συνόδου του SCO, o Ινδός άκουσε τον Ρώσο να τον αποκαλεί “αγαπητό φίλο” και να δηλώνει ότι οι διμερείς σχέσεις αναπτύσσονται δυναμικά. Σύμφωνα με βίντεο που έδωσε στη δημοσιότητα το Κρεμλίνο όπου αποτυπώνεται το προδήλως θετικό κλίμα, ο Μόντι απάντησε, εκφράζοντας την ελπίδα σύντομου τερματισμού του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας. Φρόντισε να προσθέσει όμως, ότι οι δυο χώρες στέκονται η μία στο πλευρό της άλλης στις δύσκολες στιγμές! Και ως “κερασάκι”, μετέφερε τον Μόντι με το προεδρικό αυτοκίνητο!

Όπως δηλαδή είχε πράξει ο Τραμπ με τον Πούτιν. Η σημειολογία και τα έμμεσα μηνύματα είναι πολλαπλά. Όπως δεν απαγορεύεται η θερμή προσωπική σχέση του Αμερικανού και του Ρώσου, παρά τις μεγάλες διαφωνίες, έτσι δεν μπορεί να “απαγορευτεί” και αυτή μεταξύ του Ρώσου και του Ινδού. Πολλώ δε μάλλον… να τιμωρείται!

Παρεμπιπτόντως, εάν η -κατά φαντασίαν- ενωμένη Ευρώπη διέθετε αυτοσεβασμό, συν σοβαρή και βιώσιμη στρατηγική στο ζήτημα της Ουκρανίας, θα έπρεπε να αντιδράσει στις αβρότητες Τραμπ-Πούτιν στην Αλάσκα. Όχι να παραβρεθεί στον Λευκό Οίκο με τους όρους που πρόδιδαν οι φωτογραφίες από τη συνάντηση. Η αποδοχή τους όμως πέρασαν μήνυμα για το πώς αντιλαμβάνεται η Γηραιά Ήπειρος τα ζητήματα της άτυπης πλανητικής ιεραρχίας. Η σημερινή Ευρώπη, δυστυχώς, γνωρίζει ότι δεν ανήκει στην άτυπη “super league” όπου συμμετέχουν οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ρωσία, αλλά έστω δευτερευόντως και η Ινδία.

Όπως απέδειξε η στάση του Πούτιν απέναντι στον Μόντι, σε αυτή την “πρώτη κατηγορία” πρέπει να γίνεις αποδεκτός, επιβάλλοντας στην πράξη την παρουσία σου. Αυτό το έχει αποδεχτεί και η Κίνα, παρόλο που η Ινδία είναι γεωστρατηγικός ανταγωνιστής με τον οποίο έχουν συγκρουστεί και στρατιωτικά στο παρελθόν (1962 και το 2020 στα Ιμαλάια σε μια περιορισμένη σύγκρουση), ενώ στο ζήτημα των σχέσεων Ινδίας-Πακιστάν, το Πεκίνο είναι στρατηγικός σύμμαχος του Ισλαμαμπάντ.

Οι ΗΠΑ αντιδρούν, αλλά…

Η Ουάσινγκτον δείχνει να δυσφορεί με τη συμπερίληψη του Νέου Δελχί. Η συμμετοχή του όμως επιβάλλεται από τους άλλους δυο. Το αποτέλεσμα αυτό αποδεικνύει την ορθότητα της ινδικής στρατηγικής να μετατρέψει μεταψυχροπολεμικά την χώρα ως ένα είδος “γεωπολιτικού επάθλου”. Η Ινδία αρνείται να συνταχθεί με οποιονδήποτε, χωρίς όμως και να αποκλείει κανέναν. Αυτό το θεωρεί δικαίωμα και το προασπίζει.

Με τον τρόπο αυτό, χωρίς να το διατυμπανίζει, το Νέο Δελχί έχει προκαλέσει έναν άτυπο ανταγωνισμό, κυρίως ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και τη Μόσχα για το ποιος θα έχει μεγαλύτερη επιρροή. Ένας πρόεδρος της ιδιοσυγκρασίας του Τραμπ, αυτό δεν μπορεί να το χωνέψει εύκολα, με αποτέλεσμα να προχωρήσει στην αψυχολόγητη και τακτικής εμβέλειας ενέργεια επιβολής των δασμών. Η Ινδία αντιμετώπισε την επιβολή τους με απόλυτη ψυχραιμία, γνωρίζοντας ότι η πραγματικότητα είναι αδυσώπητη. Η ρεαλιστική αποτίμηση της κατάστασης υποδεικνύει ότι είναι απλά θέμα χρόνου προτού η αμερικανική απόφαση φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που προσδοκούν οι εμπνευστές της. Οι δε αρνητικές συνέπειες δεν περιορίζονται αποκλειστικά στις σχέσεις με τη Ρωσία, αλλά επεκτείνονται και στην Κίνα.

Το κοινό συμφέρον των δυο χωρών είναι η άρνηση να αποδέχονται υποδείξεις και εντολές από οποιονδήποτε. Αντιλαμβανόμενες τα όρια, έχουν τοποθετηθεί για τον υπό ανάδυση πολυπολικό κόσμο. ΗΠΑ και Κίνα απέχουν πολύ από τον τρίτο σε όρους ισχύος. Τουλάχιστον όμως προς ώρας, η επιλογή του Πεκίνου δεν είναι ένας νέος διπολισμός. Ρεαλιστικά προσεγγίζοντας το ζήτημα, θεωρεί, ότι σε αυτό το τραπέζι της “super league” έχουν θέση και άλλες δυνάμεις.

Εξάλλου, η πραγματική ισχύς αποδεικνύεται επί το πεδίου. Στο σημερινό κόσμο, όσο ισχυρός και αν είναι κάποιος, εάν προκληθούν αντισυσπειρώσεις μπορούν να τον εξισορροπήσουν. Αν όχι, να τον εξουδετερώσουν. Επί του προκειμένου, η Κίνα και η Ινδία δεν θα σταματήσουν να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο επειδή η Ουάσινγκτον επιχειρεί να το πετύχει διά της μεθόδου του πειθαναγκασμού και του εκφοβισμού. Διαμηνύουν στην πράξη, ότι είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν τις πιέσεις.

Στο βάθος η… Κίνα!

Η στάση των ΗΠΑ όμως, δείχνει πλέον να προσδίδει δυναμική σε μια τάση επαναπροσέγγισης ανάμεσα στο Νέο Δελχί και το Πεκίνο που είχε διαφανεί από τη συνάντηση των δυο ηγετών τον Οκτώβριο του 2024 στο Καζάν της Ρωσίας. Λίγο πριν αναλάβει τα ηνία στις ΗΠΑ ο Τραμπ. Δηλαδή, εκτός από τη Ρωσία οι Αμερικανοί πλέον “ρίχνουν στην αγκαλιά” των Κινέζων και τους Ινδούς!

Τα λόγια του Κινέζου προέδρου κατά τη συνάντηση με τον Ινδό πρωθυπουργό ήταν απολύτως χαρακτηριστικά: Ο κόσμος αλλάζει, έχει έρθει η ώρα ο δράκος και ο ελέφαντας να πορευθούν μαζί. Αντιπροσωπεύουμε τρία δισεκατομμύρια πληθυσμό! Δεν είναι απαραίτητο αυτό να συμβεί ανάμεσα στις δυο χώρες. Οι αναφορές όμως αυτές δείχνουν τάση… Προς το παρόν, ανακοίνωσαν την επανέναρξη των απευθείας πτήσεων ανάμεσα στις δυο χώρες που είχαν ανασταλεί την τελευταία πενταετία.

Και δεν είναι μόνο το ζήτημα του ρωσικού πετρελαίου και των δασμών που επιβλήθηκαν. Οι Ινδοί καταλογίζουν στους Αμερικανούς γενικότερη “αχαριστία” και μια στροφή τους προς το Πακιστάν. Εν ολίγοις, το Νέο Δελχί είναι δυσαρεστημένο με την Ουάσινγκτον και χωρίς υπερβολές φροντίζει διά των έργων να του το διαμηνύσει.

Κάπως έτσι δουλεύει το σημερινό διεθνές σύστημα. Και με την ευκαιρία, να θυμίσουμε ότι “το παρόν” στη σύνοδο του SCO έδωσε και ο Ερντογάν με το καθεστώς του παρατηρητή. Δεν αποτελεί υπερβολή να υπομνήσει κανείς, ότι αντιγράφει τη στρατηγική των Ινδών, επιχειρώντας να μετατρέψει την Τουρκία σε “γεωπολιτικό έπαθλο”. Η Ινδία όμως, εκτός από μεγαλύτερο μέγεθος, είναι και χώρα status quo. Δεν είναι αναθεωρητική.

…αλλά και η Ελλάδα με την Ινδία

Πάντως, στο πλαίσιο της ίδιας λογικής που διέπει τις σχέσεις μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, ο Ρώσος Πούτιν που συναντήθηκε με τον Ερντογάν, φρόντισε να υπερτονίσει τα θετικά των ρωσοτουρκικών σχέσεων, για να καταλήξει στη “στρατηγική ενεργειακή συνεργασία”! Και αντί για τις σχέσεις και τον εξοπλισμό των Ουκρανών, εξήρε τη διαθεσιμότητα για τουρκικό μεσολαβητικό ρόλο!

Όχι, δεν αποτελεί ούτε υποκρισία ούτε εθελοτυφλία της Ρωσίας, αλλά την σε τακτικό επίπεδο εξυπηρέτηση του εθνικού της συμφέροντος στην παρούσα συγκυρία. Για ποιον λόγο όμως τίθεται αυτό το ερώτημα; Λόγω της αναπτυσσόμενης στρατηγικής συνεργασίας Ελλάδας-Ινδίας. Εν ολίγοις, απαιτείται ελληνική στρατηγική, χωρίς ετεροκαθορισμούς και άνευ όρων παράδοση σε οποιονδήποτε. Η ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας απαιτεί ολιστική προσέγγιση…

Σε συνεργασία με το defencepoint