Μήνυμα του Ερντογάν στις Βρυξέλλες η προσβολή στην Ούρσουλα

Αντιδράσεις προκάλεσε στις Βρυξέλλες η προσβολή του Ερντογάν στο πρόσωπο της προέδρου της Κομισιόν και μέσω αυτής σε ολόκληρη την Ευρώπη, μετά το βίντεο στο οποίο φαίνεται ότι δεν είχε προβλεφθεί θέση για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δίπλα στον Τούρκο πρόεδρο και τον Σαρλ Μισέλ. Η τουρκική αυτή ενέργεια σχολιάζεται αρνητικά στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, καθώς αποτιμάται ως προσβολή. Περιέχει όμως και ένα πολιτικό μήνυμα προς την Ευρώπη.

Μετά την αρχική αμηχανία και, αφού κοντοστάθηκε όρθια για κάποια δευτερόλεπτα, βλέποντας τον Ερντογάν και τον Σαρλ Μισέλ να έχουν πάρει ήδη τις θέσεις τους, η πρόεδρος της Κομισιόν κάθισε απόμερα, σε έναν καναπέ. Είχε μάλιστα απέναντί της τον Τσαβούσογλου, ο οποίος, κατά το πρωτόκολλο βρίσκεται ιεραρχικά κάτω από την πρόεδρο της Κομισιόν.

Το γεγονός αυτό, ακόμη και αν συνέβη αθέλητα (κάτι το οποίο δεν φαίνεται πιθανό, είναι αναμφισβήτητα μια προσβολή για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν) για την Κομισιόν και για την ΕΕ ολόκληρη. Μάλιστα, το ότι συνέβη σε μια ιδιαίτερη συγκυρία, την ώρα δηλαδή που η ΕΕ θέτει θέμα δικαιωμάτων στην Τουρκία, εξαιτίας και της απόφασης του Ερντογάν να αποσύρει τη χώρα από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την πρόληψη της βίας κατά των γυναικών, δίνει στο γεγονός ιδιαίτερη σημασία.

Μετά την συνάντηση βέβαια, η πρόεδρος της Κομισιόν εξέφρασε την βαθιά ανησυχία της για αυτήν την απόφαση του Τούρκου προέδρου, τονίζοντας ότι «πρόκειται για την προστασία των γυναικών, την προστασία των παιδιών, είναι κατά της βίας και είναι σαφώς κακό σημάδι αυτήν την στιγμή». Η ίδια έσπευσε να προσθέσει ότι «τα θέματα που έχουν σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι διαπραγματεύσιμα».

Ερωτήματα για την στάση του Μισέλ

Ήδη πάντως, αρκετοί ευρωβουλευτές επικρίνουν την Τουρκία, συνδέοντας το περιστατικό στο παλάτι του Ερντογάν με την απόσυρση της Τουρκίας από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Ιδιαίτερα σχολιάζεται και η έκφραση «Εμμ …!» της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, την ώρα που στεκόταν όρθια απέναντι στους στρογγυλοκαθισμένους Ερντογάν και Μισέλ. Είναι το νέο μότο για την θέση ότι «η σχέση ΕΕ-Τουρκίας δεν πρέπει να διαμορφωθεί έτσι» έγραψε χαρακτηριστικά Γερμανός ευρωβουλευτής.

Ερωτήματα θέτουν όμως ευρωβουλευτές και για την στάση του Σαρλ Μισέλ. Μάλιστα η Ολλανδή φιλελεύθερη ευρωβουλευτής Σοφί Βελντ, αναρωτιέται γιατί ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου παρέμεινε «σιωπηλός» την ώρα που η συνάδελφός του στεκόταν όρθια και αμήχανη. Η στάση του Μισέλ προκαλεί όντως ερωτήματα, το πιθανότερο όμως είναι ότι ούτε ο ίδιος περίμενε προφανώς πως θα συμβεί κάτι τέτοιο.

Ανεξάρτητα όμως από το αν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ήταν ή όχι προετοιμασμένος για μια πρόκληση από πλευράς του Τούρκου προέδρου, παραμένει το ερώτημα γιατί δεν είπε κάτι εκείνη την στιγμή. Τι τον εμπόδιζε να πει ένα «κύριε πρόεδρε είναι και η πρόεδρος της Επιτροπής εδώ». Εάν φοβήθηκε την αντίδραση του Ερντογάν, τότε δεν κάνει για αυτήν την θέση. Εάν όμως είχε εντολές, ή έστω παραινέσεις να είναι “ευγενικός”, τότε τα πράγματα γίνονται χειρότερα για όλη την Ευρώπη.

Με δεδομένη την κατάσταση στο εσωτερικό της Τουρκίας και κυρίως επειδή είναι γνωστή η τυπολατρία του Ερντογάν, δεν είναι εύκολο να πιστέψει κανείς ότι το συγκεκριμένο γεγονός οφείλεται σε κάποιο λάθος. Αντιθέτως είναι πιο εύκολο να δεχθούμε ότι πρόκειται για ένα σαφές μήνυμα του Ερντογάν προς την Ευρώπη. Ένα μήνυμα που οι Ευρωπαίοι και πάλι δείχνουν να διαβάζουν λάθος.

Η σημειολογία της κίνησης Ερντογάν

Αν το πρόβλημα του Τούρκου προέδρου ήταν οι ευρωπαϊκές επικρίσεις για την αποχώρηση από τη Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών, το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Ερντογάν θα έκανε τεμενάδες στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Θα έκανε κάθε προσπάθεια δηλαδή να αντιστρέψει το κλίμα και όλοι ξέρουμε ότι σε αυτό είναι πολύ καλός.

Η σημειολογία της ενέργειας του Τούρκου προέδρου δείχνει όμως άλλο πράγμα. Στην ουσία το μήνυμα που στέλνει ο Ερντογάν στην Ευρώπη, όταν κάθεται να μιλήσει με τον Σαρλ Μισέλ, αποκλείοντας την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν από την άμεση συζήτηση, είναι ότι συνομιλεί μόνο με τους ηγέτες και όχι με την γραφειοκρατία των Βρυξελλών.

Λέει δηλαδή ορθά κοφτά, έχοντας δίπλα του τον εκπρόσωπο των Ευρωπαίων ηγετών, ότι συνομιλεί μόνον με εκλεγμένους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων και όχι με διορισμένους ή έμμεσα εκλεγμένους (ιδιαίτερα μέσω ποσόστωσης) αξιωματούχους. Αυτό όμως, οι δικαιωματιστές ευρωβουλευτές δεν το είδαν τουλάχιστον στα πρώτα σχόλια τους, τα οποία επικεντρώνουν στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Όπως δεν είδαν βεβαίως, ή τουλάχιστον δεν σχολίασαν και το ποιος έχει δώσει στον Ερντογάν αυτό το θάρρος.