Μοιράζουν τα χαρτιά οι Ρώσοι στη Λιβύη – Βιάστηκαν όσοι ξέγραψαν τον Χαφτάρ

Οι εξελίξεις των προηγούμενων ημερών στη Λιβύη αναδεικνύουν, εύγλωττα, τόσο τη ρηχότητα των υπεραπλουστευτικών αναλύσεων, όσο και την περιπλοκότητα των εξελίξεων στη βορειοαφρικανική χώρα. Προ ημερών, στις 18 Σεπτεμβρίου, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της κυβέρνησης της Τρίπολης πραγματοποίησε αιφνιδιαστική επίσκεψη στη Ρωσία, όπου και συνάντησε το γιο του στρατηγού Χαφτάρ.

Υπό την αιγίδα των Ρώσων, υπογράφτηκε η συμφωνία για την άρση του πετρελαϊκού εμπάργκο που ακολούθησε. Μάλιστα, ο Αχμέτ Μαϊτίκ φαίνεται πως δεν κινήθηκε σε συνεννόηση με τον Λίβυο πρωθυπουργό Σάρατζ (ο οποίος ανακοίνωσε την πρόθεσή του να παραιτηθεί τον προσεχή Οκτώβριο). Στην πραγματικότητα, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της κυβέρνησης της Τρίπολης αξιοποίησε τις διασυνδέσεις του με τη Μόσχα και το περιβάλλον του Χαφτάρ, προκειμένου να άρει τον πετρελαϊκό αποκλεισμό της δυτικής Λιβύης, εν μέσω του πολιτικού “Game of Thrones” που διαδραματίζεται στην Τρίπολη.

Επιπλέον, δεν γνωρίζουμε κατά πόσο η πρωτοβουλία της Μόσχας για τη συνάντηση των δύο εκπροσώπων των εμπολέμων στο Σότσι, έγινε εν γνώσει της Τουρκίας, ή αν τελικώς έφερε την Άγκυρα ενώπιον τετελεσμένων. Τι προβλέπει, όμως, η εν λόγω συμφωνία; Προβλέπει την άρση του πετρελαϊκού εμπάργκο που επέβαλε ο στρατηγός Χαφτάρ στην Τρίπολη και τον από κοινού διαμοιρασμό των πετρελαϊκών εσόδων της χώρας, μεταξύ της Ανατολικής Λιβύης που ελέγχει ο Χαφτάρ και της δυτικής πλευράς, η οποία ελέγχεται από τη κυβέρνηση της Τρίπολης.

Τα πετρελαϊκά έσοδα θα συγκεντρωθούν σε ένα κοινό λογαριασμό, ελεγχόμενο από τη κεντρική τράπεζα της χώρας. Παραδόξως η εθνική εταιρεία πετρελαίου της Λιβύης, η National Oil Corporation, δεν ήταν μέρος της διαβούλευσης, ενώ επιπλέον δεν συζητήθηκε και ο ρόλος των Ρώσων μισθοφόρων της Wagner, οι οποίοι φυλάνε τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Λιβύης.

Σε δύσκολη θέση ο Σάρατζ

Ένα άλλο επίμαχο σημείο της συμφωνίας, προβλέπει ότι η κυβέρνηση της Τρίπολης θα αναλάβει να εξοφλήσει το χρέος της Κυρηναϊκής (ανατολικής Λιβύης) που ανέρχεται στα 40 δισ. ευρώ. Η πρωτοβουλία αυτή του Μαϊτίκ προξένησε την οργίλη αντίδραση τόσο του Σάρατζ, όσο και του Μπασάγκα, του πανίσχυρου υπουργού Εσωτερικών και επικρατέστερου (σύμφωνα με τα διεθνή δημοσιεύματα), διαδόχου του Λίβυου πρωθυπουργού.

Ο λόγος δεν είναι μόνο οι αυξανόμενες οικονομικές υποχρεώσεις που αναλαμβάνει η κυβέρνηση της Τρίπολης, αλλά κυρίως η έλλειψη ασφαλιστικών δικλείδων στη συμφωνία. Πολύ απλά δεν εξασφαλίζεται ότι ο Χαφτάρ δεν θα κλείσει ξανά τις στρόφιγγες του πετρελαίου, καθώς παραμένει στρατιωτικά κυρίαρχος στην Κυρηναϊκή, έχοντας πάντα στο πλευρό του τους μισθοφόρους της Wagner.

Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση της Τρίπολης είναι πως αν απορρίψει την εν λόγω συμφωνία, θα δυσαρεστήσει τους Ρώσους, ενώ θα θεωρηθεί και υπεύθυνη για την υπονόμευση των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων, καθώς η κυβέρνηση της Κυρηναϊκής φαίνεται να την εκλαμβάνει ως δέσμευση της αντίπαλης πλευράς. Η επίμαχη αυτή συμφωνία αποδεικνύει την απολύτως ρευστή κατάσταση που επικρατεί στη Λιβύη, όπως και τον ενεργό ρόλο της Μόσχας, ο οποίος δεν πρέπει να υποτιμάται.

Επιπλέον δεν πρέπει να υποτιμάμε, άλλα ούτε και να υπερεκτιμούμε τον βαθμό συνεννόησης Τουρκίας και Ρωσίας στη Λιβύη. Σύντομα θα γνωρίζουμε αν θα καρποφορήσει αυτή η συμφωνία. Εάν όντως δούμε να δένει στο λιμάνι της πάμπλουτης σε πετρέλαιο Σύρτης ένα νέο δεξαμενόπλοιο, τότε θα μιλούμε για μία νέα σελίδα στη κρίση της Λιβύης. Πάντως όσοι προέβλεψαν τον παραγκωνισμό του Χαφτάρ, μάλλον θα πρέπει να αναθεωρήσουν τις εκτιμήσεις τους, όπως και όσοι εκλάμβαναν τον Σάρατζ ως τον κυρίαρχο του πολιτικού παιχνιδιού στη Τρίπολη. Οι εξελίξεις που θα ακολουθήσουν θα έχουν σίγουρα μεγάλο ενδιαφέρον.