Μποτιλιάρισμα τάνκερ στον Βόσπορο μετά το πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο

Δεκάδες δεξαμενόπλοια με πετρέλαιο που φόρτωσαν στη Ρωσία παραμένουν από χθες αγκυροβολημένα στον Βόσπορο, λόγω των νέων ελέγχων που επιβάλλουν οι τουρκικές αρχές στα παραστατικά ασφάλισης του φορτίου και στα τιμολόγια, για να διαπιστωθεί εάν οι τιμές είναι κάτω από τα 60 δολάρια το βαρέλι, σύμφωνα με το πλαφόν της ΕΕ. Το πρόβλημα επιτείνεται, καθώς καθυστερούν οι έλεγχοι και στα φορτηγά πλοία ξηρού φορτίου, αλλά ακόμη και στα πλοία μεταφοράς ευπαθών ή και επικίνδυνων φορτίων (χημικών). Η όλη κατάσταση προκαλεί επιπλοκές και στην διέλευση των κενών πλοίων που κατευθύνονται προς τα ρωσικά λιμάνια, ενώ ερωτηματικά εγείρονται για την εξέλιξη της κατάστασης.

Σύμφωνα με τους Financial Times, περίπου 19 δεξαμενόπλοια αργού πετρελαίου περίμεναν να διασχίσουν τα τουρκικά ύδατα χθες, πρώτη ημέρα ισχύος των μέτρων που αποφάσισε η ΕΕ και εφαρμόζουν και άλλες χώρες (G7, Αυστραλία κα) για πλαφόν 60 δολαρίων στην τιμή βαρελιού του ρωσικού πετρελαίου. Σε τιμές υψηλότερες οι χώρες που συμμετέχουν στο μπλοκ του πλαφόν δεν παρέχουν ασφαλιστική κάλυψη στα δεξαμενόπλοια και η Άγκυρα ανακοίνωσε ότι ο έλεγχος με τις νέες συνθήκες απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο από τους ελέγχους που διεξάγονταν πριν την επιβολή του πλαφόν. Το πρόβλημα σήμερα έχει διπλασιαστεί.

H σελίδα του Ship Traffic για την κατάσταση στον Βόσπορο είναι κατατοπιστική. Εκτός από τα δεκάδες τάνκερ πρόβλημα έχει δημιουργηθεί και στον πλου πλοίων ξηρού φορτίου, κοντέινερ και άλλων προϊόντων.

Το στενό του Βοσπόρου είναι ένα από τα πιο πολυσύχναστα θαλάσσια περάσματα στον κόσμο. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, περίπου 48.000 πλοία διέρχονται από το στενό κάθε χρόνο και οι κανόνες είναι αυστηροί λόγω της στενότητας και της επικινδυνότητας του θαλάσσιου διαδρόμου. Το μποτιλιάρισμα, όπως επισημαίνουν σήμερα οι FT είναι η πρώτη ένδειξη των συνεπειών του πλαφόν. Εκπρόσωπος πετρελαϊκής βιομηχανίας με γνώση της κατάστασης δήλωσε στους Financial Times ότι οι ρωσικές ασφαλιστικές εταιρείες είχαν δώσει εγγυητικές επιστολές προς τα τάνκερ που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο, ώστε να τους επιτραπεί η διέλευση από τα τουρκικά ύδατα.

Κίνδυνος για τον Βόσπορο

H τουρκική εφημερίδα Sabah αναφέρει σήμερα άλλη μία παράμετρο του ζητήματος, ότι η απόσυρση των δυτικών τάνκερ από την αγορά ρωσικού πετρελαίου έχει προκαλέσει έκρηξη στην αγορά παλαιών τάνκερ από τρίτες χώρες, σημειώνοντας μάλιστα ότι πολλές ελληνικές και νορβηγικές ναυτιλιακές εταιρείες έχουν πουλήσει τα παλαιά τάνκερ τους σε εταιρείες χωρών εκτός ΕΕ, στη Μέση και την Άπω Ανατολή. Αυτή η κατάσταση αυξάνει τους κινδύνους ατυχημάτων στην δύσκολη διαδρομή του Βοσπόρου.

Oil tankers create traffic jam off coast of Türkiye after West's price cap on Russian crude, with Ankara insisting on new proof of insurance for all vessels navigating its straits, reports sayhttps://t.co/NTeBajiXxM

— DAILY SABAH (@DailySabah) December 6, 2022

Τι λέει η ρωσική κυβέρνηση

Οι συνθήκες είναι δυσκολότερες τώρα για την θαλάσσια μεταφορά του ρωσικού πετρελαίου, παραδέχθηκε σε δηλώσεις του ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης Αλεξάντερ Νόβακ: «Έρχονται πιο δύσκολες συνθήκες. Παρόλα αυτά, συνεχίζουμε να πουλάμε πετρέλαιο και θα συνεχίσουμε να πουλάμε. Με το πλαφόν και τα συμπληρωματικά μέτρα που το συνοδεύουν πρέπει να δημιουργηθούν νέα εργαλεία, νέοι μηχανισμοί ασφάλισης και εγγυήσεων μεταξύ των εταιρειών για να υλοποιηθούν οι μεταφορές. Σημαντικοί παράγοντες της αγοράς, όπως οι ναυτιλιακές εταιρείες προβληματίζονται επίσης», δήλωσε στο TASS ο Νόβακ.

Πρόσθεσε ότι «το ρωσικό πετρέλαιο έχει ζήτηση στις παγκόσμιες αγορές και θα βρει νέους αγοραστές. Οι αλυσίδες logistics θα αλλάξουν, αλλά δεν υπάρχει τραγωδία σε αυτό». Ο Νόβακ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να μειωθεί η παραγωγή πετρελαίου λόγω των συνθηκών αστάθειας, αλλά η μείωση όπως εξήγησε η μείωση μπορεί να είναι μικρή. Ωστόσο, έσπευσε να προειδοποιήσει ότι «σε γενικές γραμμές η χρήση μη αγοραίων μεθόδων από τη Δύση θα οδηγήσει σε παγκόσμια μείωση των επενδύσεων και έλλειψη ενεργειακών πόρων».

Στη Σαουδική Αραβία ο Σι Τζινπίνγκ

Παράλληλα, η Ρωσία αλλά και η Δύση περιμένει με ενδιαφέρον τα αποτελέσματα της επίσκεψης του προέδρου της Κίνας Σι Τζινπίνγκ στη Σαουδική Αραβία. Πέραν της συνάντησης κορυφής με τον Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν στο Ριάντ, έχει προγραμματιστεί και η συνεδρίαση του συμβουλίου συνεργασίας των χωρών του Κόλπου με την κινεζική ηγεσία, δηλαδή η σινο-αραβική σύνοδος κορυφής για την συνολική πορεία των σχέσεων των δύο πλευρών. Η προηγούμενη επίσκεψη Σι στην Σαουδική Αραβία, ήταν το 2016 σε συνθήκες εντελώς διαφορετικές. O Σι ήταν αυτός που εγκαινίασε τη συνεργασία με τις χώρες της Χερσονήσου το 2014. Η Κίνα παραμένει ο μεγαλύτερος αγοραστής πετρελαίου από την Σαουδική Αραβία και οι αραβικές χώρες είναι από τους μεγαλύτερους αγοραστές προϊόντων της Κίνας.

Πέραν των εμπορικών-οικονομικών σχέσεων το ενδιαφέρον επεκτείνεται και στις διπλωματικές σχέσεις, μετά τα τελευταία ανοίγματα συνεργασίας του Πεκίνου προς την Τεχεράνη, κάτι που προκάλεσε δυσφορία στο Ριάντ. Το ερώτημα είναι αν θα προκύψουν νέες συμφωνίες στον τομέα της ενέργειας που θα αμβλύνουν την αίσθηση δυσφορίας και κατ’ επέκταση εάν αυτές οι συμφωνίες να οδηγήσουν σε αναθεώρηση των στενών οικονομικών σχέσεων του Πεκίνου με τη Μόσχα.

Ακόμη και η μερική παράκαμψη του ρωσικού πετρελαίου από την Κίνα θα συνιστούσε μεγάλο πλήγμα για την Μόσχα, στην κατάσταση που διαμορφώνεται στις αγορές μετά την επιβολή του πλαφόν της ΕΕ και του G7 στο ρωσικό πετρέλαιο. Παράλληλα, θα οδηγούσε τον OPEC σε σταδιακή αναθεώρηση της περιοριστικής πολιτικής στην παραγωγή, κάτι που θα προκαλούσε ικανοποίηση στην Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες.