Ναγκόρνο Καραμπάχ: Ελιγμοί επί του πεδίου, τρικλοποδιές στη διπλωματία

Την απόσυρσή τους από κάποιους τομείς του μετώπου ανακοίνωσαν οι αρμένικες αυτονομιστικές δυνάμεις του Ναγκόρνο Καραμπάχ, την ώρα που Αρμένιοι και Αζέροι υποστηρίζουν ότι έχουν νίκες επί του πεδίου. Παραλλήλως, η διεθνής κοινότητα, με πρώτη την αρμόδια “ομάδα του Μινσκ”, επαναλαμβάνει  τις εκκλήσεις για εκεχειρία, ενώ ο Αζέρος πρόεδρος επιχειρεί να βάλει επί ίσοις όροις τον Ερντογάν στο τραπέζι των όποιων διαπραγματεύσεων.

Οι αυτονομιστικές δυνάμεις του Ναγκόρνο Καραμπάχ αποσύρονται για «στρατηγικούς λόγους, από ορισμένους τομείς του μετώπου» ανακοίνωσε η Προεδρία της αυτοανακηρυχθείσας Δημοκρατίας, χωρίς να δώσει περισσότερες διευκρινίσεις. Ανέφερε απλώς ότι αυτό γίνεται για να αποφευχθούν «άσκοπες απώλειες» και για να προκληθεί η «μεγαλύτερη δυνατή ζημία στον αντίπαλο».

Ο εκπρόσωπος της Προεδρίας του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ο οποίος έκανε την ανακοίνωση, διαβεβαίωσε ότι υπάρχουν «χειροπιαστές» επιτυχίες των αυτονομιστικών δυνάμεων και στα δύο μέτωπα (στο βορρά και τον νότο) και τόνισε ότι «πλησιάζει η ημέρα» που ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν «θα αρχίσει την υποχώρηση». Πέρα από αυτά όμως, οι δηλώσεις του, αποτελούν ουσιαστικά την πρώτη επίσημη παραδοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ότι εγκατέλειψε κάποιες στρατιωτικές θέσεις του.

Αποσύρει δυνάμεις το Ναγκόρνο Καραμπάχ

Αναφορά στο θέμα είχε κάνει νωρίτερα και το υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν, ανακοινώνοντας ότι οι αρμενικές δυνάμεις «εγκατέλειψαν» τον τομέα του Χαντρούτ, στα νοτιοανατολικά του θύλακα. Η αποσχισθείσα περιοχή βομβαρδίστηκε και τη Δευτέρα από τους Αζέρους, με Αρμένιο αξιωματούχο να δηλώνει ότι σκοτώθηκαν άλλοι 21 στρατιώτες. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές από την έναρξη της αζέρικης επίθεσης, στις 27 Σεπτεμβρίου, σκοτώθηκαν συνολικά  223 στρατιώτες και 18 άμαχοι. Το Αζερμπαϊτζάν δεν αποκαλύπτει τον αριθμό των στρατιωτικών απωλειών του, υποστηρίζει ωστόσο, ότι 25 άμαχοι έχουν σκοτωθεί από αρμενικά πυρά.

Οι συγκρούσεις πάντως συνεχίστηκαν σε όλη τη διάρκεια της προηγούμενης ημέρας και σύμφωνα με το υπουργείο Εξωτερικών του Καραμπάχ, η πρωτεύουσα Στεπανακέρτ στοχοποιήθηκε και πάλι με ρουκέτες. Οι βομβαρδισμοί ήταν πάντως μικρότερης έκτασης σε σχέση με την Κυριακή, όταν οι Αρμένιοι απάντησαν στις αζέρικες επιθέσεις, χτυπώντας ακόμα και την στρατηγικής σημασίας πόλη, Γκάντζα. Την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Αζερμπαϊτζάν, η οποία απέχει περίπου 60 χιλιόμετρα από τη γραμμή του μετώπου.

Οι δύο πλευρές αλληλοκατηγορούνται για σκόπιμες επιθέσεις εναντίον αμάχων, γεγονός που καταδίκασε και η Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού. Από την πλευρά της η Μόσχα, μετά τους βίαιους βομβαρδισμούς κατοικημένων περιοχών (κυρίως στο Στεπανακέρτ) εξέφρασε την έντονη ανησυχία της και επανέλαβε την έκκλησή της για εκεχειρία, το συντομότερο δυνατό.

Ο Ερντογάν και η πίσω πόρτα

Την έκκληση αυτή, ωστόσο, κανείς δεν είναι διατεθειμένος να την ακούσει. Οι αυτονομιστές του Ναγκόρνο Καραμπάχ αποχώρησαν από κάποια σημεία του μετώπου, όχι όμως από την διένεξη. Την ίδια ώρα ο Αζέρος πρόεδρος, Αλίεφ, απαιτεί την αποχώρηση όλων των αρμένικων δυνάμεων από το Καραμπάχ, αλλά και την “συγγνώμη” του Αρμένιου πρωθυπουργού Πασινιάν προς τον λαό του Αζερμπαϊτζάν.

Παραλλήλως, ο Αλίεφ επιχειρεί να καταστήσει τον Ερντογάν ισότιμο συνομιλητή της “ομάδας του Μινσκ” (ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία) στον ΟΑΣΕ, η οποία  συγκροτήθηκε το 1992 με σκοπό την διαμεσολάβηση για μια ειρηνική λύση στον θύλακο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η Τουρκία δεν μπορεί να λείπει από τις διαπραγματεύσεις είπε ο Αζέρος πρόεδρος, σε συνέντευξή του στο τουρκικό τηλεοπτικό κανάλι TRT Haber.

Ο Αλίεφ άφησε μια χαραμάδα για ειρήνευση, λέγοντας ότι οι συγκρούσεις κάποια στιγμή θα σταματήσουν, ζήτησε, ωστόσο, διεθνείς εγγυήσεις και ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα από την Αρμενία για την απόσυρση των δυνάμεών της από το Καραμπάχ. Παραλλήλως, κατηγόρησε το Ερεβάν ότι επιχειρεί να εμπλέξει τη Ρωσία σε επίθεση κατά τους Αζεμπαϊτζάν. Αναφερόμενος πάντως στις σχέσεις του με την Τουρκία φέρεται ότι είπε πως τα προηγμένης τεχνολογίας μη επανδρωμένα τουρκικά αεροσκάφη βοηθούν να μειωθεί ο αριθμός των θυμάτων στις ζώνες των συγκρούσεων. Ο Αζέρος πρόεδρος επιβεβαίωσε εμμέσως τις καταγγελίες της Αρμενίας για την αποστολή τουρκικού στρατιωτικού εξοπλισμού από την Άγκυρα στο Μπακού.

Όπλα και διπλωματία

Λίγη ώρα αργότερα, ο Καναδάς ανακοίνωσε ότι διακόπτει τις εξαγωγές όπλων στην Τουρκία και ότι θα εξετάσει τις καταγγελίες για χρήση στρατιωτικού υλικού καναδικής προέλευσης στο Αζερμπαϊτζάν. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με  καναδικά μέσα ενημέρωσης, η κυβέρνηση του Καναδά έδωσε, τον περασμένο Μάιο, στην καναδική εταιρεία L3Harris Wescam την άδεια να εξάγει συστήματα απεικόνισης και στόχευσης σε μια τουρκική εταιρεία που κατασκευάζει μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Ο Ερντογάν πάντως έχει βάλει στόχο να γίνει ρυθμιστής της κατάστασης και στο Αζερμπαϊτζάν, όπως και στη Συρία. Η Άγκυρα, άλλωστε, είναι η μόνη που δεν έχει ζητήσει εκεχειρία, αντιθέτως διαμηνύει σε κάθε τόνο ότι θα στηρίξει «με κάθε μέσο» το τουρκόφωνο Μπακού. Σε αυτό το πνεύμα ήταν και οι δηλώσεις του Τσαβούσογλου μετά τη συνάντησή του με τον ΓΓ του ΝΑΤΟ.

Την ώρα που ο Στόλτενμπεργκ καλούσε Αζέρους και Αρμένιους για εκεχειρία στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών ζητούσε από τη Συμμαχία να απευθύνει έκκληση για την αποχώρηση των αρμενικών δυνάμεων από την περιοχή. Τόνιζε μάλιστα, ότι το Αζερμπαίτζάν πολεμά στα δικά του εδάφη, τα οποία προσπαθεί να ανακτήσει από «τρομοκράτες και κατακτητές».

Ο Τσαβούσογλου έδειξε ότι δεν άκουσε τη δήλωση του Στόλτενμπεργκ ότι δεν υπάρχει στρατιωτική λύση για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, αλλά και ότι η Τουρκία δεν ακούει τις εκκλήσεις για εκεχειρία. Ούτε του ΓΓ του ΝΑΤΟ, ούτε της “ομάδας του Μινσκ”, αλλά ούτε και την προσωπική έκκληση που απηύθυνε αρά το βράδυ της Δευτέρας ο Βλαντιμίρ Πούτιν.