Ο άγνωστος πόλεμος του νερού – Η Τουρκία εκβιάζει Σύριους και Κούρδους

Ο πόλεμος του νερού αποτελεί μια συνήθης στρατηγική εκβιασμού της Τουρκίας, καθώς χρησιμοποιεί τη ροή των ποταμών Ευφράτη και Τίγρη, για να προωθήσει τα συμφέροντά της σε Συρία και Ιράκ. Ο έλεγχος των υδάτων του Ευφράτη, στο πλαίσιο αυτό, εξελίσσεται σε σημαντική παράμετρο της συριακής γεωπολιτικής σκακιέρας, που δραστηριοποιούνται και άλλες ξένες δυνάμεις, Ρωσία και Ιράν.

Το καθεστώς της Δαμασκού και οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) που κυριαρχούνται από Κούρδους μαχητές, κατηγορούν την Τουρκία για την μεγάλη μείωση της στάθμης του νερού του ποταμού. Κούρδοι αξιωματούχοι της Αυτόνομης Κουρδικής Κυβέρνησης της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας υποστηρίζουν, ότι η μείωση του νερού έχει προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στην ηλεκτροδότηση και στις γεωργικές καλλιέργειες.

Ο Σύριος υπουργός Υδατικών Πόρων Ταμάμ Ραάντ, από την πλευρά του, κάλεσε την Τουρκία να απελευθερώσει ποσότητες νερού στον ποταμό, βάσει τη ποσότητας που δικαιούνται η Συρία και το Ιράκ. Προέτρεψε επίσης τη διεθνή κοινότητα και τους διεθνείς οργανισμούς να παρέμβουν στο συγκεκριμένο ζήτημα.

Η Τουρκία έχει μειώσει τη ροή του νερού του Ευφράτη από την αρχή του 2021, από 500 σε σχεδόν 200 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο. Επισημαίνεται, ότι ποταμός αποτελεί για τη Συρία σημαντική πηγή πόσιμου νερού και είναι ζωτικής σημασίας για τη γεωργία και την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας.

Ο Ευφράτης χωρίζεται μεταξύ των εδαφών που είναι υπό τον έλεγχο της συριακής κυβέρνησης και των SDF, που αποτελούν σύμμαχο των ΗΠΑ. Επισημαίνεται, ότι αμερικανική στρατιωτική παρουσία προστατεύει τις πετρελαιοπηγές που βρίσκονται σε κουρδικές περιοχές. Η Δαμασκός ελέγχει τις περιοχές που βρίσκονται νότια του ποταμού και τη δεξιά όχθη που εκτείνεται στη νότια ύπαιθρο. Οι Κούρδοι κατέχουν τις περιοχές της αριστερής όχθης που εκτείνονται στα βορειανατολικά της χώρας.

Πόλεμος του νερού και φράγματα

Ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός (FSA), από την πλευρά του, που υποστηρίζεται από την Τουρκία, ελέγχει τη δεξιά όχθη του Ευφράτη σε απόσταση όχι μεγαλύτερη από 6 χιλιόμετρα, προς τα συριακά εδάφη κοντά στο Τζαραμπλούς. Η συριακή αντιπολίτευση δεν αντιδράει καθώς τα εδάφη που ελέγχει δεν επηρεάζονται από την πτώση του νερού.

Εκτός από τους Κούρδους και ανθρωπιστικές οργανώσεις κατηγορούν την Τουρκία ότι δεν εξασφάλιζει επαρκή παροχή νερού σε περιοχές που ελέγχονται από τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF). H οργάνωση Human Rights Watch με έδρα τη Νέα Υόρκη δήλωσε πέρυσι, ότι ένας σταθμός άντλησης νερού στη βορειοανατολική Συρία, ο οποίος ελέγχεται από συριακές ομάδες που υποστηρίζονται από την Τουρκία, αντιμετώπισε σημαντικά προβλήματα, αφήνοντας χιλιάδες κατοίκους χωρίς πόσιμο νερό.

Η Τουρκία ελέγχει τη ροή του Ευφράτη κυρίως με το φράγμα Ατατούρκ, το οποίο είναι το έκτο φράγμα στον κόσμο όσον αφορά την αποθήκευση και την απορρόφηση νερού. Επίσης και το φράγμα Ιλίσου είναι εξίσου σημαντικό, διότι ελέγχει τη ροή του ποταμού Τίγρη. Καθώς το νερό γίνεται πιο μολυσμένο και πιο σπάνιο η κυβέρνηση της Άγκυρας το εκμεταλλεύεται για να ασκήσει πίεση και προς την κυβέρνηση της Βαγδάτης.

Στόχοι Ερντογάν

Η έλλειψη νερού στο νότιο Ιράκ προκαλεί την δυσαρέσκεια των κατοίκων, όπως στη πόλη Βασόρα, όπου έχει μειωθεί η στάθμη του νερού, στο σημείο που συγκλίνουν Ευφράτης και Τίγρης. Η πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα, πόσιμο νερό έχει περιοριστεί κατά πολύ και υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στις συνθήκες υγιεινής. Τον Ιανουάριο του 2020 ξέσπασαν μεγάλες  διαμαρτυρίες στη Βάσορα που προκάλεσαν τη βίαια καταστολή τους από τις ιρακινές αρχές ασφαλείας.

Ο Ερντογάν χρησιμοποιεί τον έλεγχο των υδάτων για να επηρεάσει καταστάσεις έχοντας στόχο κυρίως τους Σύριους Κούρδους, αλλά και για να πιέσει την κυβέρνηση της Βαγδάτης να αποδεχθεί τις τουρκικές επιχειρήσεις εναντίον μαχητών του PKK εντός της ιρακινής επικράτειας (γίνονται με την υποστήριξη της κουρδικής κυβέρνησης του Βόρειου Ιράκ).

Η περιορισμένη πρόσβαση στο νερό των περιοχών που ελέγχουν οι Σύριοι Κούρδοι, τους δημιουργεί σημαντικό πρόβλημα διαβίωσης, εκτός από το ότι δέχονται επιθέσεις από ισλαμικές εξτρεμιστικές ομάδες που υποστηρίζονται από την Άγκυρα και τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις. O βασικός στόχος της Τουρκίας είναι να υπονομεύσει την εξουσία των Σύριων Κούρδων στις περιοχές που ελέγχουν, να προκαλέσει λαϊκή δυσαρέσκεια με σκοπό την αποσταθεροποίηση.