Ο “Αλή Πασάς” στο ναρκοπέδιο της Συρίας

του Απόστολου Αποστολόπουλου  – 

Η Τουρκία είναι το πιο πολύτιμο, το αναντικατάστατο χαρτί των ΗΠΑ (και της ΕΕ) στην αντιπαράθεση με την Ρωσία. Κατά τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά, όταν μιλάνε (οι Έλληνες) για την Τουρκία πρέπει να θυμούνται το 1897, την επαίσχυντη ήττα των ελληνικών στρατευμάτων από την Τουρκία, να μην ξεχνάνε το 1922 και να έχουν στο νου τους όσα έπαθαν στην Κύπρο.

Οι μόνοι που αντιστέκονται στην Τουρκία είναι οι Κούρδοι. Όχι επειδή είναι καλά εξοπλισμένοι, αλλά επειδή έχουν ένα όνειρο και είναι αποφασισμένοι να κάνουν θυσίες για να το πραγματοποιήσουν: Θέλουν να αποκτήσουν επιτέλους μια πατρίδα. Η επίσκεψη Τίλερσον στην Άγκυρα επιβεβαίωσε το λογικά αναγκαίο: Η Τουρκία (και όχι οι Κούρδοι) είναι ο αναντικατάστατος σύμμαχος των ΗΠΑ στην περιοχή. Ο Ερντογάν επιτίθεται στο Αφρίν, δίχως την αναμενόμενη επιτυχία και έλαβε άδεια να προχωρήσει προς το Μανμπίτζ, έτσι ώστε να αποκλειστεί η προοπτική κουρδικού κράτους και η Τουρκία να εγκατασταθεί σε μια εδαφική λωρίδα της Συρίας, όπως εξαρχής επιθυμούσε.

Η Συρία αντιμετωπίζει άμεσο κίνδυνο διαμελισμού. Στόχος των ΗΠΑ και του Ερντογάν ήταν, από την έναρξη του πολέμου, να πέσει ο Άσαντ και να διαμελιστεί η Συρία. Οι ΗΠΑ δεν νίκησαν αλλά τελικά θα θριαμβεύσουν. Και ο Ερντογάν μαζί τους. Ο Άσαντ και οι Κούρδοι έχουν μεγάλες διαφορές, αλλά κινδυνεύουν να χάσουν τα αυγά και τα καλάθια. Και αποφάσισαν, ως φαίνεται, να συμπράξουν, αφήνοντας τις διαφορές τους για αργότερα. Οι Κούρδοι θέλουν αυτονομία εντός της Συρίας ή ξεχωριστό κράτος, ενώ φυσικά ο Άσαντ θέλει ενιαία Συρία. Όποια μορφή και αν πάρει η σύμπραξη Κούρδων και Άσαντ, η κίνησή τους ανατρέπει το σκηνικό, είναι κίνηση ματ.

Για την Ρωσία δεν “τρέχει τίποτα”

Η Ρωσία εγκατέλειψε τους Κούρδους χάριν της Τουρκίας. Άραγε θα εγκαταλείψει και τον Άσαντ, θα τον αφήσει να αντιμετωπίσει μόνος του την Τουρκία και τις ΗΠΑ; Αν το κάνει δεν θα γίνει μόνο διεθνώς ρεζίλι, αλλά θα χάσει και όσα πάλεψε να κερδίσει με κόπο και αίμα. Αλλά αν βοηθήσει τον Άσαντ τι θα κάνει με τον καινούργιο πολύτιμο φίλο της, τον Ερντογάν; Αν η Μόσχα χάσει τον Άσαντ, χάνει όλη τη Μέση Ανατολή, χάνει το κύρος της και πέφτει στην κατηγορία των παρακατιανών.

Αν χάσει τον Ερντογάν αφήνει εκτεθειμένα και ευάλωτα τα σύνορα με την Τουρκία, τη μόνη πλευρά της Ρωσίας που δεν ελέγχουν απολύτως οι ΗΠΑ. Η Τουρκία είναι παραδοσιακά φράχτης της Ρωσίας προς τη Δύση. Αλλά τώρα, (όπως επί Κεμάλ και Λένιν), η Τουρκία του Ερντογάν φράζει τον δρόμο της Δύσης εναντίον της Ρωσίας και εμποδίζει την ολοκληρωμένη περικύκλωσή της. Γι’ αυτό είναι πολύτιμη και για τη Ρωσία και για τις ΗΠΑ. Η Ελλάδα έχει μειωμένη στρατηγική αξία ως φράχτης στα Βαλκάνια που ελέγχονται πλέον από τη Δύση.

Η Ρωσία για να βγει από τη δυσκολία το πιθανότερο είναι ότι θα συνεχίσει σαν να μην τρέχει τίποτα. Με μια απολύτως ψυχρά ρεαλιστική κίνηση θα τροφοδοτεί με όπλα και τα άλλα χρειαζούμενα τον Άσαντ και θα τον αφήσει να σηκώσει το κύριο βάρος της αντιμετώπισης της τουρκικής επίθεσης μαζί με τους Ιρανούς. Θα επέμβει όταν είναι απολύτως αναγκαίο. Ο Άσαντ και οι Κούρδοι θα το δεχτούν επειδή δεν μπορούν να χάσουν τη Ρωσία, ούτε στον πόλεμο ούτε στις διαπραγματεύσεις για την ειρήνη. Θα το δεχτεί και ο Ερντογάν, γιατί κι αυτός δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Αν τα χαλάσει με τους Ρώσους θα τον καταπιούν οι ΗΠΑ.

Ο Ερντογάν δεν μπορεί να μπει και να σταθεί στη Συρία εναντίον των Κούρδων ή/και του Άσαντ, χωρίς τη συμφωνία των ΗΠΑ. Και είναι αναγκασμένος να μπει στη Συρία για να μην κάνουν εκεί κράτος οι Κούρδοι, εγγράφοντας υποθήκη για τον διαμελισμό της Τουρκίας. Αλλά και οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν ομοίως παρά τις όποιες κραυγές, κινήσεις και ελιγμούς. Επειδή μόνο έτσι θα αποφύγουν μια απ’ ευθείας σύγκρουση με τη Ρωσία.

Στη ρίζα αυτής της περιπλοκής βρίσκεται η αιφνίδια, αναιτιολόγητη και ανεξήγητη πρόσφατη απόφαση της Ρωσίας να δηλώσει ότι αποσύρει από το πεδίο σημαντικό μέρος των μάχιμων δυνάμεών της. Το αποφασιστικό πεδίο της σύγκρουσης είναι η Μέση Ανατολή, με την Ουκρανία και την Κορέα σε εφεδρεία. Η Τουρκία παραμένει στο δυτικό στρατόπεδο.

Οι ΗΠΑ παραμένουν υπερδύναμη

Η Τουρκία, επαναλαμβάνω, δεν θέλει να πέσει στα χέρια της Ρωσίας για να γλιτώσει από τη (θανάσιμη) αγκαλιά των Αμερικανών. Η αντιπαλότητα των δυο Μεγάλων Δυνάμεων της επιτρέπει μια δύσκολη και επικίνδυνη ισορροπία. Η εθελοδουλεία δεν προστατεύει κανένα, όπως δεν προστατεύει την Ελλάδα ούτε καν απέναντι στα Σκόπια. Συνοπτικά, οι ΗΠΑ παραμένουν η μοναδική υπερδύναμη, επειδή κανείς άλλος δεν μπορεί π.χ. να μπει αυθαίρετα σε μια χώρα και να εγκατασταθεί, όπως έχουν κάνει οι ΗΠΑ σε τμήμα εδάφους της Συρίας.

Οι ΗΠΑ είναι υπερδύναμη, αλλά δεν είναι πια παντοδύναμες. Βρίσκονται σε βαθιά συστημική κρίση. Η εκλογή Τραμπ είναι η δημόσια ένδειξη της αμερικανικής κρίσης. Σύμφωνα με γαλλικά ιστολόγια, αυτή εκδηλώνεται στα κέντρα αποφάσεων των ΗΠΑ και στις αμερικανικές Μυστικές Υπηρεσίες, όπου έχουν ανταλλαγεί επανειλημμένα “πυροβολισμοί” με θύματα στελέχη τους τον ένα χρόνο της θητείας Τραμπ.

Ο Ερντογάν θυμίζει τον Αλή Πασά. Ήταν ανεξάρτητος όσο ο Σουλτάνος δεν αποφάσιζε να τον τσακίσει. Τώρα ο Σουλτάνος (οι ΗΠΑ) έχουν ανάγκη τον «Αλή Πασά» Ερντογάν. Αργότερα έχουν ράμματα για τη γούνα του. Η Ρωσία αποφεύγει να ολοκληρώσει τις νίκες της, π.χ. στην Ουκρανία και τώρα στη Συρία. Αλλά ούτε οι ΗΠΑ του Τραμπ φτάνουν στα άκρα. Η Ουκρανία και η Βόρεια Κορέα είναι παραδείγματα αναβολής. Ας περιμένουμε τα χειρότερα.