Ο αρχιτέκτονας του Qatar-Gate και η φουσκωμένη τσάντα…

Οι “Ιταλοί”, ο Παντσιέρι και ο σύντροφος της Καϊλή, ο περιβόητος Τζόρτζι, συναντήθηκαν μαζί του. Όταν έφυγαν από τη συνάντηση η τσάντα που κρατούσαν ήταν παραφουσκωμένη, μας λένε οι βελγικές αρχές. Με ποιον συναντήθηκαν; Με τον άνθρωπο-κλειδί του Κατάρ στις Βρυξέλλες, τον αρχιτέκτονα του Qatar-Gate, τον Αλί Μπεν Σαμίχ Αλ Μαρί. Ενώ επισήμως είναι υπουργός Εργασίας του Κατάρ, στην πραγματικότητα είναι πολύ περισσότερα.

Μέχρι πρότινος ήταν άγνωστος στο ευρωπαϊκό κοινό. Κι αυτό παρότι, όπως πλέον αποκαλύφθηκε, είχε μετατρέψει σε δεύτερο σπίτι του τις Βρυξέλλες. Δεν υπήρχε πόρτα που δεν είχε διαβεί στο Eυρωκοινοβούλιο και σημαίνοντα παράγοντα, με τον οποίο δεν είχε καλλιεργήσει σχέσεις, ή δεν είχε συναντηθεί με σκοπό να καλλιεργήσει σχέσεις. Εξάλλου, πρόκειται για τον άνθρωπο που έχει αναλάβει να λειτουργεί ως γεφυροποιός μεταξύ της ΕΕ και της χώρας του, σε μία κρίσιμη συγκυρία για το μικροσκοπικό εμιράτο. Είναι κοινός τόπος ότι τα τελευταία οκτώ χρόνια το Κατάρ επιδεικνύει έντονη εξωστρέφεια, γεγονός που του έχει προκαλέσει ποικίλα προβλήματα και με τις γειτονικές αραβικές μοναρχίες και με δυτικά κράτη.

Από τη βελγική εφημερίδα Le Soir μέχρι την ιταλική La Stampa, χύνεται άπλετο μελάνι για εκτενή αφιερώματα στο πρόσωπο του Αλί Μπεν Σαμίχ Αλ Μαρί. Οι τίτλοι διαφοροποιούνται, αλλά όλοι αποτυπώνουν όχι μόνο τον κομβικό ρόλο του υπουργού Εργασίας στο σκάνδαλο που κλυδωνίζει τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και τις στενές του σχέσεις με τον ίδιο τον εμίρη. Πρόκειται, άλλωστε, για τον αξιωματούχο που έχει αναλάβει να αναβαθμίσει τη δημόσια εικόνα του Κατάρ διεθνώς και ειδικά στην Ευρώπη. “Πρόσωπο κλειδί στα Κατάρ Γκέιτ”, “Ο κλειδοκράτορας του σκανδάλου διαφθοράς”, “Το δεξί χέρι του Εμίρη” και “Ο άνθρωπος που προωθεί την χώρα του στην καρδιά της Ευρώπης” είναι μόνο κάποιοι από τους τίτλους που συναντάει κανείς στο πλέον έγκριτα ευρωπαϊκά Μίντια.

Λίγες ημέρες νωρίτερα έκλεισε τα πενήντα του χρόνια, καθώς γεννήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 1972. Πριν αναλάβει το 2021 το χαρτοφυλάκιο Εργασίας ήταν Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Κατάρ. Στο πόστο αυτό, μάλιστα, έμεινε 12 ολόκληρα χρόνια. Ήταν προσωπική επιλογή του πρώην Εμίρη, πατέρα του σημερινού. Στο πρόσωπό του είδε έναν ιδανικό εκπρόσωπο της χώρας στο εξωτερικό, έναν μεταρρυθμιστή και έναν άνθρωπο με σχετικά προοδευτικές ιδέες, με δυτικές συνήθειες και δυτικό τρόπο σκέψης.

Αναντικατάστατος αξιωματούχος

Παρά την αλλαγή σκυτάλης που έλαβε χώρα το 2013, όταν ανέλαβε τα ηνία του Κατάρ ο νέος εμίρης και νεότερος βασιλιάς σε αραβική μοναρχία του Κόλπου, η επιρροή του Αλί Μπεν Σαμίχ Αλ Μαρί δεν μειώθηκε. Παρά το γεγονός ότι η μετάβαση εξουσίας ήταν βελούδινη, πολλοί ήταν εκείνοι που εκτοπίστηκαν από τις θέσεις τους και αντικαταστάθηκαν εν μία νυκτί από τους έμπιστους του νεαρού Αλ Θάνι.

Ο σχεδόν συνομήλικός του Αλί Μπεν Σαμίχ Αλ Μαρί σύντομα αναδείχθηκε σε έναν από τους στενότερους συνεργάτες του νέου εμίρη, αποκτώντας το προσωνύμιο “ο εκλεκτός”. Αυτό όχι επειδή έγινε υπουργός Εργασίας σε μία ιδιαίτερα σημαντική για την χώρα στιγμή –έναν χρόνο πριν το Μουντιάλ– αλλά για την στενή προσωπική σχέση που καλλιέργησε με τον Εμίρη. Ανήκει σε μία χούφτα ανθρώπους που είχαν 24ωρη πρόσβαση σε αυτόν. Είναι μέλος του πυρήνα που ο εμίρης συμβουλεύεται, ακούει με προσοχή, φτάνοντας στο σημείο να έχει αλλάξει ακόμα και γνώμη, στρατηγική ή προσέγγιση μετά τη δική του παρέμβαση.

Ο Καταριανός υπουργός Εργασίας είναι διδάκτωρ Πολιτικής Φιλοσοφίας. Μιλάει άπταιστά γαλλικά και αγγλικά, ενώ έχει μακρά πορεία στον τομέα της διεθνούς εργασίας και ειδικά σε ό,τι αφορά την προστασία και την προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε τοπικό και διεθνές επίπεδο. «Είμαι ακτιβιστής», δήλωνε ενώπιον της υποεπιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ευρωκοινοβουλίου τον περασμένο Νοέμβριο. Αυτά επιδείκνυε στα συχνά δείπνα που είχε στις Βρυξέλλες με ευρωβουλευτές, κοινοτικούς υπηρεσιακούς παράγοντες και διπλωμάτες. Αρνιόταν κατηγορηματικά την ύπαρξη 6.500 νεκρών κατά τη διάρκεια της κατασκευής των έργων υποδομής για τη διεξαγωγή του Μουντιάλ, αναγνωρίζοντας μόνο 400.

Κάθε φορά που συναντούσε κάποιον προφανώς και δεν περιοριζόταν στην ατζέντα του υπουργείου του. Εμφανιζόταν ως εκπρόσωπος του ίδιου του εμίρη, τα αυτιά και τα μάτια του, ο αντ’ αυτού. Σύμφωνα με κοινοτικούς αξιωματούχους στις Βρυξέλλες ήταν ιδιαίτερα συμπαθής. Είχε καλλιεργήσει ένα προσιτό προοδευτικό προφίλ. Μιλούσε τη γλώσσα που άρεσε στους Ευρωπαίους, προτάσσοντας τα δυτικά ιδεώδη. Έβγαζε παθιασμένα λογίδρια για την προαγωγή και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Συνήθιζε να λέει ότι «δεν είναι μόνο ηθική αξία αλλά και πολιτικό εργαλείο για την καταπολέμηση της βίας και των ταραχών».

Το Κατάρ του Αλ Μαρί

Κατέληγε ολίγον τί θεατρικά να λέει σχεδόν συγκινημένος ότι το «Κατάρ έχει αλλάξει, το Κατάρ ανήκει στο μέλλον και όχι στο παρελθόν». Αυτός ήταν που είχε αναλάβει την προσχώρηση του Κατάρ σε μια σειρά από διεθνείς συμβάσεις, πρωτόκολλα και χάρτες που σχετίζονται με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσω της εργασίας του ως Προέδρου της Εθνικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Κατάρ.

Το 2012 εξελέγη και πρόεδρος της Αραβικής Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στον Σύνδεσμο των Αραβικών Κρατών. Προηγουμένως είχε επίσης αναλάβει την προεδρία της Sub-Committee on Accreditation (SCA), η οποία ειδικεύεται στην αναθεώρηση και τη διαπίστευση εθνικών ιδρυμάτων για τα ανθρώπινα δικαιώματα σύμφωνα με τις Αρχές του Παρισιού. Εξελέγη επίσης Πρόεδρος του Φόρουμ Ασίας Ειρηνικού για την περίοδο 2013 έως 2015. Επιπλέον, επανεξελέγη Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Κατάρ στη σύνοδό της το 2019.

Έντονη είναι και η παρουσία του στην Αρχή Επενδύσεων του Κατάρ, η οποία επενδύει τον πλούτο της μοναρχίας στο εξωτερικό. Μέσω κυρίως αυτού ο εμίρης διείσδυσε οικονομικά παντού στον κόσμο, πραγματοποιώντας τεράστιες επενδύσεις από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη μέχρι την Κίνα. Τον τελευταίο χρόνο οι επισκέψεις και επαφές του στο Ευρωκοινοβούλιο ήταν πιο συχνές. Μόλις στα τέλη Οκτωβρίου είχε συναντηθεί στην Ντόχα με την Εύα Καϊλή. Δεν ήταν η πρώτη τους συνάντηση.

Παρών σε όλες τις συμφωνίες

Πίσω από την προώθηση μίας εκμοντερνισμένης εικόνας του Κατάρ με σκοπό την βελτίωση της διεθνούς εικόνας του εμιράτου, ο υπουργός Εργασίας συμμετείχε και στη σύναψη συμφωνιών με χώρες της ΕΕ για πώληση φυσικού αερίου. Πρώτη στη λίστα του ήταν η κατάργηση του καθεστώτος της βίζας για τους πολίτες του Κατάρ που ταξιδεύουν στην Ευρώπη και ειδικά στη ζώνη Σένγκεν.

Κυκλοφορούσε, πάντως, στους διαδρόμους του Ευρωκοινοβουλίου η ατάκα ότι όσο εύκολα ο Αλ Μαρί ψήφιζε μεταρρυθμίσεις στο εργατικό δίκαιο, τόσο δύσκολα τις εφάρμοζε. Ενδεικτικό παράδειγμα, το γεγονός ότι δεν δέχτηκε ποτέ τη δημιουργία ταμείου αποζημίωσης για τους εργάτες που σκοτώθηκαν στα εργοτάξια. «Μα δεν ισχύει ο αριθμός. Μιλάμε για προπαγάνδα, δεν καταλαβαίνετε», είπε με το χαρακτηριστικό μειδίαμα στο πρόσωπο του.

Απ’ ότι φαίνεται, πάντως, ο υπουργός Εργασίας, παρά τον θόρυβο γύρω από το όνομά του, συνεχίζει να απολαμβάνει της εμπιστοσύνης του εμίρη που αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή της χώρας. Το ερώτημα είναι εάν τα απόνερα του σκανδάλου είναι σε θέση να πλήξουν τις σχέσεις της ΕΕ με το εμιράτο και μάλιστα σε μία περίοδο, που η Ευρώπη έχει ζωτική ανάγκη από φυσικό αέριο και πετρέλαιο.