Ο άτακτος Μπόρις Τζόνσον και η μουδιασμένη ΕΕ

Έτοιμος για σκληρό πόκερ με τους Ευρωπαίους ηγέτες δείχνει να είναι ο Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος εξακολουθεί να ζητά  μια νέα συμφωνία, χωρίς το “δίχτυ ασφαλείας” στα ιρλανδικά σύνορα. Διαφορετικά  προειδοποιεί για ένα “άτακτο” Brexit, παρά τις αντιδράσεις ακόμη και βoυλευτών του. Η ΕΕ, από την πλευρά της, θωρακίζεται πίσω από την συμφωνία της Μέι, αγνοώντας, για την ώρα, τα νέα αιτήματα του Βρετανού πρωθυπουργού.

Σήμερα Τρίτη, ο Τζόνσον το έκανε ξεκάθαρο και στον Ιρλανδό ομόλογό του, Λίο Βαράντκαρ, ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα αποχωρήσει από την ΕΕ, «ό,τι κι αν γίνει», στις 31 Οκτωβρίου. Του τόνισε μάλιστα ότι το δίχτυ ασφαλείας στα ιρλανδικά σύνορα, το γνωστό ως backstop, θα πρέπει να αφαιρεθεί από την όποια συμφωνία εξόδου.

Τζόνσον και Βαράντκαρ συνομίλησαν για πρώτη φορά από την ημέρα που ο πρώτος ανέλαβε την πρωθυπουργία και η καθυστέρηση αυτή είχε αρχίσει να δυσαρεστεί το Δουβλίνο, αν και επισήμως η ιρλανδική κυβέρνηση δήλωνε ότι δεν εκλαμβάνει το γεγονός ως «σκόπιμη περιφρόνηση». Ο Τζόνσον είπε στον Ιρλανδό ομόλογό του ότι προτιμά σαφέστατα μια αποχώρηση με συμφωνία, η οποία όμως δεν πρέπει να περιλαμβάνει το “δίχτυ ασφαλείας”, καθώς και ότι η κυβέρνηση του είναι αποφασισμένη να μην επαναφέρει ποτέ τους τελωνειακούς ελέγχους στα ιρλανδικά σύνορα.

Τον αγνοούν επιδεικτικά

Ο Βαράντκαρ επανέλαβε από την πλευρά του την κοινή ευρωπαϊκή θέση ότι η συμφωνία αποχώρησης δεν μπορεί να ανοίξει εκ νέου, καθώς και ότι δεν έχουν βρεθεί ακόμη «ικανοποιητικές» εναλλακτικές ρυθμίσεις που θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν το “δίχτυ ασφαλείας”. Προσκάλεσε μάλιστα τον Τζόνσον στο Δουβλίνο, προκειμένου να συζητήσουν, εκτός από το Brexit, μια σειρά από διμερή θέματα, ανάμεσά τους η Βόρεια Ιρλανδία και η Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, αλλά και το της κοινής περιοχής μετακινήσεων, της αποκαλούμενης Common Travel Area.

Η συνομιλία δεν είναι τυχαίο που έγινε σήμερα, καθώς ο Τζόνσον αποφάσισε να στραφεί στους άμεσα ενδιαφερόμενους Ιρλανδούς, προκειμένου να πετύχει έστω και μια συζήτηση γύρω από το “δίχτυ ασφαλείας”. Ο Τζόνσον έχει ζητήσει σε όλες τις δηλώσεις που έκανε στις έξι ημέρες που είναι πρωθυπουργός την έναρξη συνομιλιών για την επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας της Μέι. Η Ευρώπη, ωστόσο, δείχνει να αγνοεί επιδεικτικά τις εκκλήσεις του, τις οποίες δεν σχολιάζει καν, κάνοντας έτσι ακόμη πιο σαφή την εμμονή στην αρχική θέση της για μη επαναδιαπραγμάτευση.

Ο Τζόνσον δηλώνει δημοσίως ότι θέλει μια άλλη συμφωνία, ωστόσο πολλοί πολιτικοί στο Ηνωμένο Βασίλειο εκτιμούν, ότι στην πραγματικότητα επιδιώκει ένα “άτακτο” Brexit. Αυτό τόνισε και η πρώτη υπουργός της Σκωτίας, Νίκολα Στέρτζον, σε δηλώσεις της προς τους δημοσιογράφους, μετά την συνάντηση που είχε μαζί του, την Δευτέρα. Χαρακτήρισε μάλιστα μια τέτοια εξέλιξη, ως ένα εξαιρετικά επικίνδυνο γεγονός για την Σκωτία και για όλο το Ηνωμένο Βασίλειο.

Προειδοποιήσεις για  …ακρωτηριασμό

Στην Βρετανία δεν είναι λίγοι οι πολιτικοί και οι αναλυτές που προειδοποιούν ότι ένα ένα Brexit χωρίς συμφωνία θα δημιουργήσει προβλήματα στην ενότητα του Βασιλείου, φέρνοντας πιο κοντά την διάλυση του. Η Στέρτζον άλλωστε, αμέσως μετά την εκλογή του Τζόνσον, τον ενημέρωσε με επιστολή ότι θα συνεχίσει τις προετοιμασίες για ένα δεύτερο δημοψήφισμα με ερώτημα την ανεξαρτησία της Σκωτίας.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι Σκωτσέζοι απέρριψαν την ανεξαρτησία στο δημοψήφισμα του 2015 με ποσοστό 55%, αλλά στο δημοψήφισμα για το Brexit, το 2016, το 62% ψήφισε υπέρ της παραμονής στην ΕΕ. Έτσι, σήμερα που η Σκωτία οδηγείται αναγκαστικά εκτός ΕΕ, πολλοί Σκωτσέζοι ζητούν τη διενέργεια δεύτερου δημοψηφίσματος. Σημαντικό ρόλο σε μια τέτοια απόφαση είναι αυτονόητο ότι θα παίξει και το τι θα συμβεί με το Brexit.

Μια αποχώρηση όμως της Βρετανίας, χωρίς συμφωνία, θα δημιουργήσει ζητήματα και στην βρετανική επαρχία της Βόρειας Ιρλανδίας. Ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Λίο Βαράντκαρ υποστήριξε ήδη, άλλωστε, ότι ένα “άτακτο” Brexit θα εγείρει αναπόφευκτα το ζήτημα του σχεδιασμού μιας μελλοντικής ένωσης της Ιρλανδίας με τη Βόρεια Ιρλανδία. Ο Βαράντκαρ απάντησε μεν αρνητικά στην ερώτηση αν η ιρλανδική κυβέρνηση σκοπεύει να ξεκινήσει έναν τέτοιο σχεδιασμό, τόνισε όμως ότι, στην περίπτωση ενός σκληρού Brexit, εγείρεται όντως αυτό το ζήτημα και ότι θα πρέπει η Ιρλανδία να είναι έτοιμη. Αξιοσημείωτο είναι και εδώ το γεγονός ότι στο δημοψήφισμα του 2016, το 56% των ψηφοφόρων στη Βόρεια Ιρλανδία τάχθηκε υπέρ της παραμονής στην ΕΕ.

Παρόλα αυτά ο Τζόνσον επιμένει ότι θα καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, μόνον εάν απαληφθούν οι όροι για το “δίχτυ ασφαλείας” στα ιρλανδικά σύνορα. Η ΕΕ από την πλευρά της επιμένει ότι δεν τίθεται θέμα επαναδιαπραγμάτευσης της συμφωνίας της Μέι και το “άτακτο” Brexit έρχεται όλο και πιο κοντά. Αυτό προεξοφλούν κατά κάποιον τρόπο και οι αγορές, καθώς η στερλίνα δέχεται πιέσεις και σήμερα κατέγραψε νέα βουτιά έναντι του δολαρίου και του ευρώ.