Ο εφιάλτης του Μπρεζίνσκι γίνεται πραγματικότητα…

Σε λίγους μήνες συμπληρώνονται δύο χρόνια από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να αναγνωρίζει την κόπωση της Δύσης από τον πόλεμο και να δηλώνει πως η χώρα του χρειάζεται «τρεις νίκες» στο εξωτερικό: Μία στο αμερικανικό Κογκρέσο, προκειμένου να συνεχιστεί η ροή της βοήθειας στην χώρα του (εν μέσω αντιδράσεων Ρεπουμπλικάνων βουλευτών). Mία στην ΕΕ για ένα νέο πακέτο βοήθειας για το οποίο η Ουγγαρία βάζει βέτο και με την τρίτη να αφορά την επίσημη έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Ουκρανίας με την Ένωση.

Στο πλαίσιο του νέου Ψυχρού Πολέμου, που ακολούθησε την ρωσική εισβολή, έχει ιδιαίτερη σημασία η διακηρυγμένη πρόθεση των ΗΠΑ – μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και ιδιαίτερα μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης – να διατηρήσει με κάθε τίμημα την “παγκόσμια ηγεμονία”. Η πρόθεση αυτή στηρίζεται κυρίως στο “δόγμα” της αποτροπής ανάδειξης ηγεμονιών στην περιοχή της Ευρασίας (U.S. Role in the World: Background and Issues for Congress, Updated January 19, 2021) και στην πεποίθηση ότι «η Αμερική δεν είναι μόνο η πρώτη πραγματικά παγκόσμια δύναμη, αλλά και η τελευταία» σύμφωνα με τον Μπρεζίνσκι (“Η Μεγάλη Σκακιέρα. Η αμερικανική υπεροχή και οι γεωστρατηγικές της επιταγές”, 1998).

Το μεγάλο ερώτημα, που τέθηκε μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής, είναι πως θα αντιληφθεί η διεθνής κοινότητα αυτήν την σταθερή φιλοδοξία των ΗΠΑ (και των συμμάχων της) και πως μπορεί να προσαρμοστεί σε αυτήν και μάλιστα σ΄ έναν πολύ ασταθή πλέον κόσμο της ανάδυσης νέων εθνικισμών και νέων παιχτών. Ο πρώην Αμερικανός Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι είχε αναλύσει με διεισδυτικό τρόπο σε διάφορα βιβλία του τις γεωστρατηγικές φιλοδοξίες των ΗΠΑ στην Ευρασία.

Έγραφε, συνοπτικά: «Η μοίρα της Ουκρανίας και του Αζερμπαϊτζάν είναι σημαντική για την Αμερική… Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ προσφέρει στη Ρωσία την ευκαιρία να επανορθώσει λάθη του παρελθόντος… Η Ευρασία είναι ο χώρος όπου τελικά θα μπορούσε να αναπτυχθεί ένας πιθανός αντίπαλος των ΗΠΑ, ως αντίπαλη παγκόσμια δύναμη… Δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς το ενδεχόμενο ενός μεγάλου ευρωπαϊκού αναπροσανατολισμού, που θα είχε ως αποτέλεσμα είτε μια γερμανορωσική συμφωνία είτε μια γαλλορωσική συμμαχία».

Ο εφιάλτης του Μπρεζίνσκι…

Για τον Μπρεζίνσκι, όμως, το “εφιαλτικό” σενάριο και η μεγαλύτερη απειλή για τα αμερικανικά συμφέροντα στην Ευρασία αποτελούν περιφερειακές «αντιηγεμονικές συμμαχίες», με το «πιο επικίνδυνο σενάριο» έναν μεγάλο συνασπισμό μεταξύ Κίνας, Ρωσίας και Ιράν. Σήμερα, ο “εφιάλτης” του Μπρεζίνσκι μοιάζει να γίνεται πραγματικότητα: Η ομάδα BRICS διευρύνεται, με έξι νέα μέλη ανάμεσα τους το Ιράν (Αιθιοπία, Εμιράτα, Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία, Αργεντινή τα υπόλοιπα) ενώ τον περασμένο Ιούλιο ο Βλαντιμίρ Πούτιν καλωσόρισε το Ιράν στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης, στον οποίο κυρίαρχο ρόλο έχουν η Ρωσία και η Κίνα.

Ο “ασκός του Αιόλου”, που οδήγησε στην ρωσική εισβολή, άνοιξε ήδη το μακρινό 1997. Τότε ο Μπιλ Κλίντον, σύμβουλος του οποίου ήταν ο Μπρεζίνσκι, είχε αποφασίσει και οι λοιποί Ευρωπαίοι είχαν συμφωνήσει την διεύρυνση του ΝΑΤΟ στην Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη. Εκείνη η απόφαση είχε επιβεβαιώσει εκείνους τους αναλυτές που θεωρούσαν πως μια τέτοια πράξη θα ήταν τελικά το μεγαλύτερο στρατηγικό λάθος των ΗΠΑ στις τελευταίες δεκαετίες και θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε αντισυσπειρώσεις και αντιδράσεις.

Υ.Γ. Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης είναι διάδοχος του οργανισμού “Σανγκάη Πέντε” που δημιουργήθηκε το 1996 από την Κίνα, την Ρωσία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν. Σήμερα στον Οργανισμό, εκτός των προαναφερόμενων κρατών και του Ιράν, ανήκουν το Πακιστάν, η Ινδία (δύο χώρες με ιστορικό πολέμων) και το Ουζμπεκιστάν. Καθεστώς παρατηρητή έχουν η Μογγολία, το Αφγανιστάν και η Λευκορωσία. Με την ιδιότητα του συνομιλητή μετέχουν μία σειρά από χώρες, από την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, μέχρι το Κατάρ, το Νεπάλ, την Καμπότζη, την Σρι Λάνκα και την Τουρκία.