Ο Ερντογάν “κηδεμόνας” των Παλαιστινίων – Βαθαίνει το ρήγμα με τη Σαουδική Αραβία

Πριν φορέσει τη στολή του πολέμαρχου στον Καύκασο, ο Ερντογάν είχε φορέσει το κοστούμι του ειρηνοποιού, καθώς με τη μεσολάβηση του υπογράφτηκε η συμφωνία “εξομάλυνσης” των σχέσεων Φατάχ και Χαμάς, στη Κωνσταντινούπολη. Η συμφωνία προβλέπει τη διεξαγωγή των πρώτων, εδώ και 15 χρόνια, εκλογών στα παλαιστινιακά εδάφη. Ο Ερντογάν εξακολουθεί να εργαλειοποιεί το Παλαιστινιακό, με ελάχιστα όμως αποτελέσματα, όπως έδειξε το μποϋκοτάζ στα τουρκικά προϊόντα που ανακοίνωσε η Σαουδική Αραβία.

Δεν είναι πάντως η πρώτη φορά που ο Τούρκος πρόεδρος εμφανίζεται ως “ειρηνοποιός” της Μέσης Ανατολής. Ως πρωθυπουργός, το μακρινό 2008, είχε αναλάβει ρόλο μεσολαβητή μεταξύ Ισραήλ και Συρίας, για την επίλυση του ζητήματος των κατεχόμενων Υψιπέδων του Γκολάν. Η σύγκρουση του Ερντογάν με το Τελ Αβίβ και μερικά χρόνια αργότερα με τη Δαμασκό, ενταφίασαν οριστικά την πρωτοβουλία του. Ούτε όμως και η συμφωνία που υπογράφτηκε στη Κωνσταντινούπολη είναι κάτι καινούργιο.

Θυμίζει μία παλαιότερη πρωτοβουλία της Αιγύπτου, τη συμφωνία «πολιτικής συμφιλίωσης» που είχαν υπογράψει τον Οκτώβρη του 2017 Φατάχ και Χαμάς στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα. Η συγκεκριμένη συμφωνία σύντομα “τορπιλίστηκε”, γιατί ακολούθησε η ανακοίνωση του προέδρου Τραμπ για τη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας στη κατεχόμενη Ιερουσαλήμ. Μάλλον και η συμφωνία της Κωνσταντινούπολης μάλλον θα αποτελέσει μία υποσημείωση στις ιστορικές εξελίξεις που σημειώνονται στη Μέση Ανατολή.

Μία σειρά από αραβικά κράτη εξομαλύνουν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ, παρόλο που το τελευταίο ακολουθεί τη πιο δεξιά ατζέντα στο παλαιστινιακό, από τα χρόνια του Μεναχέμ Μπεγκίν. Μετά τις συμφωνίες που υπέγραψαν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν, φαίνεται πως σύντομα ακολουθούν το Ομάν και το Σουδάν, ενώ θεωρείται πως είναι θέμα χρόνου να ακολουθήσει και η υπογραφή ακόμα και της Σαουδικής Αραβίας,

Απομονωμένη η Παλαιστινιακή Αρχή

Η Παλαιστινιακή Αρχή, η διεθνώς αναγνωρισμένη εκπρόσωπος των Παλαιστινίων, υποχρεώθηκε να υπερβεί τους ανταγωνισμούς της με την Χαμάς και να καταλήξει σε μία συμφωνία με την ισλαμική οργάνωση, αισθανόμενη την ολοκληρωτική εγκατάλειψη των Παλαιστινίων από την πλειονότητα των αραβικών κρατών. Πλέον και η Παλαιστινιακή Αρχή, εκτός από τη Χαμάς, στρέφεται εξ’ ολοκλήρου στον Ερντογάν.

Σε δηλώσεις του στο Al Monitor, Παλαιστίνιος αξιωματούχος παραδέχτηκε πως η Παλαιστινιακή «αρχή υποχρεώθηκε να προσεγγίσει παίχτες, όπως η Τουρκία και το Κατάρ παρά τους δεσμούς τους με τη Χαμάς», της οργάνωσης που έχει τις ρίζες της στο παλαιστινιακό παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Είναι χαρακτηριστικό πως σχεδόν έχουν “παγώσει” οι επαφές του προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούτ Αμπάς με τους αξιωματούχους της Αιγύπτου και της Σαουδικής Αραβίας.

Στον αντίποδα, έχουν πυκνώσει οι συνομιλίες και οι συναντήσεις του Αμπάς και αξιωματούχων του με Τούρκους και Καταριανούς ομολόγους τους. Αν και μπορεί να γίνει κατανοητή η πικρία του Αμπάς, εντούτοις η πολιτική του συμμαχία με τον Ερντογάν, είναι μοιραίο να αποτύχει. Επιλέγοντας να προσεγγίσει τον Ερντογάν, ο Αμπάς μοιραία θα επαναλάβει το ολέθριο λάθος της Χαμάς, κατά την έναρξη του συριακού εμφυλίου. Τότε η Χαμάς είχε υποστηρίξει την ανατροπή του Άσαντ, με αποτελέσματα ο Σύρος πρόεδρος να απαγορεύσει την οργάνωση, η οποία έκτοτε μετέφερε την έδρα της στην Κωνσταντινούπολη.

Εργαλειοποίηση του Παλαιστινιακού

Αν η πιο ριζοσπαστική οργάνωση των Παλαιστινίων έχασε την υποστήριξη της Συρίας, τώρα η Παλαιστινιακή Αρχή με βεβαιότητα θα απομονωθεί στο σύνολο του αραβικού κόσμου, καθώς η πλειονότητα των αραβικών κρατών τρέμουν τις νεοοθωμανικές φιλοδοξίες του Ερντογάν, που τις βλέπουν ως μία απόπειρα του Τούρκου προέδρου να ηγεμονεύσει στη Μέση Ανατολή. Επομένως, μόνο ως αστείο μπορούν εκληφθούν οι όποιες προσπάθειες του Ερντογάν να λειτουργήσει ως μεσολαβητής στο Παλαιστινιακό, όπως θα μπορούσε η ηγέτιδα του αραβικού κόσμου, η Αίγυπτος.

Η Αίγυπτος έχει υπογράψει ειρήνη με το Ισραήλ και διατηρεί σχέσεις με τη Χαμάς, παρόλο που χαρακτηρίζει τη συμμαχία Τουρκίας, Κατάρ και Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ως τον «άξονα του Κακού» στη Μέση Ανατολή. Θέλοντας να κρατήσει η Χαμάς τις ισορροπίες με το καθεστώς Σίσι, ο εκπρόσωπος Διεθνών Σχέσεων της οργάνωσης δήλωσε πως η συμφωνία «δεν έχει σκοπό να υποσκελίσει τον ρόλο της Αιγύπτου στο Παλαιστινιακό ζήτημα». Όμως η Τουρκία δεν προσπαθεί για την “πολιτικοποίηση” της Χαμάς, όπως η Αίγυπτος, αλλά υποστηρίζει ανοιχτά τις επιθέσεις της οργάνωσης στο Ισραήλ.

Σε κάθε περίπτωση η συγκεκριμένη συμφωνία μοιάζει να εντάσσεται περισσότερο στην εργαλειοποίηση του Παλαιστινιακού, που συνηθίζει επιδίδεται ο Τούρκος πρόεδρος, ο οποίος “θυμήθηκε” ξανά την υπόθεση Κασόγκι, μετά τον οικονομικό πόλεμο που του κήρυξε η Σαουδική Αραβία. Οι δε Παλαιστίνιοι, μάλλον περισσότερο χαμένοι θα βγουν από την προσκόληση τους στον Ερντογάν. Χαμάς και Φατάχ μένουν εκτός των ιστορικών εξελίξεων στη Μέση Ανατολή, καθώς πλέον το Παλαιστινιακό δεν συγκινεί ούτε τα αραβικά καθεστώτα, αλλά ούτε και τις αραβικές κοινωνίες.