Ο Ερντογάν στην κλίνη του Προκρούστη

Πομπέο και Λαβρόφ, Στέιτ Ντιπάρτμεντ και ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, θα έρθουν στην Ελλάδα προ του τέλους του έτους, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες. Οι δυο κορυφαίοι παράγοντες των διεθνών πραγμάτων δεν έρχονται να κονταροχτυπηθούν στη σκιά της Ακρόπολης. Η επίσκεψη, λογικά, θα επιβεβαιώσει την επάνοδο της χώρας μας στην προ ΣΥΡΙΖΑ ομαλότητα, όπως διαμορφώθηκε από την εποχή της Γιάλτας. Μικρή αλλά υπαρκτή επιρροή της Μόσχας, αναμφισβήτητη κυριαρχία των Αμερικανών.

Το σημαντικότερο είναι ότι τουλάχιστον έως ότου ολοκληρωθούν οι επισκέψεις αυτές η Τουρκία είναι εξαιρετικά απίθανο να επιχειρήσει οτιδήποτε σε βάρος μας. Η χώρα και η κυβέρνηση μπορούν να πάρουν μια ανάσα. Είναι ερώτημα αν το ίδιο ισχύει και για την Κύπρο. Ωστόσο, αν αυτές οι επισκέψεις σημαίνουν –όπως υπαγορεύει η λογική, αλλά και οι εξελίξεις στο Συριακό– ότι ΗΠΑ και Ρωσία βρήκαν σημεία επαφής στη Μέση Ανατολή, στο πρόβλημα Συρία, τότε είναι βάσιμη η υπόθεση ότι και η από εδώ πλευρά της Ανατολικής Μεσογείου, η Ελλάδα και η Κύπρος, δεν έχουν μείνει εκτός της όποιας προσέγγισης των δυο Μεγάλων.

Κοινός παρονομαστής στην περιοχή είναι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Αλλά και, ως συνέπεια, οι γεωπολιτικές ισορροπίες όπου η Ρωσία είναι σταθερός παράγων ισχύος, το καθεστώς Άσαντ παραμένει ακλόνητο και η παρουσία των ΗΠΑ δεν αμφισβητείται, έστω και αν έχει απώλειες ισχύος. Εννοείται ότι το Ισραήλ είναι ενεργός παίκτης. Ο μόνος ζημιωμένος, όπως φαίνεται, είναι η Τουρκία του Ερντογάν.

Έχω γράψει επανειλημμένα ότι σε περίπτωση που ΗΠΑ και Ρωσία βρουν στοιχειώδες έδαφος επαφής η Τουρκία θα βγει χαμένη. Για τον απλό λόγο ότι όσα επιδιώκει η Τουρκία του Ερντογάν μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο σε βάρος της επιρροής και της ισχύος των επικυρίαρχων ΗΠΑ και Ρωσίας. Από κει και πέρα πέφτουμε στις κοινοτοπίες του τύπου στους δυο τρίτος δεν χωρεί και αν επιμείνει θα τον δείρουν και οι δυο.

Ο Ερντογάν τις τελευταίες μέρες έχει κάνει ένα βήμα παραπάνω από όσα έλεγε έως χθες. Από σχετικά αόριστες απειλές για κάποια νησιά του Αιγαίου και από διεκδικήσεις σε ορυκτό πλούτο που δεν του ανήκει με οποιαδήποτε ερμηνεία του Διεθνούς Δικαίου, κατονόμασε συγκεκριμένα νησιά που αυθαιρέτως τα έχρισε τουρκικά. Και στην απέναντι πλευρά, στη Συρία, ουσιαστικά απαιτεί την εξόντωση των Κούρδων, πολύτιμων συμμάχων των ΗΠΑ.

Ο φράχτης των ΗΠΑ

Ταυτόχρονα συνεχίζει να στηρίζει τους τρομοκράτες τζιχαντιστές που κατέχουν το Ιντλίμπ, επαρχία της Συρίας. Ο Άσαντ έχει διακηρύξει ότι θα απελευθερώσει όλη τη χώρα, και την τελευταία γωνιά της, από τους τζιχαντιστές. Και η Ρωσία τον στηρίζει υποχρεωτικά όχι απλώς και μόνο επειδή έχει δίκιο, αλλά επειδή δεν υπάρχει κανενός είδους αντικαταστάτης από τη νομιμότητα που προσφέρει ο Άσαντ.

Οι ΗΠΑ θέλουν να διατηρήσουν την παρουσία τους στην περιοχή, χωρίς να δεσμεύουν πολλές στρατιωτικές δυνάμεις και χωρίς τεράστια έξοδα. Τη φτηνή και αξιόπιστη λύση προσφέρουν οι Κούρδοι. Ο Ερντογάν απαιτεί χωρίς να προσφέρει ή στις ΗΠΑ ή στη Ρωσία κάποιο αντάλλαγμα. Η Τουρκία είναι χρήσιμη στις ΗΠΑ ως φράχτης απέναντι στη Ρωσία. Και ταυτόχρονα, προσεγγίζοντας τη Ρωσία, την εξυπηρετεί επειδή αποδυναμώνει τον κλοιό που σφίγγουν εναντίον της οι ΗΠΑ.

Αυτά έχουν την αμοιβή τους αλλά έχουν και κινδύνους που διατρέχει όποιος υπηρετεί δυο αφέντες. Πάντως με κανένα τρόπο οι δυο επικυρίαρχοι δεν μπορεί να επιτρέψουν να αμφισβητηθεί η εξουσία τους. Η υψηλή στρατηγική μπορεί μερικές φορές να διατυπωθεί με πολύ απλό τρόπο: “Δώσε θάρρος στο χωριάτη να σ’ ανέβει στο κρεβάτι”. Ο Ερντογάν ξέχασε (ή δεν ξέρει) την Ιστορία με το κρεβάτι του Προκρούστη. Την ξέρουν όμως και οι Αμερικάνοι και οι Ρώσοι, μελετητές και οι δυο της Ιστορίας των αρχαίων Ελλήνων. Την ξέρουν και αν τους χρειαστεί μπορούν να την εφαρμόσουν.