Ο Εβραίος που πολεμά στο πλευρό των Αζέρων – Προπαγάνδα και πραγματικότητα στο Ναγκόρνο Καραμπάχ

«Είμαι περήφανος που βρίσκομαι εδώ στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, απελευθερώνοντας εδάφη που κατακτήθηκαν πριν από περισσότερα από 30 χρόνια. Αυτό το πιστεύω πραγματικά με τους φίλους μου. Απευθύνομαι στον ισραηλινό λαό να προσευχηθούν για εμάς και να μας υποστηρίξουν. Η αλήθεια μας υποστηρίζει, η αλήθεια υποστηρίζει το Αζερμπαϊτζάν».

Το χαρακτηριστικό βίντεο με τις δηλώσεις του Αζέρου στρατιώτη, που έκανε τον γύρο των social media, ανάρτησε αρχικά στον προσωπικό του λογαριασμό στο twitter ο Αμερικανός πρέσβης στο Αζερμπαϊτζάν. Οι δηλώσεις ανήκουν στον Daniel Zarbaliv, που πολεμά στην πρώτη γραμμή με τις αζέρικες δυνάμεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και θυμίζουν τις τυπικές προπαγανδιστικές ρητορείες που ακούει κανείς στα πεδία των μαχών.

Όμως η ιδιαιτερότητα του βίντεο βρίσκεται στην καταγωγή του στρατιώτη. Όπως ανέφερε σε δημοσίευμα της η Jerusalem Post, ο στρατιώτης Daniel Zarbaliv είναι ένας Εβραίος, αζερικής καταγωγής, κάτοικος του χωριού Krasnaya Sloboda, στην επαρχία Quba του Αζερμπαϊτζάν. Με πληθυσμό που αριθμεί 4000 Εβραίους κατοίκους, το Krasnaya Sloboda θεωρείται ως η “γη των Εβραίων του Βουνού”. Μέχρι στιγμής είναι άγνωστο αν στις τάξεις των αζέρικων δυνάμεων πολεμούν και οι άλλοι Εβραίοι κάτοικοι του Krasnaya Sloboda.

Αυτό που είναι όμως σίγουρο είναι πως μαίνεται η προσπάθεια του Αζερμπαϊτζάν να δείξει πως η επίθεση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ εξυπηρετεί τα ισραηλινά συμφέροντα, με την προπαγάνδα του Μπακού στα εστιάζει στην υποστήριξη που παρέχει η Τεχεράνη στην Αρμενία στο ζήτημα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ήδη από τον πρώτο πόλεμο της δεκαετίας του ’90.

Πολύπλοκη η σημερινή σύγκρουση

Όμως η σημερινή πραγματικότητα στο Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι πολύ πιο πολύπλοκη, για να αναλυθεί με τα ερμηνευτικά εργαλεία της δεκαετίας του ’90. Κατ’ αρχήν δεν στηρίζει σύσσωμο το Ιράν την Αρμενία, καθώς μία πτέρυγα του σιιτικού καθεστώτος, έχει δηλώσει πως τάσσεται στο πλευρό των ομόδοξων σιιτών τους Αζέρων. Δεύτερον, η στάση της Μόσχας στην σύγκρουση είναι σίγουρα πιο ισορροπημένη σε σχέση με τον πρώτο πόλεμο.

Τρίτον, αναπαράγοντας ένα μάλλον κακοστημένο βίντεο προπαγάνδας στον προσωπικό του λογαριασμό, ο Αμερικανός πρέσβης στο Αζερμπαϊτζάν φέρεται να υιοθετεί την προπαγάνδα του Μπακού, πως οι Αζέροι «πολεμούν τρομοκρατικές οργανώσεις των Αρμενίων και των φιλοϊρανικών παραστρατιωτικών ομάδων» στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Όμως η επίσημη θέση της Ουάσιγκτον είναι διαφορετική.

Η αμερικανική κυβέρνηση, από όταν ξεκίνησαν οι τωρινές συγκρούσεις, μίλησε επισήμως για «αποκλιμάκωση», με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών να εύχεται «να μην αποχωρήσουν οι Αρμένιοι από τις θέσεις που κατέχουν». Μάλιστα ο Πομπέο φέρεται πως επιδιώκει να αναλάβει μεσολαβητικό ρόλο ανάμεσα στα εμπόλεμα μέρη, οργανώνοντας μία σύσκεψη με τον Αρμένιο και τον Αζέρο ομόλογο του, ως ένας είδος απάντησης στην μάλλον αποτυχημένη απόπειρα της ρωσικής διπλωματίας, που ουδόλως τερμάτισε την σύγκρουση.

Αντιδρά η ισραηλινή κοινωνία

Επομένως οι Αμερικανοί δεν εμφανίζονται να επιθυμούν την επικράτηση των Αζέρων, ως ένα είδος ανάσχεσης της ρωσικής και της ιρανικής επιρροής στην Αρμενία και γενικότερα στον Καύκασο, όπως επιθυμούσαν την δεκαετία του ’90. Ο δε υποψήφιος των Δημοκρατικών Τζο Μπάιντεν προχώρησε σε σκληρές δηλώσεις κατά της τουρκικής υποστήριξης στο Αζερμπαϊτζάν, αν και οι επικείμενες εκλογές διαδραμάτισαν ρόλο στην στάση του, καθώς οι ψήφοι και η υποστήριξη του αρμενικού λόμπι είναι σίγουρα πολύτιμοι.

Τέλος, μπορεί ο Ισραηλινός πρέσβης στο Μπακού να δήλωσε «αλληλέγγυος με το Αζερμπαϊτζάν» και οι οι πωλήσεις ισραηλινών όπλων να συνεχίζονται στον αζέρικο στρατό, όμως ταυτόχρονα υπάρχουν έντονες αντιδράσεις στην ισραηλινή κοινωνία για την στρατιωτική συνεργασία Μπακού και Τελ Αβίβ. Στην Ιερουσαλήμ πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση διαμαρτυρίας κατά της τουρκό-αζέρικης επιθετικότητας, ενώ αρκετά μέλη της Κνεσέτ καλούν πλέον σε αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων.

Τελικώς, αυτό που έμεινε ίδιο στην σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι η πάγια στήριξη της Τουρκίας στους “αδελφούς” Αζέρους. Όπως όμως δείχνει η σχεδόν εσπευσμένη και “αθόρυβη” αποχώρηση των Τούρκων από ορισμένα φυλάκια που κατείχαν μέχρι πρότινος στο Ιντλίμπ, είναι ξεκάθαρο πως το νέο πολεμικό μέτωπο που άνοιξε στον Καύκασο ίσως να μην εντάσσεται μόνο στους νεοοθωμανικούς οραματισμούς του Ερντογάν, αλλά και σε ένα ευρύτερο γεωπολιτικό “παζάρι”, που ίσως επηρεάσει συσχετισμούς δεκαετιών στην περιοχή.