Ο κορονοϊός εκλέγει πρόεδρο στις ΗΠΑ – Οι παλινωδίες του Τραμπ

Τα πάνω κάτω έχει φέρει η επέλαση του κορονοϊού στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. Πριν ακόμα ο Τραμπ μετατραπεί σε «πρόεδρο εν καιρώ πολέμου», αποκήρυσσε τον κορονοϊό σαν «τερτίπι» των πολιτικών του αντιπάλων. Όταν η Ευρώπη γονάτισε από την επέλαση του, καθησύχαζε τους πολίτες του, υποστηρίζοντας ότι ο «ξένος ιός» απέχει χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.

Όταν η επιδημία διείσδυσε και στις ΗΠΑ και δεν την παρατηρούσε πλέον από απόσταση, διαβεβαίωσε ότι η εξάπλωσή της βρίσκεται υπό έλεγχο. Αμφισβήτησε τους ειδικούς και την επιστήμη, υιοθέτησε μια στάση άρνησης, ώσπου η τραγωδία τον ανάγκασε να αποδεχτεί το προφανές. Πλέον, οι αριθμοί καθιστούν τις ΗΠΑ την χώρα που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή από άποψη κρουσμάτων και θυμάτων.

Η εξάπλωση της πανδημίας συνεχίζεται με ραγδαίους ρυθμούς, με τον αριθμό των νεκρών και των κρουσμάτων να αυξάνεται συνεχώς. Μελέτη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σιάτλ, κάνει λόγο ακόμα και για 82.000 θανάτους ως μία μέση εκτίμηση. Ενόψει των προεδρικών εκλογών, όμως, ο Τραμπ φλερτάρει όλο και πιο έντονα με τη στρατηγική της “ανοσίας της αγέλης”, καθώς το διακύβευμα είναι ιδιαίτερα υψηλό: η επανεκλογή του, ή ο πολιτικός αφανισμός του.

Πάνω από το ένα τρίτο των Αμερικανών ζουν υπό καθεστώς καραντίνας. Ο ίδιος ο πρόεδρος, όμως, στα καθημερινά του μπρίφινγκ του Λευκού Οίκου δεν παύει να διαβεβαιώνει τους πολίτες ότι η κατάσταση θα επιστρέψει στην κανονικότητα «πολύ σύντομα». Έχει ορίσει το Πάσχα ως το σημείο ανάκαμψης. Δεν είναι μόνος του. Στο πλευρό του τάσσονται κάποιοι από τους πλουσιότερους επιχειρηματίες της χώρας, οι οποίοι βιάζονται να δουν τους εργαζόμενους να επιστρέφουν.

Αντιθέτως, οι αρμόδιες ιατρικές αρχές και ο διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Λοιμωδών Νόσων Άντονι Φαούτσι διαφοροποιούνται. Αυτό αποτυπώθηκε και στην εκκωφαντική διήμερη απουσία του Φαούτσι, του σημαντικότερου μέλους της Task Force κατά του κορονοϊού, από τις καθημερινές ενημερώσεις. Ένα προσεχτικό μάτι, μάλιστα, θα παρατηρούσε ότι τις τελευταίες ημέρες ο δημοφιλής επιδημιολόγος επιδείκνυε ολοένα και μεγαλύτερη τόλμη στο να διορθώνει τον πρόεδρο, ή ακόμα και να τον “αδειάζει”.

Ποιος είναι ο δρ Φαούτσι

Σε κάποιες συνεντεύξεις του έχει ανοιχτά στραφεί εναντίον του: «Δεν μπορώ να πηδήξω μπροστά στο μικρόφωνο και να τον σπρώξω». Σε αντιδιαστολή με τον Τραμπ που βλέπει την κανονικότητα να επιστρέφει σε 15 ημέρες(!), ο Φαούτσι απάντησε ότι «ο ιός είναι αυτός που φτιάχνει το χρονοδιάγραμμα». Παρά την ένταση που χαρακτηρίζει τη συνεργασία τους και οι δύο άνδρες καταβάλλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες, ώστε να αποτρέψουν μία ολική ρήξη.

Ο 79χρονος Φαούτσι έχει μακρά εμπειρία, καθώς έχει συμβουλεύσει κάθε πρόεδρο από τον Ρόναλντ Ρέιγκαν και μετά. Απολαμβάνει τεράστια δημοτικότητα και χαίρει εκτίμησης από επιστήμονες και δημοσιογράφους. Ο Πρόεδρος έχει συνειδητοποιήσει ότι η αποπομπή του έμπειρου επιδημιολόγου θα του στοίχιζε, παρά θα τον ωφελούσε. Παρ’ όλα αυτά, η ισορροπία της σχέσης τους είναι ιδιαίτερα δύσκολη.

Οι δυο άνδρες διαφωνούν δημοσίως και για το πόσο καιρό θα χρειαστεί να διατεθεί ένα εμβόλιο, ή αν το φάρμακο κατά της ελονοσίας, η χλωροκίνη, θα μπορούσε να βοηθήσει εκείνους με οξεία μορφή του ιού. Ο Δρ Φάουτσι κατέστησε σαφές ότι δεν πιστεύει ότι το φάρμακο αυτό έχει τόσο θετική επίδραση, όσο αυτή που ισχυρίζεται ο Τραμπ.

Η επανεκτίμηση της στρατηγικής Τραμπ σε σχέση με την καραντίνα, συνδέεται με τη θεωρία για την ανοσία της αγέλης. Είναι η τακτική που υιοθέτησε και η Σουηδία, αναλογιζόμενη την οικονομική άποψη της παγκόσμιας κρίσης. Υπενθυμίζεται πως ανάλογη τακτική είχε υιοθετήσει και το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο όμως έκανε στροφή σε lockdown, μετά από την επέκταση της επιδημίας.

Πάνω από όλα η οικονομία

Το κίνητρο πίσω από αυτή την επιμονή του Τραμπ δεν είναι άλλο από την οικονομία. Ο Πρόεδρος είχε ανέκαθεν αναγάγει τις επιδόσεις της αμερικανικής οικονομίας στο κύριο όπλο στην φαρέτρα της προεκλογικής του εκστρατείας. Η κλίμακα της οικονομικής καταστροφής που προκαλεί η πανδημία κατέστη σαφής, όμως, λίγες ημέρες νωρίτερα, όταν 3,3 εκατομμύρια άτομα υπέβαλαν αίτηση στο ταμείο ανεργίας.

Οικονομικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι μέχρι και το πέρας της κρίσης το νούμερο αυτό μπορεί να φτάσει στα 12 έως 15 εκατομμύρια άτομα. Η αλματώδης διάδοση του ιού δημιουργεί οικονομικές επιπτώσεις ισάξιες, αν όχι χειρότερες, από αυτές της κρίσης του 2008. Καθίσταται σαφές ότι ο ιός εξελίσσεται σε μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την πολιτική καριέρα του Αμερικανού προέδρου και την μέχρι τώρα βέβαιη επανεκλογή του.

Και αυτό, καθώς το πολιτικό τοπίο έχει αλλάξει άρδην. Οι προεδρικές εκλογές αναμένεται να διεξαχθούν υπό το βάρος μίας οικονομίας που αναμένεται να υποστεί τη μεγαλύτερη συρρίκνωσή της. Για τον Τραμπ αυτό είναι προσωπικό θέμα. Ως δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας ταύτισε ολόκληρη την πολιτική οντότητά του στην ικανότητά του να διαχειρίζεται την οικονομία, περικόπτοντας τους κανονισμούς, καταργώντας εμπορικές συμφωνίες και αναβιώνοντας τους εθνικούς πυρήνες παραγωγής.

Αυτός είναι και ο λόγος που ο Αμερικανός πρόεδρος προώθησε το νέο “σχέδιο Μάρσαλ”, το οποίο προβλέπει παροχή ρευστότητας της τάξεως των δύο τρισ. δολαρίων. Σε περίπτωση που του βγει, το Νοέμβρη θα προβάλλει τον εαυτό του σαν τον πολιτικό που έβγαλε την Αμερική από τη μεγαλύτερη κρίση, μετά την μεγάλη κρίση του 1929. Θα μπορούσε να είναι η μεγαλύτερη νίκη απέναντι σε μία δευτερογενή, αλλά γιγαντιαίων διαστάσεων οικονομική κρίση.

Η μάχη για το εμβόλιο

Τη στιγμή που γράφονται οι γραμμές αυτές, σαράντα ομάδες σ’ όλο τον κόσμο εργάζονται πυρετωδώς για την ανακάλυψη του εμβολίου κατά του κορονοϊού. Η επιστημονική αυτή ανακάλυψη έχει μετατραπεί ζήτημα παγκόσμιου ανταγωνισμού. Για τις ΗΠΑ και τον πρόεδρό της είναι ζήτημα γοήτρου να κόψουν οι Αμερικανοί πρώτοι το νήμα. Σύμφωνα με πληροφορίες, πραγματοποιεί εντατικές συναντήσεις με στελέχη φαρμακευτικών εταιρειών, σε μία προσπάθεια να εξασφαλίσει ότι το εμβόλιο θα παραχθεί σε αμερικανικό έδαφος. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλίσει ότι οι ΗΠΑ θα ελέγχουν τη διανομή του.

Η σημασία της πρωτιάς αυτής αποτυπώνεται στην προσπάθεια εξαγοράς της γερμανικής εταιρείας CureVac, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Welt am Sonntag. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ λέγεται ότι προσπάθησε με ισχυρά οικονομικά κίνητρα να προσελκύσει τους Γερμανούς επιστήμονες, που εργάζονται στην ανάπτυξη του εμβολίου και να διασφαλίσει την κυκλοφορία του σκευάσματος πρώτα στη χώρα του.

Η αμερικανική φαρμακευτική εταιρεία Moderna έχει ήδη ξεκινήσει τα πρώτα τεστ σε άνθρωπο για ένα εμβόλιο που προσπαθεί να φτιάξει. Οι πρώτες κλινικές δοκιμές της εταιρείας, που έχει έδρα τη Μασαχουσέτη, έγιναν στο Σιάτλ σε εθελοντές ηλικίας 45 ετών, στο Ινστιτούτο Ερευνών Kaiser Permanente Washington. Άλλη μία αμερικανική φαρμακευτική, η Inovio Pharmaceuticals θα ξεκινήσει κλινικές δοκιμές σε δεκάδες εθελοντές από το πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια.

Συμμαχία ιατρών και τεχνητής νοημοσύνης

Παρά τη βιασύνη, η ιατρική κοινότητα επιβεβαιώνει ότι το εμβόλιο αργεί. Πολύς λόγος γίνεται για τη χλωροκίνη, ειδικά όταν ο ίδιος ο Αμερικάνος πρόεδρος αναφέρθηκε σε αυτή. Πρόκειται για ένα γνωστό φάρμακο, που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της ελονοσίας. Πράγματι, έχει δοκιμαστεί και σε ασθενείς που πάσχουν από τον κορονοϊό και φαίνεται ότι έχει κάποια αποτελέσματα. Η ιατρική κοινότητα, όμως, επέκρινε τον Αμερικανό πρόεδρο όταν δήλωσε ότι ο Οργανισμός Τροφίμων και  Φαρμάκων (FDA) ενέκρινε τη χορήγησή του και θα χρησιμοποιηθεί και στις ΗΠΑ.

Ελπίδες έρχονται και από μία απρόβλεπτη συμμαχία μεταξύ ιατρών, ερευνητών και εταιρειών τεχνητής νοημοσύνης. Στόχος να δουλέψουν μερικοί από τους ισχυρότερους υπολογιστές του κόσμου για να βρεθούν θεραπείες κατά του νέου ιού. Ουσιαστικά οι υπολογιστές θα κληθούν να συγκεντρώσουν και αποκωδικοποιήσουν εκατομμύρια δεδομένα. Πίσω από την προσπάθεια αυτή, βρίσκεται ο Τόμας Σίμπελ. Πρόκειται για τον ιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλος της C3.ai, μιας εταιρείας τεχνητής νοημοσύνης στην Καλιφόρνια.

Το πρότζεκτ του κατά του κορονοϊού του έχει μέχρι στιγμής στοιχίσει 367 εκατ. δολάρια. Στο πρότζεκτ αυτό εργάζονται ερευνητές από τα πανεπιστήμια Πρίνστον, Κάρνεγκι Μέλον, ΜΙΤ, Καλιφόρνια, Ιλινόις και Σικάγο, καθώς επίσης από την εταιρεία Microsoft. Ήδη πάντως είναι έτοιμο ένα διαγνωστικό τεστ, το οποίο αποκαλύπτει μέσα σε 45 λεπτά αν ο Covid-19 έχει μολύνει έναν άνθρωπο ή όχι. Το τεστ ενέκρινε η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA). Θα χρησιμοποιηθεί κυρίως στα νοσοκομεία και στα τμήματα επειγόντων περιστατικών. Η παρασκευάστρια εταιρεία του προγραμματίζει να αρχίσει τις αποστολές στα αμερικανικά νοσοκομεία την ερχόμενη εβδομάδα.

Υπό κατάρρευση τα αμερικανικά νοσοκομεία

Ακόμα και η ισχυρότερη και πλουσιότερη χώρα του κόσμου ενδέχεται προσεχώς να δει τα νοσοκομεία της να καταρρέουν. Γιατροί και νοσηλευτές ήδη κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, παρομοιάζοντας την κατάσταση με τον τυφώνα Sandy, τότε που έφερε στα όριά του το Νοσοκομείο Bellevue στη Νέα Υόρκη. Οι εμπειρογνώμονες της επιδημίας προβλέπουν  εκρηκτική αύξηση του αριθμού των βαριά ασθενών σε συνδυασμό με σοβαρή έλλειψη εξοπλισμού, προμηθειών, προσωπικού και νοσοκομειακών κλινών. Και μάλιστα στις περιοχές των ΗΠΑ, όπου οι μολύνσεις από κορονοϊό αυξάνονται, όπως η Νέα Υόρκη, η Καλιφόρνια και η πολιτεία της Ουάσιγκτον.

Στις ΗΠΑ υπάρχουν ήδη ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές για το ποιος θα σωθεί και ποιος όχι, αν τα πράγματα φτάσουν σ’ αυτό το σημείο. Σε μια προσπάθεια ελάχιστα γνωστή ακόμη και μεταξύ των γιατρών, τα ομοσπονδιακά προγράμματα επιχορηγήσεων βοήθησαν τα νοσοκομεία, τα κράτη και την υγειονομική διοίκηση των βετεράνων να αναπτύξουν αυτά που είναι ουσιαστικά προγράμματα επιλογής για μια σοβαρή πανδημία. Τώρα, αυτά τα σχέδια, μερικά από τα οποία μπορεί να είναι ξεπερασμένα, επανεξετάζονται λόγω του κορονοϊού.

Σύμφωνα με αυτά θα δίνεται χαμηλότερη προτεραιότητα σε εκείνους που έχουν υποκείμενες ασθένειες και δεν έχουν μεγάλο προσδόκιμο ζωής. Υπάρχει και μία άλλη προτεινόμενη στρατηγική, σύμφωνα με την οποία ένας ασθενής θα τοποθετείται στον αναπνευστήρα για λίγες μέρες και εάν δεν ανταποκριθεί, στη συνέχεια θα δίνει τη θέση του σε κάποιον άλλον που φαίνεται να έχει καλύτερες προοπτικές.