Ο λύκος και οι εγγυήσεις στο Μεσανατολικό

Η Ουκρανία είχε ζητήσει, τον Μάρτιο του 2022, από την Τουρκία να συμμετάσχει σε ένα σύστημα εγγυήσεων, μαζί με άλλα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, για να διασφαλίζει την ασφάλεια και την ανεξαρτησία αυτής της χώρας. Επρόκειτο για ένα σοβαρό ατόπημα του Κιέβου. Από ποια ζητήθηκε να εγγυηθεί την ασφάλεια και την εδαφική ακεραιότητα της η Ουκρανία; Την Τουρκία, η οποία όπως είναι γνωστό, συμμετείχε με την Ελλάδα και τη Βρετανία στο σύστημα εγγυήσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας και εισέβαλε στο νησί το 1974 και έκτοτε κατέχει διά της στρατιωτικής ισχύος έδαφος της χώρας μας. Κι αυτό, παρόλο που η Συνθήκη Εγγυήσεως του 1960 δεν παρέχει το δικαίωμα χρήσης βίας από τις εγγυήτριες δυνάμεις. Τώρα ο Ερντογάν ψάχνει ρόλο και στο Μεσανατολικό. 

Το θέμα στο Ουκρανικό δεν προχώρησε, γιατί οι διεργασίες δεν έφτασαν μέχρι εκείνο το σημείο. Να υπάρξει δηλαδή συζήτηση, για το πώς θα εφαρμοστεί μια ενδεχόμενη συμφωνία στο Ουκρανικό. Άλλωστε το Κίεβο δεν συζητά όσο συνεχίζεται ο πόλεμος και κατέχονται εδάφη από τη Ρωσία. Η κυβέρνηση Ζελένσκι, πάντως, ελέγχεται για την ιδέα της αυτή, καθώς ουσιαστικά πρότεινε όπως… ο λύκος προσέχει τα αρνιά. Κι όταν ο λύκος βρεθεί στο μαντρί, τα αρνιά προφανώς και θα κοιμηθούν μια για πάντα!

Όπως είναι γνωστό, η κατοχική Τουρκία, επιχείρησε και κατάφερε να διαδραματίσει μεσολαβητικό ρόλο στο Ουκρανικό. Ένας ρόλος, που πρόσφερε τη δυνατότητα στην κατοχική δύναμη να κρατά “ίσες αποστάσεις” και να μην εφαρμόζει διεθνείς αποφάσεις για τις κυρώσεις. Είναι προφανές πως αυτός ο ρόλος έχει πλέον… ξεβάψει. Δεν αποδίδει και οι δυτικοί θεωρούν την Άγκυρα μη χρήσιμη. Από την άλλη πλευρά, η Μόσχα αξιοποιεί τη στάση Ερντογάν, αν και για τον Πούτιν, ο… φίλος Ταγίπ είναι αναλώσιμος.

O ρόλος που ψάχνει ο Ερντογάν

Αμέσως μετά, που ξέσπασε η κρίση στη Μέση Ανατολή, ο Ερντογάν θέλησε να επιβάλλει την εμπλοκή του αναζητώντας διακαώς ρόλο. Οι πρώτες του παρεμβάσεις έμειναν μετέωρες, καθώς δεν βρήκαν ανταπόκριση. Φαίνεται, όμως, ότι η κατοχική δύναμη θα επιμείνει.

Όπως μεταδίδει το κρατικό τουρκικό δίκτυο Anadolu, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, έχει μεταφέρει σε τρίτους, σε εμπλεκόμενους, πρόταση σύμφωνα με την οποία θα μπορούσαν τρίτα κράτη- με την Τουρκία ασφαλώς στο κάδρο- να λειτουργούν ως εγγυήτριες δυνάμεις, οι οποίες θα διασφαλίσουν ότι θα τηρείται και θα εφαρμόζεται μια πιθανή συμφωνία, που θα επιτευχθεί μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών.

Αν και ανέφερε πως δεν βρίσκεται στην ατζέντα των συζητήσεων η Τουρκία να αναπτύξει ειρηνευτικό σώμα στην περιοχή, η αναφορά στο θέμα αυτό παραπέμπει στο προφανές. Ότι, δηλαδή, η κατοχική Τουρκία θέλει να στείλει στρατεύματα στην περιοχή. Κι αυτό συνδέεται με τις στρατηγικές επιδιώξεις της Άγκυρας, για επέκταση της επιρροής της και για έλεγχο της περιοχής.

Μπορεί αυτές οι ιδέες να μην βρίσκουν σήμερα πρόσφορο έδαφος. Στην πρώτη προσπάθεια, με το Ουκρανικό, η ιδέα δεν προχώρησε. Κι αυτό γιατί  εκεί δεν λειτουργεί η διπλωματία και συμφωνία δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα. Με το Μεσανατολικό είναι δύσκολο- σε αυτή τη φάση- να “περπατήσει” η τουρκική πρόταση. Εάν ποτέ, όμως, εγκαθιδρυθεί στην περίπτωση του Μεσανατολικού, σύστημα εγγυήσεων, με τουρκική εμπλοκή, θα έχει συνέπειες και η Κύπρος.

Η κατοχική Τουρκία θα χρησιμοποιεί το σύστημα εγγυήσεων στη Μέση Ανατολή, όπως και στην Ουκρανία εάν προχωρούσε η πρόταση του Κιέβου, για ενίσχυση του τουρκικού αφηγήματος ότι οι εγγυήσεις είναι αναγκαίες και στον σύγχρονο κόσμο και πως είναι “χρήσιμες“ για να επισφραγίζουν την ειρήνη! Θα επικαλείται το γεγονός ότι με τις ευλογίες της λεγόμενης διεθνούς κοινότητας θα είναι εγγυήτρια, για αυτό και δεν θα αποποιηθεί αυτές στην Κύπρο. Οι εγγυήσεις θα τείνουν να νομιμοποιήσουν, αναδρομικά μάλιστα, τις εγγυήσεις αυτού του τύπου, μαζί και τις τραγικές συνέπειές τους, όπως ήταν η εισβολή στην Κύπρο.