Ο Μπάιντεν στέλνει το ΝΑΤΟ σε Ινδικό-Ειρηνικό

To νέο στρατηγικό δόγμα του ΝΑΤΟ που θα συζητηθεί στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, περιλαμβάνει ένα πιο παγκόσμιο ρόλο που θα επεκτείνεται και στο Ινδικό-Ειρηνικό με στόχο την ανάσχεση της Κίνας, που οι ΗΠΑ θεωρούν σημαντική απειλή για τα εθνικά τους συμφέροντα. Το ΝΑΤΟ μετά το τέλος της παραδοσιακής αποστολής του, που ήρθε με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, αναζητεί συνεχώς νέο ρόλο. Το δόγμα “ΝΑΤΟ 2030” αναπροσαρμόζει τις σχέσεις του κυρίως με Κίνα και Ρωσία.

Οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις των δύο δυνάμεων προκαλούν ιδιαίτερα ανησυχία σε κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ. Υπενθυμίζεται, ότι το 2015 το κινεζικό ναυτικό έφτασε στη Μεσόγειο. Εκτός από αυτές τις ασκήσεις  διεξήγαν πρόσφατα και κοινές ασκήσεις πυραυλικής άμυνας και εκπαίδευσης για τις δυνάμεις εσωτερικής ασφάλειας. Το γεγονός ότι Κίνα και Ρωσία διαθέτουν πυρηνικό οπλοστάσιο αποτελεί έναν επιπλέον παράγοντα για την ανάσχεσή τους.

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίκεν ενθάρρυνε το ΝΑΤΟ να εμβαθύνει τη συνεργασία του με τους συμμάχους του στον Ινδικό-Ειρηνικό, για να αντιμετωπίσει τις “συστηματικές προκλήσεις” από τη Ρωσία και την Κίνα. Το ΝΑΤΟ ανησυχεί και η παρουσία της Κίνας στην Αφρική, που θα μπορούσε να τη χρησιμοποιήσει για να επεκτείνει τη στρατιωτική της παρουσία στον Ατλαντικό.

Η ανάσχεση της Κίνας αποτελεί μια από τις άμεσες προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής του προέδρου Τζο Μπάιντεν. Το επίσημο ανακοινωθέν του ΝΑΤΟ που περιλαμβάνει 40 σελίδες αναμένεται να περιέχει πολύ πιο σκληρή γλώσσα για την Κίνα, συγκριτικά με το παρελθόν. Το προσχέδιο σύμφωνα με ξένα δημοσιεύματα  θα  αναφέρει ότι «υπάρχει μια αυξανόμενη απόκλιση μεταξύ των εξαναγκαστικών πολιτικών του Πεκίνου και των αξιών μας».

Ναυτική παρουσία

Ο Μπάιντεν έρχεται, μετά τις ταραγμένες σχέσεις του ΝΑΤΟ με τον προκάτοχό του Ντόναλντ Τραμπ, για να αναθερμάνει τη διατλαντική συνεργασία και να επιβεβαιώσει τη δέσμευσή των κρατών-μελών στο Άρθρο 5, φυσικά για τους δικούς του στόχους. Το ΝΑΤΟ επικαλέστηκε το Άρθρο 5 για πρώτη φορά στην ιστορία του, μόλις μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους το 2001. Όμως, η διεξαγωγή ασύμμετρων πολέμων μακριά από την παραδοσιακή σφαίρα αποστολής του προκάλεσε προβλήματα και εντάσεις.

Η διείσδυση της Κίνας στην Ευρώπη μέσω της πρωτοβουλίας “One Belt, One Road” και της τεχνολογίας των τηλεπικοινωνιών δεν μπορεί να γίνει σε καμία περίπτωση αποδεκτή από τον Μπάιντεν. Όμως, η πίεση που ασκούν οι ΗΠΑ στους ευρωπαίους συμμάχους έχουν επιφέρει κάποια αποτελέσματα. Η ΕΕ στο πλαίσιο μιας νέας στρατηγικής για την περιοχή του Ινδικού-Ειρηνικού δεσμεύτηκε επίσης να στείλει μια ουσιαστική ναυτική δύναμη. Η Γερμανία ανακοίνωσε ότι θα στείλει τον Αύγουστο ένα πολεμικό πλοίο στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, δηλώνοντας ότι η ενέργειά της υποστηρίζει τους «κανόνες που βασίζονται στη διεθνή νομιμότητα».

Η Βρετάνια, έχει ήδη ανακοινώσει από τις αρχές του έτους, ότι μετατοπίζει τον ενδιαφέρον της από την Ευρώπη προς τον Ινδό-Ειρηνικό στέλνοντας και ένα νέο βρετανικό αεροπλανοφόρο στη Θάλασσας της Νότιας Κίνας. Η Γαλλία διαθέτει και αυτή σημαντικές ναυτικές δυνάμεις στην περιοχή. Η ΕΕ συνεχίζει να δέχεται πιέσεις για να συνεισφέρει περισσότερο, αφού ο Μπάιντεν έχει χαρακτηρίσει την Κίνα ως κύρια απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια.

Πρόβλημα στην εφαρμογή

Ωστόσο, οι οικονομικές σχέσεις της Κίνας με ευρωπαϊκές χώρες περιπλέκουν τις προσπάθειες του ΝΑΤΟ για τη δημιουργία ενός κοινού μετώπου εναντίον της. Όμως το νέο δόγμα του ΝΑΤΟ για την ανάσχεση της Κίνας παρουσιάζει δυσκολίες σχετικά με τις δυνατότητες των ασιατικών κρατών με τις οποίες έχει συνεργασία. Η πολυμερή επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα είναι προβληματική, εξαιτίας του ότι αυτές δεν έχουν δομές τύπου ΝΑΤΟ για να δημιουργήσουν στενότερη διαλειτουργικότητα.

Η συμμαχία ΗΠΑ-Ιαπωνίας που οι Αμερικανοί αξιωματούχοι την έχουν χαρακτηρίσει “ακρογωνιαίο λίθο” της ασιατικής ασφάλειας, στερείται των ολοκληρωμένων δομών διοίκησης και ελέγχου που έχει το ΝΑΤΟ. Μόνο η συμμαχία ΗΠΑ-Νότιας Κορέας είναι η μόνη που διαθέτει τέτοιο μηχανισμό. Οι Ασιάτες σύμμαχοι του ΝΑΤΟ δεν διαθέτουν τους τύπους ολοκληρωμένων μηχανισμών σχεδιασμού που έχει αυτό, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η ικανότητα τους να συντονίζονται με τις ΗΠΑ και την Ατλαντική Συμμαχία. Οι ΗΠΑ για αυτό τον λόγο πιέζουν ευρωπαίους συμμάχους να έχουν ναυτική παρουσία στον Ινδό-Ειρηνικό.

Ο ρόλος της Ινδίας

Μια ώθηση στο ΝΑΤΟ σχετικά με τον Ινδό-Ειρηνικό αναμένεται να δώσει μια συνεργασία με την Ινδία, για την οποία γίνεται λόγος. Το Απρίλιο ο γενικός γραμματέας του NATO Γενς Στόλτενμπεργκ συμμετείχε στο Forum Raisina στο Νέο Δελχί, τονίζοντας την ανάγκη για έναν ισότιμο βαθύτερο διάλογο μεταξύ Ινδίας-ΝΑΤΟ και επικρίνοντας την Κίνα.

Επίσης, πρόσθεσε, ότι το ΝΑΤΟ μπορεί να συνεργαστεί με την Ινδία με διαφορετικούς τρόπους, χωρίς να αποτελεί μέρος μιας ολοκληρωμένης στρατιωτικής συνεργασίας. Όμως, η Ινδία δείχνει ότι θέλει να διατηρήσει τη στρατηγική της αυτονομία, καθώς μια στενή συνεργασία ενδεχομένως να την έστρεφε περισσότερο προς τη Δύση. Το Νέο Δελχί επιδιώκει να διατηρεί ισορροπημένη με τη Ρωσία και να μην θεωρείται από το Πεκίνο σαν στενός σύμμαχος της Ουάσιγκτον.

Το ΝΑΤΟ για ακόμα μια φόρα λειτουργεί, όπως έχει αποδειχθεί, για την προώθηση των στρατηγικών συμφερόντων της Ουάσινγκτον. Το 2001 ο εχθρός ήταν οι Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν και η ισλαμική τρομοκρατία. Τώρα με την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν, είναι η Κίνα αλλά και η Ρωσία. Η Ατλαντική Συμμαχία αναζητεί λόγο ύπαρξης και η εμφάνιση ή κατασκευή νέων απειλών, την κρατά στη ζωή και για αυτό έχει σχεδόν διπλασιάσει τα κράτη-μέλη της. Φυσικά, σημαντικό ρόλο παίζει και η αδυναμία της ΕΕ να αποκτήσει τη δική της άμυνα και να ανεξαρτητοποιηθεί από τις ΗΠΑ.