Ο Μπόρις Τζόνσον και η δόξα του Κρόμγουελ

Ραγδαίες εξελίξεις δρομολογεί στο Ηνωμένο Βασίλειο η απόφαση του Μπόρις Τζόνσον να κλείσει το Κοινοβούλιο, προκειμένου να αποφύγει το ενδεχόμενο βουλευτές να μπλοκάρουν ένα Brexit χωρίς συμφωνία. Η απόφαση αυτή συναντά τις έντονες αντιδράσεις της αντιπολίτευσης, αλλά και του προέδρου της Βουλής των Κοινοτήτων, ενώ παραλλήλως οδηγεί τη στερλίνα σε νέα πτώση.

Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Τζόνσον, οι εργασίες του Βρετανικού Κοινοβουλίου θα διακοπούν τη δεύτερη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου και η διακοπή αυτή θα διαρκέσει έως τις 14 Οκτωβρίου, δύο εβδομάδες δηλαδή πριν την 31^η Οκτωβρίου, που είναι η προβλεπόμενη ημερομηνία αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ.

Εκείνη την ημέρα όμως, στις 14 Οκτωβρίου, θα γίνει η Ομιλία της Βασίλισσας, στην οποία, κατά παράδοση, ο επικεφαλής του Ηνωμένου Βασιλείου παρουσιάζει τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης. Ο Τζόνσον υποστηρίζει ότι οι βουλευτές θα έχουν τον χρόνο και την  ευκαιρία να συζητήσουν το πρόγραμμα της κυβέρνησης, καθώς και «την προσέγγισή της για το Brexit», πριν από την Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής που είναι προγραμματισμένη για τις 17 και 18 Οκτωβρίου.

Νέο “κολοβό”  Κοινοβούλιο

Προσθέτει μάλιστα ότι οι βουλευτές θα έχουν την δυνατότητα να ψηφίσουν την δική του πρόταση για το Brexit, στις 21 και 22 Οκτωβρίου. Αφού δηλαδή θα έχει ολοκληρωθεί η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ και θα είναι γνωστά τα αποτελέσματά της. Ο Τζόνσον φιλοδοξεί, μέσω του πιεστικού χρονοδιαγράμματος και της απειλής για ένα “άτακτο Brexit” να πετύχει μια νέα συμφωνία, η οποία θα μπορεί να εγκριθεί από το Βρετανικό Κοινοβούλιο.

Αυτήν την εκτίμηση εξέφρασε και σήμερα, τονίζοντας, παραλλήλως, ότι η περίοδος πριν από το Ευρωπαικό Συμβούλιο Κορυφής είναι κρίσιμη για τις διαπραγματεύσεις. Το ερώτημα, ωστόσο, είναι γιατί ο Βρετανός πρωθυπουργός κλείνει προσωρινά το παλαιότερο Κοινοβούλιο της παγκόσμιας σύγχρονης ιστορίας.

Το βρετανικό κοινοβούλιο θα συνέλθει την προσεχή Τρίτη για ελάχιστες συνεδριάσεις πριν την διακοπή του έως τις 14 Οκτωβρίου. Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι το Βρετανικό Κοινοβούλιου διακόπτει, κατά παράδοση, τις εργασίες του, κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου, προκειμένου να διεξαχθούν τα ετήσια συνέδρια των κομμάτων. Ο Τζόνσον, όμως, παρατείνει φέτος την διακοπή των εργασιών του Κοινοβουλίου, κατά δώδεκα ημέρες, μετά την ολοκλήρωση και του τελευταίου κομματικού συνεδρίου, που είναι αυτό του Συντηρητικού Κόμματος.

Αυτό που ουσιαστικά επιδιώκει ο Τζόνσον είναι να μην έχουν τον χρόνο οι βουλευτές που είναι αντίθετοι σε ένα Brexit χωρίς συμφωνία να αναλάβουν νομοθετικές πρωτοβουλίες προκειμένου να μπλοκάρουν αυτό το ενδεχόμενο. Το σχέδιο του Τζόνσον είναι παλιό και συζητείται ήδη από την περίοδο που διεκδικούσε την διαδοχή της Μέι στο Συντηρητικό Κόμμα. Εξέχοντες μάλιστα Βρετανοί πολιτικοί, ανάμεσά τους και ο πρώην πρωθυπουργός Τζων Μέιτζορ, απείλησαν με δικαστικές προσφυγές, στην περίπτωση που ο Τζόνσον προχωρούσε τις σχετικές διαδικασίες.

Συνταγματικό σκάνδαλο

Σήμερα πάντως, με την ανακοίνωση της πρόθεσης του Τζόνσον να ζητήσει από την Βασίλισσα Ελισάβετ την αναστολή της λειτουργίας του Κοινοβουλίου (την οποία σημειωτέον η βασίλισσα δεν μπορεί να αρνηθεί), η βρετανική αντιπολίτευση προχώρησε, σύσσωμη, σε καταγγελίες για «αντιδημοκρατικέ ενέργειες». Για «συνταγματικό σκάνδαλο» έκανε λόγο ο πρόεδρος της Βουλής των Κοινοτήτων Τζον Μπέρκοου, ενώ ο ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν  μίλησε για ευθεία «απειλή προς τη δημοκρατία».

Μάλιστα ο Κόρμπιν, σε επιστολή του προς την βασίλισσα Ελισάβετ, εκφράζει την ανησυχία του για την ανακοίνωση αναστολής της λειτουργίας του κοινοβουλίου και ζητά να συναντηθεί μαζί της. ο ηγέτης των Εργατικών φέρεται επίσης να τονίζει ότι ο Μπόρις Τζόνσον πρέπει να λογοδοτήσει στους βουλευτές για αυτήν την απόφασή του.

Η πρωθυπουργός της Σκοτίας, Νίκολα Στέρτζον, κάλεσε τους βουλευτές να συνασπιστούν κατά των ενεργειών του Τζόνσον για να αποτρέψουν, όπως τόνισε, «η σημερινή ημέρα θα μείνει στην Ιστορία ως μία σκοτεινή ημέρα για την δημοκρατία του Ηνωμένου Βασιλείου». Ανάλογη ήταν η αντίδραση και του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος, ο εκπρόσωπος τους οποίου μίλησε για «κήρυξη πολέμου» στην κοινοβουλευτική δημοκρατία. Επικριτές υπάρχουν όμως και μέσα στο Συντηρητικό Κόμμα, με τον πρώην υπουργό Οικονομικών Φίλιπ Χάμοντ να μιλά και αυτός για «συνταγματικό σκάνδαλο», στην περίπτωση που το Κοινοβούλιο εμποδισθεί να ελέγξει την κυβέρνηση, ειδικά όταν πρόκειται για ένα εθνικό ζήτημα.

Το σκέφτεται η Ευρώπη

Της απόφασης του Τζόνσον προηγήθηκε συμφωνία των κομμάτων της αντιπολίτευσης για την αποτροπή ενός άτακτου Brexit, ενώ ο Κόρμπιν επιχείρησε την προσέγγιση και βουλευτών και στελεχών του Συντηρητικού κόμματος. Για την ιστορία, θα πρέπει να σημειωθεί, ότι η τελευταία φορά που ανεστάλη η λειτουργία του βρετανικού κοινοβουλίου ήταν επί του βασιλιά Καρόλου του Α’, κατά την διάρκεια του Αγγλικού Εμφυλίου Πολέμου, το 1648. Τότε, ο βασιλιάς συνελήφθη από τις δυνάμεις του Κρόμγουελ, καταδικάστηκε και εκτελέσθηκε, το 1649.

Στην άλλη πλευρά της Μάγχης, πάντως, η Κομισιόν, αν και αρνείται να σχολιάσει επισήμως την απόφαση του Τζόνσον, δείχνει ότι έχει διαγνώσει ήδη τις πιθανές συνέπειές της. Έτσι, καλεί την Βρετανία να καταθέσει οποιεσδήποτε προτεινόμενες αλλαγές στη συμφωνία διαζυγίου για το Brexit το ταχύτερο δυνατό. Δεν παραλείπει βεβαίως να προσθέσει ότι αναμένει εφικτές προτάσεις, αλλά επί της ουσίας ανοίγει, έστω και σιωπηρά, την πόρτα της διαπραγμάτευσης.

Η Κομισιόν δεν προχώρησε, για την ώρα, σε κανένα σχόλιο ούτε για τις επαφές που είχε, σήμερα, ο Βρετανός διαπραγματευτής για το Brexit, Ντέιβιντ Φροστ, με Ευρωπαίους ομολόγους του. Την Τρίτη, άλλωστε, ο ίδιος ο Γιούνκερ είχε διαμηνύσει στον Τζόνσον ότι θα εξετάσει οποιεσδήποτε συγκεκριμένες προτάσεις του για το ιρλανδικό δίχτυ ασφαλείας (backstop). Ο πρόεδρος της Κομισιόν σημείωσε, ωστόσο, ότι το Δουβλίνο έχει την ακλόνητη στήριξη της ΕΕ.

Το θέμα των ιρλανδικών συνόρων είναι το μεγάλο αγκάθι του Brexit και ο βασικός λόγος για τον οποίο καταψηφίστηκε τρεις φορές από την Βουλή των Κοινοτήτων η συμφωνία της Μέι. Ο Τζόνσον έχει καλέσει επανειλημμένως τις Βρυξέλλες να αφαιρέσουν το “δίχτυ ασφαλείας” για να περάσει η συμφωνία, η ΕΕ, ωστόσο, δέχεται μόνον βελτιωτικές τροποποιήσεις και όχι επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας.