Ο όρος του Σίσι για να ομαλοποιηθούν οι σχέσεις Τουρκίας-Αιγύπτου

Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν είναι έτοιμος να δώσει “πεσκέσι” στον Αιγύπτιο ομόλογο του Φατάχ αλ Σίσι 24 στελέχη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, με αντάλλαγμα την έκδοση αγνώστου αριθμού γκιουλενιστών. Αυτό ισχυρίστηκε δημοσίευμα του κρατικού πρακτορείου ειδήσεων της Αιγύπτου, που δεν χρειάζεται να πούμε ότι ελέγχεται απόλυτα από το καθεστώς Σίσι.

Η στήριξη του Ερντογάν στην Αδελφότητα είναι ένας από τους λόγους του ρήγματος στις σχέσεις Τουρκίας και Αιγύπτου, ένα ρήγμα που ο Τούρκος πρόεδρος αποπειράται τελευταία να γεφυρώσει. Ο Ερντογάν εμφανίζεται πρόθυμος να περιορίσει την υποστήριξη του στην κυριότερη οργάνωση του πολιτικού Ισλάμ στον αραβικό κόσμο, μέσω της οποίας φιλοδοξούσε σε μία πολιτική ανασύσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ένα όραμα που προκαλεί τρόμο στα κατεστημένα αραβικά καθεστώτα, φυσικά με την εξαίρεση του εμιράτου του Κατάρ.

Ο Τούρκος πρόεδρος έχει κλείσει ορισμένα κανάλια της Αδελφότητας στην Κωνσταντινούπολη και έχει ζητήσει από τα στελέχη της που φιλοξενεί να μετριάσουν τις επικρίσεις τους στο αιγυπτιακό καθεστώς, όμως αυτά δεν αρκούν στον στρατηγό Σίσι, ο οποίος απαιτεί από τον Ερντογάν να του δώσει τα “κεφάλια” της Αδελφότητας στο πιάτο, κάτι που προφανώς και είναι εξευτελιστικό για τον Ερντογάν.

Βέβαια στην Τουρκία υπάρχουν δεύτερες σκέψεις για την υποστήριξη Αδελφότητας, καθώς η ισλαμική “μεταπολίτευση” που προσδοκούσε ο Ερντογάν δεν ήρθε ποτέ στην Μέση Ανατολή, μετά την “Αραβικής Άνοιξης” που είχε φέρει το πολιτικό Ισλάμ στο προσκήνιο. Σημείο καμπής υπήρξε φυσικά η ανατροπή της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Αίγυπτο το 2013 από τον στρατηγό και σημερινό πρόεδρο της χώρας Φατάχ αλ Σίσι.

Η αποτυχία του πολιτικού Ισλάμ

Ποντάροντας στην Μουσουλμανική Αδελφότητα η Τουρκία πόνταρε σε μία «αποτυχημένη επανάσταση», για να χρησιμοποιήσουμε τον πάντα επίκαιρο τίτλο του βιβλίου του Antoine Basbous. Είναι χαρακτηριστικό πως η Αδελφότητα, δεν απέτυχε απλώς να μετατραπεί σε ένα είδος “μάρτυρα” του Ισλάμ από τις σκληρές διώξεις που υφίσταται από το αιγυπτιακό καθεστώς, αλλά κατάληξε να περιθωριοποιηθεί, ακόμα και στην Ιορδανία ή το Σουδάν, ενώ έχει εξοβελιστεί και από την κυβέρνηση της Τυνησίας.

Πλέον πολλοί στο καθεστώς Ερντογάν εισηγούνται την αλλαγή στάσης έναντι της Αδελφότητας, με κυριότερο όλων τον “κονσιλιέρι” του Τούρκου προέδρου, Ιμπραχήμ Καλίν, ο οποίος συχνά πρωτοστατεί στις “επιθέσεις φιλίας” προς το Κάιρο και μάλιστα φέρεται υπέρμαχος να εκδοθούν ορισμένα μέλη της Αδελφότητας στην Αίγυπτο για να “εξευμενιστεί” ο Σίσι (ότι ακριβώς περιγράφει το δημοσίευμα το αιγυπτιακού πρακτορείου ειδήσεων).

Όμως, μπορεί ο Ερντογάν να έχει “ξεχάσει” εσχάτως την “Ραμπία”, τον χαρακτηριστικό χαιρετισμό των Αδελφών Μουσουλμάνων, αλλά δεν του είναι εύκολο να τους “πουλήσει”, όπως του ζητά ο Σίσι, ο οποίος δεν δείχνει να βιάζεται για την αναθέρμανση των τουρκοαιγυπτιακών σχέσεων, σε αντίθεση με τον Ερντογάν. Είναι αλήθεια πως ο Τούρκος πρόεδρος εντυπωσιάζει με τον οπορτουνισμό του: την μία κατηγορεί το Ισραήλ για «γενοκτονία των Παλαιστινίων», την άλλη επιδιώκει την αναθέρμανση των σχέσεων του με το Τελ Αβίβ!

Στο προσκήνιο το τουρκολιβυκό ψευτομνημόνιο

Όμως, όπως δεν μπορεί εύκολα να εγκαταλείψει την Χαμάς, το ίδιο δεν μπορεί να κάνει και με την Μουσουλμανική Αδελφότητα. Μπορεί να η οργάνωση να έχει περιθωριοποιηθεί σε πολλές χώρες του αραβικού κόσμου, εντούτοις παραμένει υπολογίσιμη δύναμη στην Λιβύη και συγκεκριμένα στην Τρίπολη, όπου στηρίζει τον φιλότουρκο πρωθυπουργό της μεταβατικής κυβέρνησης. Πάντως η είδηση ότι η Τουρκία δέχτηκε έναν από τους γιους του Μοαμάρ Καντάφι, δείχνει πως κοιτά και σε άλλα στρατόπεδα στην Λιβύη, θέλοντας ίσως να διασπάσει τους κανταφικούς υποστηρικτές του Χαλίφα Χαφτάρ, οι δυνάμεις του οποίου μπλέκονται σε έναν νέο πόλεμο με αντάρτες στο Τσαντ.

Βλέπουμε πως η Τουρκία φέρνει και πάλι στο προσκήνιο το παράνομο μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης, με την εκτεταμένη παρενόχληση του ερευνητικού πλοίου “Nautical Geo”, που πραγματοποιεί έρευνες σε περιοχή ανατολικά της Κρήτης, με την Άγκυρα να ισχυρίζεται ότι πλέει σε «τουρκική υφαλοκρηπίδα»! Με το ψευδοσύμφωνο που είχε υπογράψει με τον, υπό πολιορκία Λίβυο πρωθυπουργό Σαράτζ, η Τουρκία “εξαφάνιζε” πλήρως την ΑΟΖ της Κρήτης,  πιστή στον ισχυρισμό της ότι «τα νησιά δεν έχουν θαλάσσιες ζώνες».

Το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης χρησιμοποιεί η Τουρκία ως σημείο αναφοράς προκειμένου να πείσει την Αίγυπτο να υπογράψει μαζί της συμφωνία για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, προφανώς εις βάρος των θαλάσσιων δικαιωμάτων της Ελλάδας. Για αυτό και οι κινήσεις της Τουρκίας με το “Nautical Geo” πρέπει να προκαλούν ανησυχία, καθώς γίνονται την ίδια στιγμή που η Τουρκία προσπαθεί να γεφυρώσει τις διαφορές της με τα αραβικά κράτη. Μπορεί να έχει ακόμα πολύ δρόμο, όμως ο αραβικός κόσμος είναι τώρα πρόθυμος να ακούσει τον Ερντογάν, κάτι που ακριβώς έναν χρόνο πριν δεν ήταν καθόλου διατεθειμένος να κάνει.