Ο “Σούπερ Μάριο” στο τιμόνι της Ιταλίας – Παρουσίασε την κυβέρνησή του

Ευρεία πλειοψηφία έχει εξασφαλίσει στην Ιταλία ο Μάριο Ντράγκι, γνωστός και ως “Σούπερ Μάριο” για τον ρόλο που διαδραμάτισε στην κρίση χρέους στην Ευρωζώνη, όταν ήταν επικεφαλής της ΕΚΤ. Ο Ντράγκι στηρίζεται από ένα ευρύ πολιτικό τόξο, στο οποίο μετέχουν κόμματα με άκρως αντίθετες θέσεις. Παρόλα αυτά αποδέχθηκε την ανάληψη της πρωθυπουργίας με στόχο να βγάλει την Ιταλία από την κρίση και την πολιτική παράλυση, στην οποία οδηγήθηκε η χώρα τις τελευταίες εβδομάδες.

Ο Μάριο Ντράγκι πήγε σήμερα στο Κυρηνάλιο και παρουσίασε τη λίστα των υπουργών του στον πρόεδρο της Δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα, ο οποίος ενέκρινε, όπως ήταν αναμενόμενο τη σύνθεση της νέας κυβέρνησης που θα ορκιστεί το Σάββατο. Ο μέχρι πρότινος επικεφαλής της ΕΚΤ αποτελεί άλλωστε προσωπική επιλογή του προέδρου Ματαρέλα, μετά την κρίση που προκάλεσε στον κυβερνητικό συνασπισμό, ο αμφιλεγόμενος πρώην πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι, οδηγώντας σε παραίτηση τον Τζουζέπε Κόντε.

Ο Ντράγκι επιβεβαίωσε τελικά τις προβλέψεις που τον ήθελαν να παρουσιάζει ένα «μικτό κυβερνητικό σχήμα», αποτελούμενο από πολιτικούς και τεχνοκράτες. Στις θέσεις κλειδιά, ο πρώην Κεντρικός Τραπεζίτης, κράτησε τα ίδια πρόσωπα. Έτσι, στο υπουργείο Εσωτερικών παραμένει η πρώην νομάρχης Λουτσιάνα Λαμορτζέζε, στο Εξωτερικών ο Λουίτζι Ντι Μάιο και στο Άμυνας ο  κεντροαριστερός Λορέντσο Γκουερίνι. Στη θέση του, στο υπουργείο Υγείας, παραμένει και ο προερχόμενος από την Ιταλική Αριστερά Ρομπέρτο Σπεράντσα.

Το νέο κυβερνητικό σχήμα αποτελείται από 23 υπουργούς, 15 πολιτικούς και 8 τεχνοκράτες. Αμέσως μετά την παρουσίαση της κυβέρνησης και την αποδοχή της από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο Ντράγκι συναντήθηκε με τους προέδρους της Βουλής και της Γερουσίας, όπως προβλέπει το πρωτόκολλο.

Η κυβέρνηση Ντράγκι

Σημαντικά υπουργεία αναλαμβάνουν πάντως τεχνοκράτες, όπως ο πρώην υπεύθυνος του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, Ντανιέλε Φράνκο, το Οικονομικών και ο μάνατζερ μεγάλων εταιριών τηλεπικοινωνιών, Βιτόριο Κολάο, το Ψηφιακής Μετάβασης. Τεχνοκράτες αναλαμβάνουν επίσης τα υπουργεία Παιδείας και Ανώτατης Εκπαίδευσης, όπως και το υπουργείο Οικολογικής Μετάβασης, το οποία ανατίθεται στον μάνατζερ αμυντικών βιομηχανιών, Ρομπέρτο Τσινγκολάνι.

Η Λέγκα επιστρέφει στην κυβέρνηση με τον Τζανκάρλο Τζορτζέτι ως νέο υπουργό Οικονομικής Ανάπτυξης, ενώ υπουργείο “βλέπουν” μετά από πολλά χρόνια και στελέχη από τη Φόρτσα Ιτάλια του Μπερλουσκόνι, όπως η Μάρα Καρφάνια, ως υπουργός υπεύθυνη για τον Νότο, και ο Ρενάτο Μπρουνέτα, ως υπουργός Δημόσιας Διοίκησης. Η νέα κυβέρνηση αναμένεται να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Γερουσία και τη Βουλή την ερχόμενη Τρίτη και Τετάρτη.

Η ψήφος εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Ντράγκι θεωρείται δεδομένη αφού, στη διάρκεια των διερευνητικών επαφών,  ο “Σούπερ Μάριο” κατάφερε να εξασφαλίσει τη στήριξη τόσο των Πεντάστερων όσο και της Λέγκας. Οι πρώτοι είναι το κόμμα που διαθέτει αυτή τη στιγμή τον μεγαλύτερο αριθμό αντιπροσώπων στη Βουλή και τη Γερουσία, ενώ οι δεύτεροι αποτελούν, σύμφωνα τουλάχιστον με τις μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις, την πρώτη επιλογή των Ιταλών ψηφοφόρων.

Ήταν κάποτε η Ιταλία

Αυτή η ευρεία αποδοχή του πρώην κεντρικού τραπεζίτη δεν αναιρεί, ωστόσο, τις δυσκολίες που έχει να διαχειριστεί. Η Ιταλία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα από την έναρξη της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη, τα οποία επιδεινώθηκαν από την υγειονομική κρίση και τις οικονομικές συνέπειές της. Μέχρι σήμερα πάντως, αρχικά με την ετερόκλητη κυβερνητική σύμπραξη του Κινήματος 5 Αστέρων με την Λέγκα και στη συνέχεια με την αποχώρηση του Σαλβίνι από την κυβέρνηση Κόντε, η Ιταλία, με τη βοήθεια και της γενικότερης ευρωπαϊκής κατάστασης, απέφυγε τον αυστηρό έλεγχο των Βρυξελλών στην οικονομία της: τα “προγράμματα διάσωσης” δηλαδή, γνωστά και ως μνημόνια.

Το κυριότερο όμως ήταν ότι η Ιταλία παρέμεινε όλα αυτά τα χρόνια στο πλαίσιο των πολιτικών λύσεων. Με δεδομένες μάλιστα τις νέες ιδέες (θετικές ή αρνητικές είναι άλλο θέμα) για την Ενωμένη Ευρώπη, τις οποίες έφεραν πριν μερικά χρόνια τόσο οι Πεντάστεροι όσο και η Λέγκα, η Ρώμη είχε καταστεί μία από τις λίγες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, πέραν του Βερολίνου άντε και του Παρισιού, στις οποίες γινόταν πραγματική και ουσιαστική παραγωγή πολιτικής. Ένα γεγονός που είχε δημιουργήσει προσδοκίες και για άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου.

Στην πορεία, το Κίνημα 5 Αστέρων έχασε τον αρχικό αντισυστημικό χαρακτήρα του και μαζί με αυτόν και μεγάλο μέρος της αποδοχής του από τους ψηφοφόρους. Από την πλευρά της, η Λέγκα του Σαλβίνι διέσωσε τα ποσοστά της, παραμένοντας εκτός της κυβέρνησης και τώρα απομένει να φανεί, εάν αυτό θα συνεχιστεί και μετά τη στήριξη της στον Ντράγκι. Ανεξάρτητα από τη μορφή που θα πάρει αυτή η στήριξη.

Ο “Σούπερ Μάριο” ως καταλληλότερος

Καταλυτικό ρόλο στις εξελίξεις έπαιξε βέβαια η πανδημία  και οι συνέπειές της. Σήμερα η Ιταλία πλησιάζει το όριο των 100.000 νεκρών, εξαιτίας της Covid, ενώ παραλλήλως, καταγράφει μία από τις μεγαλύτερες (8,9%) συρρικνώσεις ΑΕΠ στην ευρωζώνη. Με αυτό, ως δεδομένο, η τρίτη σε μέγεθος οικονομία του Ευρώ εξαρτάται άμεσα, όπως και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, από τα 200 δισεκατομμύρια ευρώ που αναμένεται να λάβει από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης.

Η εκταμίευση, ωστόσο, αυτού του ποσού, το οποίο είναι ενισχύσεις και δάνεια, εξαρτάται από την υποβολή στις Βρυξέλλες ενός Εθνικού Σχεδίου, το οποίο δεν είναι τίποτε άλλο από ένα λεπτομερές πρόγραμμα δαπανών. Και για μια χώρα, όπως η Ιταλία, με ένα χρέος κολοσσιαίων διαστάσεων, το οποίο στα τέλη του 2020 έφτανε τα 2.600 δισεκατομμύρια ευρώ (158% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος) οι Ευρωπαίοι θέλουν να είναι παραπάνω από σίγουροι για την “σωστή διαχείρισή” τους!

Αν δε προστεθεί και το γεγονός ότι το Βερολίνο επέβαλε συγκεκριμένους τομείς στους οποίους θα πρέπει να διατεθούν αυτά τα ποσά, τότε ένας τεχνοκράτης όπως ο Ντράγκι, οι αντιλήψεις του οποίου διακατέχονται από το πνεύμα των Βρυξελλών και της Φρανκφούρτης δείχνει να είναι ο “κατάλληλος άνθρωπος”. Ειδικά τη στιγμή που είναι γνωστές οι αντιρρήσεις που έφερε στις Συνόδους Κορυφής, ο προκάτοχός του Κόντε, τόσο σε ό,τι αφορά το μείγμα των ευρωπαϊκών κονδυλίων προς τις πληττόμενες χώρες όσο και σε αυτή καθεαυτή τη σύσταση του Ταμείου Ανάκαμψης.

Οι προτεραιότητες και το προηγούμενο

Οι περισσότεροι αναλυτές υπερτονίζουν την προτεραιότητα που θα δώσει η κυβέρνηση Ντράγκι στο πρόγραμμα εμβολιασμού, επιδιώκοντας την επιτάχυνσή του. Δεν παραλείπουν, ωστόσο, να τονίζουν και τα πολλά, ανοιχτά εδώ και δεκαετίες, ζητήματα της ιταλικής κοινωνίας. Ζητήματα όπως η καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και η αποτελεσματική διοίκηση, η επιτάχυνση της λειτουργίας της Δικαιοσύνης και η οικολογική μετάβαση. Ζητήματα δηλαδή, που οι υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού νότου κλήθηκαν να επιλύσουν στο πλαίσιο των προγραμμάτων επιτήρησης (μνημόνια).

Για την Ιταλία δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που καταφεύγει στη λύση ενός τεχνοκράτη με θητεία σε ευρωπαϊκούς θεσμούς. Ένας άλλος οικονομολόγος και επί σειρά ετών Ευρωπαίος Επίτροπος, ο Μάριο Μόντι, είχε κληθεί τον Νοέμβριο του 2011 από τον τότε πρόεδρο της Ιταλίας, Τζόρτζιο Ναπολιτάνο, να αναλάβει πρωθυπουργός, μετά την παραίτηση του Μπερλουσκόνι. Έμεινε δε σε αυτή τη θέση μέχρι τον Απρίλιο του 2013, καλύπτοντας το μεγαλύτερο και σημαντικότερο διάστημα εκδήλωσης της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους.

Ο Μόντι παρέμεινε στην πρωθυπουργία περίπου ενάμιση χρόνο, οι προβλέψεις όμως για τον Ντράγκι είναι ότι θα έχει μια μακροβιότερη θητεία στην ηγεσία της ιταλικής πολιτικής σκηνής. Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που ο απερχόμενος πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε ζήτησε η κυβέρνηση Ντράγκι να είναι μια πολιτική κυβέρνηση, την ώρα που ο κεντρικός τραπεζίτης προωθούσε και τελικά παρουσίασε ένα μικτό σχήμα τεχνοκρατών και πολιτικών. Ο Κόντε επιζητούσε άλλωστε, σε όλη τη θητεία του, τη συνεργασία και την πολιτική σύμπραξη των κομμάτων που τον στήριζαν, εμμένοντας στις πολιτικές λύσεις. Και μάλλον για αυτό φέρεται πλέον να προσανατολίζεται στην ίδρυση νέου κόμματος.