Ο Σάρατζ έφυγε, το τουρκολιβυκό μνημόνιο μένει

Η έγκριση της μεταβατικής κυβέρνησης στη Λιβύη από το Κοινοβούλιο σηματοδοτεί μια νέα περίοδο, που στην πορεία θα αποδειχθεί αν τελικά θα επιφέρει την πολυπόθητη ειρήνη. Οι ισορροπίες παραμένουν εύθραυστες και οι αντίπαλες πλευρές, ο πρώην πρωθυπουργός Φαγιέζ αλ Σάρατζ και ο στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ διεκδικούν ρόλο στην επόμενη μέρα, όπως και ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου Ακίλα Σαλέχ.

Ο νέος πρωθυπουργός Αμπντουλάχ Χαμίντ Ντμπέιμπα που χρίστηκε και υπουργός Άμυνας ανακοίνωσε τα ονόματα των υπουργών του. Αίσθηση προκάλεσε ο διορισμός της ποινικολόγου Νατζλά Μανγκούνς από την Ανατολή στο υπουργείο Εξωτερικών –η πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει το πόστο– η οποία έχει σπουδάσει και έχει εργαστεί στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το υπουργείο Εσωτερικών ανέλαβε ο Χάλεντ Τιτζάνι Μαζέν από τη Δύση, ο οποίος ήταν αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση της Τρίπολης του αλ Σάρατζ. Επίσης, υπουργός Οικονομικών διορίστηκε ο Χάλεντ Μαμπρούκ Αμπντουλάχ από το Νότο και ο Μωχάμαντ Αχμάντ Μωχάμαντ Αουν από τη Δύση έλαβε τη θέση του υπουργού Πετρελαίου και Φυσικού αερίου. Η μεταβατική κυβέρνηση αποτελείται από 33 μέλη, που ανάμεσά τους υπάρχουν πέντε γυναίκες.

Επίσης, δείχνει να αποδέχεται το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών. Ο Ντμπέιμπα δήλωσε ότι η συμφωνία Άγκυρας-Λιβύης στην Ανατολική Μεσόγειο είναι προς το συμφέρον της χώρας του, προσθέτοντας ότι «η Λιβύη απέκτησε ένα καλό μερίδιο του δικαιώματός της στο (φυσικό) αέριο».

Υπενθυμίζεται, ότι η συμφωνία για την μόνιμη κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη που υπογράφηκε από τις δύο αντίπαλες πλευρές, αναφέρει πως αναστέλλονται όλες οι συμφωνίες συνεργασιών με ξένες χώρες, που είχε συνάψει η αναγνωρισμένη από τα Ηνωμένα Έθνη κυβέρνηση της Τρίπολης, μέχρι να σχηματιστεί μια νέα κυβέρνηση.

Επίσης, το Εφετείο της πόλης Αλ Μπάιντα που ανήκει στην ανατολική Λιβύη, που ελέγχεται από το Χαφτάρ δημοσίευσε απόφαση, η οποία κρίνει άκυρη τη συμφωνία μεταξύ των κυβερνήσεων Άγκυρας και Τρίπολης για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων καθώς και τη συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας των δύο πλευρών. Όμως, το γεγονός ότι ο Ντμπέιμπα είναι και υπουργός Άμυνας ενδέχεται να λειτουργήσει υπέρ των τουρκικών συμφερόντων, καθώς επιδεικνύει έντονη φιλοτουρκική στάση.

Εύθραυστες ισορροπίες

Σύμφωνα με τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, δεν έχουν γίνει μέχρι στιγμής δηλώσεις από Χαφτάρ και Σαλέχ, που να καταδικάζουν τη φιλοτουρκική στάση του νέου πρωθυπουργού. Να μην λησμονούμε ότι οι δύο άνδρες είχαν επισκεφθεί την Αθήνα, με λάβαρο την καταδίκη του παράνομου μνημονίου, όταν μαίνονταν ο εμφύλιος.

‘Ομως, η παρέμβαση της Τουρκίας άλλαξε δραματικά τη ροή του πολέμου υπέρ της κυβέρνησης της Τρίπολης καθώς ο Χαφτάρ τελικά δεν κατέλαβε την πόλη. Ωστόσο, το πάθος για την εξουσία και ο στόχος για επιρροή στην επόμενη μέρα, ίσως να έχει καταλυτική επίδραση στη διαμόρφωση της μελλοντικής στάσης του, όπως και του Σαλέχ.

Το μέλλον της Λιβύης εξαρτάται από το πως θα διαχειριστεί ο Ντμπέιμπα τις εύθραυστες ισορροπίες μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών. Η εκλογή του από το Φόρουμ Διαλόγου της Λιβύης δεν φαίνεται να ικανοποιεί το Χαφτάρ, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι γίνονται συζητήσεις για να αναπτυχθεί μια σχέση συναλλαγής μεταξύ του πρωθυπουργού και του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA).

Ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου Ακίλα Σαλέχ, ο οποίος έχρισε το Χαφτάρ διοικητή των ενόπλων δυνάμεων της ανατολικής Λιβύης εμφανίζεται να μη διατηρεί πλέον καλές σχέσεις μαζί του. Προτεραιότητα του Χαφτάρ θεωρείται η εξασφάλιση συμμάχων για επηρεάσει σημαντικά υπουργεία, συμπεριλαμβανομένων του Άμυνας και Οικονομικών.

Ξένοι μαχητές

Ο πρωθυπουργός διόρισε μια κυβέρνηση με στόχο να καλύψει όλες τις διαφορετικές ομάδες και να αποφύγει στο μέλλον μια πρόταση μομφής, εάν υπάρξουν σοβαρές αντιπαραθέσεις. Επίσης, έχει απαιτήσει την αποχώρηση των περίπου 20.000 ξένων μαχητών από τη χώρα.
Το συγκεκριμένο ζήτημα εάν δεν ρυθμιστεί, ενδέχεται να εξελιχθεί σε αποσταθεροποιητικό παράγοντα για τη Λιβύη.

Ξένοι μαχητές και μισθοφόροι εξακολουθούν να βρίσκονται κατά μήκος της γραμμής Σύρτης-Τζούφρα. Το γεγονός ότι η Κοινή Στρατιωτική Επιτροπή (JMC) κατάφερε να παρέχει ασφάλεια στα μέλη του Κοινοβουλίου κατά τη συνεδρίαση της ολομέλειας στη Σύρτη για την έγκριση της μεταβατικής κυβέρνηση, υποδηλώνει πόσο σημαντικό είναι το πρόβλημα της ασφάλειας.

Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός απαιτεί το άμεσο άνοιγμα του αυτοκινητόδρομου που συνδέει τα ανατολικά, δυτικά, βόρεια και νότια τμήματα της Λιβύης. Ωστόσο, ο κύριος παράκτιος δρόμος που συνδέει Τρίπολη-Μισράτα-Βεγγάζη εξακολουθεί να είναι κλειστός από σημεία ελέγχου που έχουν στήσει ξένοι μαχητές. Υπολογίζεται ότι οι περίπου 20.000 ξένοι μαχητές βρίσκονται σε τουλάχιστον δέκα διαφορετικές τοποθεσίες. Υπάρχουν μισθοφόροι από τη Συρία και τουρκικά τακτικά στρατεύματα στα δυτικά της Λιβύης και μέλη της ρωσικής παραστρατιωτικής οργάνωσης Wagner στα ανατολικά, συμπεριλαμβανομένης της Σύρτης.

Η εκκένωσή τους θεωρείται δύσκολη καθώς, σύμφωνα με αναλυτές, απαιτούνται διαπραγματεύσεις με Ρωσία και Τουρκία. Ωστόσο, φαίνεται ότι οι δύο χώρες δεν κάνουν αυτό που πρέπει, παρά την υποστήριξή τους προς την μεταβατική κυβέρνηση. Πράγματι, η εκεχειρία συνεχίζεται και οι δύο πλευρές δεν φαίνεται να ανταλλάσσουν πυροβολισμούς, αλλά ο ξένος παράγοντας επιδιώκει να επηρεάσει τη νέα πολιτική κατάσταση και τις εύθραυστες ισορροπίες προς όφελός του.