Ο Σαράτζ επιβιώνει – Η Τυνησία στην αγκαλιά του Ερντογάν

Εάν ακριβώς έναν χρόνο πριν, τα διεθνή μέσα ενημέρωσης συζητούσαν την πολιορκία της κυβέρνησης Σαράτζ στην Τρίπολη, οι εξελίξεις σήμερα φαίνεται να έχουν αντιστραφεί. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι έχουμε πλέον την πολιορκία των δυνάμεων του Εθνικού Λιβυκού στρατού, από τις ισλαμικές παραστρατιωτικές ομάδες που υποστηρίζουν τον Σαράτζ!

Πάντα με την πολύτιμη συνδρομή της Τουρκίας, η οποία έχει αναπτύξει μέχρι και πολεμικές φρεγάτες στα ανοιχτά της Λιβύης, το καθεστώς Σαράτζ ανακατέλαβε δύο σημαντικές πόλεις δυτικά της Τρίπολης και ορισμένες μικρότερες στα νότια. Το ενδεχόμενο της στρατιωτικής κατάληψης της Τρίπολης από τις δυνάμεις του Χαλίφα Χάφταρ, φαίνεται πλέον να απομακρύνεται.

Αν και σε διάγγελμα του ο Χάφταρ ανακοίνωσε πως έλαβε την «λαϊκή εντολή» να κυβερνήσει την Λιβύη, η συγκεκριμένη ενέργεια του έμοιαζε περισσότερο με μία κίνηση αντιπερισπασμού. Ουσιαστικά ο Λίβυος στρατάρχης επισημοποίησε την, de facto, διχοτόμηση της Λιβύης, μιας και η Τουρκία κατόρθωσε να διασώσει την κυβέρνηση Σαράτζ και την, πολύτιμη, διεθνή της αναγνώριση.

Αν και ο εγκάθετος του Ερντογάν εξακολουθεί να ελέγχει περιορισμένο τμήμα της λιβυκής επικράτειας, κατάφερε να ανοίξει χερσαίο διάδρομο προς την Τυνησία, μία εξέλιξη που έχει μεγάλη σημασία. Διότι μπορεί ο Ερντογάν να μην κατόρθωσε την πολιτική αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που φιλοδοξούσε, έχει όμως στο νου του μια νεοθωμανική “συμμαχία του Μαγκρέμπ”.

Πόλωση κοσμικών και ισλαμιστών

Πληροφορίες των τουρκικών μέσων ενημέρωσης αναφέρουν πως στην επικείμενη τουρκική ναυτική άσκηση “Ασπίδα της Μεσογείου”, πρόκειται να συμμετάσχουν η Αλγερία και η Τυνησία, οι δύο αραβικές χώρες που υποστηρίζουν το καθεστώς Σαράτζ. Ο ίδιος ο Λίβυος πρωθυπουργός, σε διάγγελμα του τον περασμένο Δεκέμβριο, είχε ζητήσει την στρατιωτική συνδρομή των δύο αραβικών χωρών.

Τους τελευταίους μήνες ο Ερντογάν προσπάθησε να εντάξει την Τυνησία στους νεοοθωμανικούς σχεδιασμούς του, ορμούμενος από την επιτυχία του ισλαμικού κόμματος Ενάχτα στις πρόσφατες εκλογές. Πρέπει να επισημάνουμε πως η Τυνησία κατέχει κομβικό ρόλο στο σχέδιο της “Γαλάζια Πατρίδας”, όπως έχει δηλώσει και θεωρούμενος εμπνευστής της, ο απόστρατος στρατηγός Τζεμ Γκιουρντενίζ. Ο Τούρκος πρόεδρος, επισκεπτόμενος την Τυνησία τον περασμένο Δεκέμβριο, είχε δηλώσει πως η Τύνιδα συμφώνησε στον εκλιμενισμό πλοίων του τουρκικού πολεμικού ναυτικού.

Η δήλωση του είχε διαψευστεί, σε έντονο ύφος, από τον Τυνήσιο ομόλογο του Κάις Σαϊέντ. Αν και η Τύνιδα υποστηρίζει με οπλισμό τις δυνάμεις του Σαράτζ, η τυνησιακή κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να τηρεί ορισμένες ισορροπίες, μεταξύ του ισλαμικού κόμματος Ενάχτα και των κοσμικών στοιχείων της χώρας, που το θεωρούν όργανο της κυβέρνησης Ερντογάν και της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Η Τυνησία, η χώρα όπου ξεκίνησε η “Αραβική Άνοιξη”, είναι η μοναδική που κατόρθωσε να διατηρήσει τους δημοκρατικούς θεσμούς του αμφιλεγόμενου αυτού πολιτικού πειράματος.

Όμως, ταυτόχρονα, κυριάρχησε μία πρωτοφανή πόλωση μεταξύ των υποστηρικτών του Ενάχτα και των πολεμίων του, που συσπειρώνουν όλο το πολιτικό φάσμα της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό πως η δολοφονία του κομμουνιστή συνδικαλιστή Τσόκρι Μπελαίντ το 2013, που αποδώθηκε σε οπαδούς του Ενάχτα, προκάλεσε πάνδημη λαϊκή οργή. Για τους πολέμιους του, το Ενάχτα, υπό το προσωπείο του “μετριοπαθούς Ισλάμ”, σχεδιάζει την επιβολή μίας ολοκληρωτικής δικτατορίας.

Η Τυνησία συμπλέει με τον Ερντογάν

Με την Αίγυπτο και την Σαουδική Αραβία να εστιάζουν περισσότερο στον κορονοϊό και στον πόλεμο του πετρελαίου, υπάρχει έκδηλη ανησυχία πως η Τουρκία θα επιδιώξει να ενισχύσει την επιρροή της στην Τυνησία, επιδιώκοντας την “δορυφοροποίηση” της. Το τελευταίο διάστημα η Τύνιδα, όλο και περισσότερο, συμπλέει με την Άγκυρα σε μία σειρά από ζητήματα, όχι μόνο στο λιβυκό που, ήδη προκαλεί πολλές αντιδράσεις στο εσωτερικό της αραβικής χώρας.

Είναι χαρακτηριστικό πως η τυνησιακή προεδρία χρησιμοποίησε σκληρή γλώσσα για το ειρηνευτικό σχέδιο Τραμπ για την Μέση Ανατολή, μιλώντας για «προδοσία», μία ρητορική αντίστοιχη της κυβέρνησης Ερντογάν. Όλα αυτά, την στιγμή που η Τύνιδα κάνει πως δεν βλέπει την περικύκλωση των λιβυκών ακτών από τουρκικές πολεμικές φρεγάτες και τους τζιχαντιστές που πολεμούν στο πλευρό του Σαράτζ. Σίγουρα η αντοχή της κυβέρνησης της Τρίπολης επηρέασε την στάση της, που πιθανότατα θα ήταν διαφορετική αν τελικώς επικρατούσε ο Χάφταρ.

Επομένως, μέσω της εμπλοκής του στην Λιβύη ο Ερντογάν κατάφερε, σε κάποιον βαθμό να “δορυφοροποιήσει” την Τυνησία, προκαλώντας ένα ρήγμα στην απομόνωση του στον αραβικό κόσμο. Δεν αποκλείεται να υπολογίζει πως θα το καταφέρει και με την Αλγερία, ίσως και με το Μαρόκο, επιτυγχάνοντας τελικώς μία τουρκόφιλη “συμμαχία του Μαγκρέμπ”. Ο ίδιος έχει δείξει πως μπορεί να προσαρμόζει τις φιλοδοξίες και τους νεοοθωμανικούς οραματισμούς του, παρόλο που η χώρα του βρίσκεται ένα βήμα πριν την οικονομική κατάρρευση και της ταπεινωτικής προσφυγής στο ΔΝΤ.